H κατανάλωση αυγών πρέπει να αποφεύγεται από τους διαβητικούς ασθενείς, καθώς συνδέεται άμεσα με τους αυξημένους θανάτους από στεφανιαία νόσο.
Μια νέα ελληνική μελέτη από τους καθηγητές Δημήτρη Τριχόπουλο και Αντωνία Τριχοπούλου, που δημοσιεύτηκε στο έγκυρο ιατρικό περιοδικό Journal of Internal Medicine, δίνει νέα στοιχεία για τη διατροφή των διαβητικών, διαλύοντας μύθους σχετικά με τον ρόλο των υδατανθράκων και των δημητριακών.
Σύμφωνα με τα συμπεράσματα της μελέτης, που έγινε στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Ερευνητικού Προγράμματος EPIK, που διευθύνει η κ. Τριχοπούλου, η κατανάλωση τροφών με υψηλή χοληστερόλη, όπως ο κρόκος του αυγού, και κορεσμένων λιπιδίων ζωικής προέλευσης, αυξάνει εντυπωσιακά τη θνησιμότητα των διαβητικών, η οποία είναι διπλάσια του γενικού πληθυσμού. Αλλοι επιβαρυντικοί παράγοντες είναι η παχυσαρκία, κυρίως όταν το λίπος εναποτίθεται στη μέση, και η απουσία άσκησης, ενώ αντίθετα με ό,τι πιστεύουν οι περισσότεροι η πρόσληψη υδατανθράκων και δημητριακών δεν επηρεάζει το προσδόκιμο ζωής των διαβητικών. «Για τους υγιείς ανθρώπους, ανέφερε στην «K» ο διαπρεπής καθηγητής και ακαδημαϊκός, μεγάλες έρευνες έδειξαν ότι τα αυγά δεν είναι επικίνδυνα εάν δεν γίνεται κατάχρηση, δεν αυξάνουν δηλαδή τη χοληστερόλη η οποία είναι κυρίως ενδογενής. Στους διαβητικούς βρέθηκε το αντίθετο, ενώ όσο μεγαλύτερη είναι η κατανάλωση τόσο μεγαλώνει ο κίνδυνος. Αντίθετα, αυτοί οι οποίοι τρώνε μόνο το ασπράδι, αποφεύγουν τα κορεσμένα λιπίδια και ασκούνται συστηματικά, μπορούν να περιορίσουν τη θνησιμότητά τους στα επίπεδα των υπόλοιπων ανθρώπων».
Καθοριστικός ο ρόλος διατροφής και άσκησης
Η μελέτη ΕΠΙΚ, που είναι ίσως η μεγαλύτερη επιδημιολογική μελέτη που έχει γίνει στη χώρα (σε πανελλήνιο δείγμα 30.000 ατόμων), χρησιμοποιεί δεδομένα από τη διατροφή, τον τρόπο ζωής, το ιατρικό ιστορικό, τη φυσική κατάσταση και τα κοινωνικά χαρακτηριστικά των συμμετεχόντων, οι οποίοι παρακολουθούνται διαχρονικά και συλλέγονται πληροφορίες για την εμφάνιση νοσημάτων και την επιβίωσή τους. Από τα 30.000 άτομα, 2.000 δήλωσαν κατά την έναρξη της έρευνας πριν από πέντε χρόνια ότι είναι διαβητικοί. «Από το σύνολο, σημειώνει ο καθηγητής, επιλέξαμε μόνο τους βεβαιωμένους διαβητικούς, δηλαδή όσους έπαιρναν φάρμακα είτε από το στόμα είτε ινσουλίνη, η οποία μέχρι πρότινος εχορηγείτο μόνο παρεντερικά. Τους παρακολουθήσαμε επί πέντε χρόνια και παρατηρήσαμε τι ρόλο παίζει η διατροφή και η φυσική άσκηση στη θνησιμότητα. Βρήκαμε ότι η θνησιμότητα των διαβητικών είναι περίπου διπλάσια από τη θνησιμότητα των ατόμων που δεν πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη. Αυτοί οι άνθρωποι πεθαίνουν συνήθως από στεφανιαία νόσο. Και εδώ έρχεται το ενδιαφέρον εύρημα. Ενώ γενικά στον πληθυσμό των μη διαβητικών το να τρώει κανείς αυγά δεν παίζει πολύ μεγάλο ρόλο, σημασία δηλαδή έχει η ενδογενής χοληστερόλη, στους διαβητικούς φαίνεται ότι τα αυγά πρέπει να αποφεύγονται οπωσδήποτε, καθώς η κατανάλωσή τους συνδέεται απολύτως με τους θανάτους».
Οι έρευνες
Πολύ πρόσφατα ένα μεγάλο ίδρυμα στη Μεγάλη Βρετανία που συλλέγει επιστημονικές πληροφορίες, το Cochane Review διατύπωσε το συμπέρασμα ότι δεν υπάρχουν αξιόπιστα στοιχεία σχετικά με την ενδεδειγμένη διατροφή των διαβητικών.
Η έρευνα των Ελλήνων επιστημόνων, που μόλις δημοσιεύθηκε από τους Αντωνία Τριχοπούλου, Θεοδώρα Ψαλτοπούλου, Φίλιππο Ορφανό και Δημήτρη Τριχόπουλο είναι η πρώτη που διεξάγεται σε άνδρες και γυναίκες στον γενικό πληθυσμό και επιβεβαιώνει τα συμπεράσματα δύο ακόμη μελετών που προηγήθηκαν. O κρόκος του αυγού, που σύμφωνα με τον καθηγητή αποτελεί για τους διαβητικούς μια βόμβα χοληστερόλης (περιέχει 300 mgr), και γενικότερα η χοληστερόλη της τροφής και τα κορεσμένα λιπίδια, ενοχοποιήθηκαν κατ’ αρχήν για τους θανάτους των διαβητικών από μια αμερικανική έρευνα σε νοσηλεύτριες πριν από τρία χρόνια. Πριν από ενάμιση χρόνο, από μια άλλη μελέτη σε μια μικρή περιοχή στη Φινλανδία βρέθηκαν αντίστοιχα ευρήματα σε άνδρες διαβητικούς.
«Τρεις σημαντικές έρευνες δείχνουν το ίδιο, τονίζει ο κ. Τριχόπουλος. Εκτός από τη χοληστερόλη της τροφής βρέθηκε, όπως θα περίμενε κανείς, ότι και τα κορεσμένα λιπίδια αυξάνουν τους θανάτους από στεφανιαία νόσο. Αυτό όμως ισχύει και για τον υγιή πληθυσμό. Παράλληλα, διαπιστώθηκε ότι η σωματική άσκηση, ακόμη και μέτριας έντασης και διάρκειας, ελαττώνει σημαντικά τη θνησιμότητα. H φυσική άσκηση μειώνει την αντίσταση στην ινσουλίνη και επιτρέπει την αξιοποίησή της, με συνέπεια τον έλεγχο της γλυκοζαιμίας».
Το ελαιόλαδο
Στο πλαίσιο της μελέτης υπολογίστηκε ότι οι διαβητικοί οι οποίοι ασκούνται, δεν τρώνε αυγά (τον κρόκο) και έχουν αντικαταστήσει τα κορεσμένα λιπίδια με μονοακόρεστα, όπως το λάδι της ελιάς, έχουν ουσιαστικά την ίδια θνησιμότητα με τους μη διαβητικούς.
«Το λάδι της ελιάς είναι απολύτως ουδέτερο όσον αφορά τον σακχαρώδη διαβήτη, δεν κάνει καλό, αλλά δεν κάνει και κακό. Κατά συνέπεια, είναι το προϊόν επιλογής για να αντικαταστήσει κανείς τα κορεσμένα λιπίδια. Το περίεργο είναι ότι ο περιορισμός των υδατανθράκων και των δημητριακών δεν έπαιξε κανένα ρόλο στη θνησιμότητα», καταλήγει ο κ. Τριχόπουλος.
– Επομένως, τι πρέπει να περιλαμβάνει μια σωστή διατροφή για τους πάσχοντες από σακχαρώδη διαβήτη;
– Ο,τι συνιστά την παραδοσιακή μας μεσογειακή διατροφή, μείον τα αυγά και μείον τα κορεσμένα λιπίδια τα οποία υπάρχουν στο κρέας, στα λίπη, το βούτυρο και τα γαλακτοκομικά προϊόντα με πολλά λιπαρά. O διαβητικός φαίνεται να είναι εξαιρετικά ευεπίφορος στην εξωγενή χοληστερόλη και τα κορεσμένα λιπίδια…
Μέτρα πρόληψης
– Και για την πρόληψη του σακχαρώδη διαβήτη;
– Ολοι συμφωνούν ότι ταυτίζεται ουσιαστικά με την πρόληψη της παχυσαρκίας και αυτή είναι η τραγωδία της Ελλάδας. Οτι είμαστε δυστυχώς μια από τις χώρες που βρίσκονται επικεφαλής στην παχυσαρκία. Και δεν είναι μόνο ότι τρώμε περισσότερο και άσχημα, είναι ότι έχουμε εγκαταλείψει κάθε φυσική δραστηριότητα. Δεν περπατάμε, έχουμε γίνει νεόπλουτοι ως προς το αυτοκίνητο και το χρησιμοποιούμε σε κάθε περίπτωση. Γι’ αυτό και ο σακχαρώδης διαβήτης είναι τόσο συχνός: 5%-10% πάσχει ή θα νοσήσει στη διάρκεια της ζωής του και η συχνότητά του αυξάνει με την πάροδο του χρόνου. Οσον αφορά, όμως, τη θνησιμότητα των διαβητικών, από τη μελέτη διαπιστώσαμε ότι δεν παίζει ρόλο η παχυσαρκία αυτή καθ’ εαυτή, όσο η συγκέντρωση λίπους γύρω από τη μέση που συνδέεται με το μεταβολικό σύνδρομο και τα καρδιαγγειακά νοσήματα.
900.000 Ελληνες πάσχουν από διαβήτη
Ο σακχαρώδης διαβήτης συχνά εκδηλώνεται με σιωπηλό τρόπο. Δεν είναι τυχαία τα ευρήματα επιδημιολογικών μελετών, σύμφωνα με τα οποία ένας στους δύο διαβητικούς δεν γνωρίζει την πάθησή του και αγνοεί τη νόσο.
Σύμφωνα με στοιχεία της Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρείας, στην Ελλάδα πάσχει το 8% του πληθυσμού, δηλαδή 900.000 άνθρωποι, ενώ η συχνότητα της νόσου έχει τετραπλασιαστεί τις τελευταίες δεκαετίες.
Στις περισσότερες ανεπτυγμένες χώρες ο διαβήτης είναι η τέταρτη κύρια αιτία θανάτου, με 3,2 εκατομμύρια θανάτους ετησίως, σύμφωνα με την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας. Σήμερα θεωρείται ο ισχυρότερος παράγοντας κινδύνου για την εκδήλωση καρδιαγγειακής νόσου.
Το ποσοστό των διαβητικών ασθενών που καταλήγουν από εμφράγματα και εγκεφαλικά ξεπερνάει το 70%, ενώ συνήθως συνυπάρχουν και άλλοι παράγοντες κινδύνου, όπως η υπέρταση, η υπερλιπιδαιμία, η παχυσαρκία και η καθιστική ζωή.