Τις μεγαλύτερες «ποσότητες» υπεριώδους ακτινοβολίας των τελευταίων 17 χρόνων δέχθηκε φέτος η χώρα μας – σ’ αυτό οφειλόταν σύμφωνα με τους ειδικούς το γεγονός ότι αυτό το καλοκαίρι, ακόμα και η σύντομη έκθεση στον ήλιο μπορούσε να προκαλέσει ήπιο έγκαυμα. Παραδόξως, όμως, ο βομβαρδισμός αυτός με τις λεγόμενες ακτίνες UV δεν σχετιζόταν με την αραίωση του στρώματος του όζοντος στη στρατόσφαιρα, που ως γνωστόν αποτελεί την ασπίδα του πλανήτη ενάντια στις βλαβερές συνέπειες του ήλιου. Αλλωστε, όπως τόνισαν οι επιστήμονες στο διεθνές συμπόσιο που πραγματοποιείται αυτές τις ημέρες στην Αθήνα με τίτλο «Αραίωση του Προστατευτικού Στρώματος του Οζοντος», πάνω από την Ελλάδα η στοιβάδα του όζοντος διατηρεί εδώ και χρόνια το ίδιο πάχος, περί τα 3 χιλιοστά: ούτε αυξάνεται ούτε ευτυχώς μειώνεται. Αιτία, αντίθετα, ήταν η… καθαρή μας η ατμόσφαιρα.
Πράγματι, όπως εξηγεί στην «Κ» ο αναπληρωτής καθηγητής Φυσικής Περιβάλλοντος του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης κ. Αλκιβιάδης Μπάης, η μείωση του ατμοσφαιρικού νέφους ευνοεί την εισβολή της ηλιακής υπεριώδους ακτινοβολίας, η χρόνια έκθεση στην οποία μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές βλάβες, μεταξύ των οποίων καταρράκτη των ματιών και καρκίνο του δέρματος. «Το γεγονός ότι με τα χρόνια η ατμόσφαιρα έχει καθαρίσει από μικροσωματίδια και άλλους ρύπους είχε ως αποτέλεσμα φέτος να καταγραφεί αύξηση κατά 15% της υπεριώδους ακτινοβολίας σε σχέση με τα επίπεδα του 1990», λέει ο καθηγητής.
Μάλιστα, στους πιο «χρήσιμους» ρύπους στο πλαίσιο αυτό συγκαταλέγονται τα μικροσωματίδια και το… όζον. Το λεγόμενο και «κακό όζον», ο ρύπος εξαιτίας του οποίου συχνά πυκνά οι αρμόδιες αρχές συνιστούν σε όσους έχουν αναπνευστικά προβλήματα να αποφεύγουν τις περιττές μετακινήσεις στο κέντρο, επιτελεί την ίδια λειτουργία με τη στοιβάδα του όζοντος, αλλά περί τα 20 χιλιόμετρα πιο χαμηλά: απορροφάει ηλιακή ακτινοβολία. «Δεν είναι βέβαια ευκταίο, ωστόσο όσο περισσότερο όζον έχουμε στην ατμόσφαιρα, τόσο μεγαλύτερη η προστασία από την υπεριώδη ακτινοβολία», σημειώνει ο κ. Μπάης.
Μήπως ήρθε η ώρα της έκδοσης καθημερινού… δελτίου όζοντος; «Δεν πρέπει να κινδυνολογούμε, ωστόσο χρήσιμο θα ήταν εάν κάποιος είχε τη δυνατότητα να ελέγχει πότε και κατά πόσο είναι ασφαλής η έκθεση στον ήλιο». Σημειώνεται ότι από τον περασμένο Ιούνιο έχει τεθεί σε πλήρη λειτουργία το Εθνικό Δίκτυο Μετρήσεων της Υπεριώδους Ακτινοβολίας, με πρωτοβουλία του ΑΠΘ, το οποίο εκδίδει και προγνώσεις για τα επίπεδα UV ανά περιοχή (www. uvnet. gr). Εντύπωση πάντως προκαλεί το γεγονός ότι το φετινό καλοκαίρι οι τιμές του όζοντος είχαν εκτιναχθεί στα ύψη. Σύμφωνα με μετρήσεις που πραγματοποιεί συστηματικά το Εργαστήριο Ανάπτυξης Lasers και Εφαρμογών τους του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, φέτος καταγράφηκε αύξηση κατά 15% – 20% των μέγιστων τιμών των συγκεντρώσεων του όζοντος στο λεκανοπέδιο της Αττικής. Οπως αναφέρει στην «Κ» ο επίκουρος καθηγητής του ΕΜΠ κ. Αλέξανδρος Παπαγιάννης, το φαινόμενο οφείλεται στις δασικές πυρκαγιές. «Την ποιότητα της ατμόσφαιρας στην πρωτεύουσα επηρέασαν όλες οι πυρκαγιές του καλοκαιριού, που σημειώθηκαν ακόμα και σε άλλες χώρες της Ανατολικής Μεσογείου».