Αυτόματη παράδοση σε κάθε αστυνομική αρχή οποιασδήποτε χώρας της Ε.Ε. ευαίσθητων δεδομένων, DNA, δακτυλικών αποτυπωμάτων, αριθμών κυκλοφορίας αυτοκινήτων και πλήθος άλλων στοιχείων κάθε πολίτη που μπορεί, απλά, να θεωρηθεί ύποπτος για τέλεση οποιασδήποτε αξιόποινης πράξης! Παραχώρηση στις διωκτικές αρχές οποιασδήποτε ευρωπαϊκής χώρας των φακέλων πλήθους πολιτών, που πρόκειται να μεταβούν εκεί για έναν αθλητικό αγώνα, μια συναυλία, μια διαδήλωση ή άλλο «διασυνοριακό γεγονός». Δεν πρόκειται για υπερβολές, αλλά για ορισμένα από τα μέτρα που προβλέπει η συνθήκη Πριμ, που προσυπογράφηκε (χωρίς να δοθεί η δέουσα προσοχή) προ δεκαημέρου από τις 27 χώρες-μέλη της Ε.Ε. Σίγουρα, αυτή δεν είναι η Ευρώπη δίχως σύνορα, αλλά η αστυνόμευση δίχως όρια. Η συνθήκη Πριμ ξεκίνησε ως μια διακρατική συμφωνία πέντε χωρών (Γερμανία, Γαλλία, Ισπανία, Αυστρία και Ολλανδία) και σταδιακά -ύστερα από πίεση κυρίως του Βερολίνου- υπέγραψαν και οι υπόλοιπες χώρες της Ενωσης. Μάλιστα, η Γερμανία δεν κρύβει την πρόθεσή της να συνδέσει στο δίκτυο και τις ΗΠΑ, δημιουργώντας ένα υπερατλαντικό Μεγάλο Αδελφό.
Η Συνθήκη δίνει ένα ανεπιθύμητο… Πριμ στο γενετικό και γενικευμένο φακέλωμα και στην ανεξέλεγκτη ανταλλαγή των προσωπικών στοιχείων. Η Συνθήκη προβλέπει: Πρώτον, την αυτόματη μεταφορά του γενετικού προφίλ, των αποτυπωμάτων και των αριθμών κυκλοφορίας κάθε πολίτη που θα ζητηθεί από τις αρχές άλλης χώρας. Μάλιστα, καλεί τα κράτη-μέλη να δημιουργήσουν αρχείο γενετικών φακέλων (σήμερα στην Ελλάδα κρατούνται στοιχεία DNA για ελάχιστες περιπτώσεις). Δεύτερον, την προμήθεια αυτών των στοιχείων σε άλλες χώρες, ειδικά όταν υπάρχουν μεγάλα διασυνοριακά γεγονότα. Τρίτον, την προμήθεια στοιχείων για την αποτροπή τρομοκρατικών απειλών. Τέταρτον, τη διασυνοριακή συνεργασία των αστυνομικών υπηρεσιών.
Ειδικά για το τελευταίο, η Γερμανία επιμένει στη δυνατότητα να επεμβαίνουν οι αστυνομίες μέσα στην επικράτεια άλλων χωρών χωρίς άδεια, ούτε καν ειδοποίηση! Μάλιστα, δεν εξαιρούν ακόμα και μυστικούς αστυνομικούς! Εκδηλος ο κίνδυνος πρόκλησης ατυχημάτων και απειλών για την ανθρώπινη ζωή, πέρα από την καταρράκωση κάθε έννοιας κυριαρχίας και δημοκρατικών δικαιωμάτων.
Επιφυλάξεις και αντιδράσεις
Η συγκεκριμένη πρόταση συναντά ισχυρές αντιδράσεις από διάφορες χώρες, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα και είναι προς το παρόν για διαβούλευση. Ενα δεύτερο σημείο, για το οποίο ο κ. Πολύδωρας εξέφρασε επιφυλάξεις, είναι η ανταλλαγή στοιχείων στη βάση της υποψίας. «Νομικώς αόριστες» χαρακτήρισε τις «έννοιες της υποψίας και των πράξεων που γεννούν υποψίες», αλλά αυτό δεν τον εμπόδισε να υπογράψει τελικά τη Συνθήκη, λέγοντας ότι δεν μπορεί να μείνει «μόνος του», μεταξύ των άλλων υπουργών. Αν σε κυβερνητικό επίπεδο η Συνθήκη, που επεκτείνει το Σένγκεν, συναντά αποδοχή, δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν αντιδράσεις. «Το Πριμ έχει αρκετούς κινδύνους», δήλωσε στον βρετανικό Guardian ο Πέτερ Χούστινξ, επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την προστασία των προσωπικών δεδομένων. «Μερικοί από τους προσδιορισμούς είναι πολύ τσαπατσούλικοι», συμπλήρωσε. «Οι αστυνομίες μπορούν ήδη να έχουν πρόσβαση στις πληροφορίες μιας άλλης χώρας. Μόνο που χρειάζεται δικαστική άδεια και παραπάνω χρόνος. Αυτά καταργεί το Πριμ. Αλλά έτσι μετατρέπονται όλα τα αστυνομικά αρχεία της Ευρώπης σε μια θάλασσα για το «ψάρεμα» πληροφοριών», σημειώνει ο Τόνι Μπάνιαν από την οργάνωση Statewatch. Οι φιλήσυχοι, οι αθώοι πολίτες, δεν έχουν να φοβηθούν τίποτα, λένε οι υποστηρικτές ανάλογων μέτρων. Κι όμως, τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά. «Συχνά θεωρούμε ότι οι αρχές που συλλέγουν προσωπικές πληροφορίες δεν έχουν προκαταλήψεις και δεν κάνουν ποτέ λάθη. Πρόκειται για λάθος συλλογισμό. Μόνο για φέτος, το Γραφείο Εγκληματικής Καταγραφής παραδέχθηκε ότι συνέδεσε λανθασμένα πάνω 2.000 άτομα με εγκληματικές πράξεις!», σημειώνει κύριο άρθρο του βρετανικού Observer. Τι θα συμβεί σε έναν ταξιδιώτη που ο αριθμός κυκλοφορίας του αυτοκινήτου του μπερδευτεί κατά λάθος με κάποιου καταζητούμενου;
Και συνεχίζει ο Observer: «Γενετικά αποτυπώματα που μπορεί να δείχνουν προδιάθεση σε μια ασθένεια, τραπεζικές πληροφορίες, καταναλωτικές προτιμήσεις εγγεγραμμένες στις πιστωτικές κάρτες, κινήσεις που έχουν συλληφθεί στις κάμερες, αποτελούν χρήσιμες πληροφορίες για επιχειρηματίες αλλά και απατεώνες», σημειώνει η έγκυρη βρετανική εφημερίδα. Ποιος μπορεί να αποκλείσει το «ψάρεμα» από χάκερ όλων αυτών των στοιχείων που διακινούνται ή τη διαφθορά υπαλλήλων των αρχών;
Συνολικά, διαμορφώνεται μια κοινωνία υπηκόων και όχι πολιτών, που συνηθίζει να ζει και να σκέπτεται υπό το άγρυπνο βλέμμα του νόμου. Η Συνθήκη Πριμ θα πρέπει να έρθει για έγκριση στην ελληνική Βουλή. Υπάρχει περιθώριο αντίδρασης;
Το παράδειγμα της Αγγλίας
– Σχεδόν 3,5 εκατομμύρια Αγγλοι και Ουαλλοί είναι γενετικά φακελωμένοι (στη Σκωτία δεν επιτρέπεται μόνιμη κράτηση του DNA από αθώους) το 5% του συνολικού πληθυσμού.
– Φάκελο DNA έχουν 300.000 παιδιά και νέοι από 10 έως 18 ετών.
– Τουλάχιστον 51.000 από τους ανηλίκους και 124.000 από το σύνολο δεν κατηγορήθηκαν για κανένα παράπτωμα.
– Γενετικά φακελωμένοι είναι τρεις στους τέσσερις μαύρους της Αγγλίας, ηλικίας από 15 έως 34 ετών.
– Αρχικά φάκελο DNA αποκτούσαν μόνο οι καταδικασμένοι για σοβαρά εγκλήματα. Στη συνέχεια, οι καταδικασμένοι γενικά, ύστερα όσοι αντιμετώπιζαν κατηγορίες και σήμερα οποιοσδήποτε προσάγεται!
Είμαστε όλοι εν δυνάμει ύποπτοι
Του Δημητρη Παξινου*
ΗΕλλάδα προσχώρησε στη νέα συνθήκη της Ευρωπαϊκής Ενωσης που προβλέπει την καταχώριση ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων. Από τη Σένγκεν στο Πριμ. Από τον Αννα στον Καϊάφα τα ανθρώπινα δικαιώματα, με όλο και περισσότερο συρρίκνωσή τους. Οι διεθνείς και οι εθνικές νομοθεσίες για τα προσωπικά δεδομένα είναι σε προσωρινή ή και μόνιμη αναστολή. Οι συσταθείσες ανεξάρτητες αρχές θα υπάρχουν για προστασία, κατ’ ευφημισμόν.
Ακόμη και όσοι προβαίνουν «σε πράξεις που γεννούν υποψίες» θα καταχωρίζονται στη βάση δεδομένων. Με την αοριστία αυτή, όλοι είμαστε εν δυνάμει ύποπτοι και προς καταχώριση. Ετσι ουδείς θα είναι εκτός της βάσης δεδομένων. Ολοι να είναι υπό τον έλεγχο του Μεγάλου Αδελφού, που θα νουθετεί και θα επιβάλλει τις ανάλογες κυρώσεις, υποκαθιστώντας προληπτικά και τις δικαστικές αρχές.
Τελικά, βρισκόμαστε σε μια εποχή πλήρως παρανοϊκή. Οταν η απειλή για τον πλανήτη, από τις ανθρώπινες δραστηριότητες, είναι κραυγαλέα ορατή και άμεση, αυτοί που διαχειρίζονται τις τύχες μας, αντί να ασχολούνται κυρίως με τη διάσωσή του και τη διάσωση του ανθρώπινου είδους, ασχολούνται σχεδόν αποκλειστικά με το πώς να ελέγξουν μέσα από μια παγκόσμια κάμερα τις κινήσεις και σκέψεις μας. Γιατί άραγε;
Θα μεταφέρουν τον σκληρό δίσκο και το λογισμικό του, στον επόμενο -προς ενοικίαση- πλανήτη;
* Ο κ. Δημήτρης Παξινός είναι πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών.