O A.G. είναι 16 χρονών. Εμαθε την τέχνη του γκράφιτι πρόσφατα από τον κολλητό του, που είναι μυημένος εδώ και μερικά χρόνια. Του αρέσει να γράφει σε τοίχους την λέξη Skeletopia με περίτεχνο τρόπο. Το «σπορ» όμως δεν είναι και τόσο ακίνδυνο, καθώς μπορεί να βάλει σε περιπέτειες τους πιτσιρικάδες που θέλουν, όπως λένε, να εκφραστούν.
Επικίνδυνο σπορ
«Ξεκινήσαμε ένα βράδυ με τον φίλο μου τον Π. να ζωγραφίσουμε στον τοίχο ενός δημόσιου κτιρίου. Πήραμε τα σύνεργά μας, τα σπρέι μας και κατευθυνθήκαμε σ’ ένα κτίριο στα Σεπόλια. Για κακή μας τύχη, ήταν προεκλογική περίοδος και η αστυνομία καιροφυλακτούσε. Οταν μας έπιασαν, τους εξηγήσαμε ότι εμείς δεν ήρθαμε να γράψουμε πολιτικά ή κομματικά συνθήματα, αλλά να ζωγραφίσουμε κάτι που για μας ήταν εντελώς αθώο. Ζήτησαν τις ταυτότητές μας, αλλά δεν τις είχαμε μαζί, οπότε μας οδήγησαν στο τμήμα της περιοχής, όπου ύστερα από μερικές ώρες ήρθαν οι γονείς μας με τις ταυτότητες και μας πήραν», διηγείται στην «Κ» την περιπέτειά του ο A.G., o οποίος εξακολουθεί να μην καταλαβαίνει γιατί θεωρείται παράνομη πράξη το γκράφιτι. «Θα αποφύγω να πάω σε σχολείο ή άλλο δημόσιο κτίριο που στεγάζει υπηρεσίες. Από εδώ και πέρα θα επιχειρώ να εξασκώ την τέχνη του γκράφιτι σε κάποιο εγκαταλελειμμένο κτίριο», λέει στην «Κ».
Για τον 16χρονο Α.G., γκράφιτι σημαίνει έκφραση συναισθημάτων. «Μου αρέσει να φτιάχνω σχέδια όταν είμαι πολύ νευριασμένος ή πολύ χαρούμενος»…
Ο Π.Α. 17 χρονών, που θεωρεί το γκράφιτι προσωπική έκφραση («όταν νιώθω στενοχωρημένος, το κάνω για να χαρώ»), άρχισε να μαθαίνει την τεχνική πριν από 2-3 χρόνια. Στην αρχή δυσκολεύτηκε μέχρι να μάθει την πίεση, τις βαλβίδες, το πόσο παχιές θα είναι οι λωρίδες και έφτιαχνε μόνο κύκλους και τετράγωνα. Τώρα οι λέξεις, οι φράσεις, οι εικόνες παίρνουν σχήμα… «Πολλοί ασχολούνται με το γκράφιτι, απλώς και μόνο επειδή είναι παράνομο και φυσικά στην εφηβεία ό,τι δεν επιτρέπεται είναι ελκυστικό… Τώρα πια επιλέγω τα σημεία που δεν ελέγχονται πολύ, όπως τα παλιά εργοστάσια, όπου θα έχω τον χρόνο να δημιουργήσω, χωρίς να με κυνηγούν»…
Το δίλημμα «βανδαλισμός ή τέχνη» έχει τεθεί πολλές φορές στο παρελθόν και η υπαίθρια εικονογράφηση έχει δαιμονοποιηθεί από αρκετούς. Ωστόσο, σε αρκετές περιπτώσεις έχει λάβει την… έγκριση και έχει ανατεθεί σε εναλλακτικούς εικαστικούς καλλιτέχνες, οι οποίοι έχουν κοσμήσει γνωστά κτίρια (βλέπε Πειραιώς).
Το γκράφιτι πρωτοεμφανίστηκε στην Ελλάδα το 1986 με πολύχρωμα συνθήματα, μηνύματα και ποικίλα σχέδια πάνω σε βαγόνια των τρένων και των ΗΣΑΠ. Οι πρώτες αντιδράσεις της ελληνικής κοινής γνώμης ήταν από αρνητικές έως επιφυλακτικές. Ωστόσο, η ταχεία διάδοση του γκράφιτι ανά τον κόσμο είχε ως αποτέλεσμα να δημιουργηθεί το 1998 ο θεσμός του Πανελλήνιου Φεστιβάλ Γκράφιτι. Ακολούθησαν φεστιβάλ υπό την αιγίδα του υπουργείου Πολιτισμού και οι «καλλιτέχνες του δρόμου» βγήκαν από το περιθώριο.
Πρότυπο ο Ελληνας ΤΑΚΙ 183
Αξίζει να σημειωθεί ότι η διεθνής κοινότητα των γκράφιτι αναγνωρίζει την πατρότητα της «τέχνης του δρόμου» σε έναν Ελληνα της Ομογένειας, στον ΤΑΚΙ 183, έναν Ελληνοαμερικανό από την Ουάσιγκτον. Ο Τάκης σε ηλικία 17 ετών «σάρωσε» στις αρχές της δεκαετίας του ’70 με τα σπρέι του τον υπόγειο σιδηρόδρομο της Νέας Υόρκης, αλλά και τοίχους σε γειτονιές όπως το Μπρονξ και το Μπρούκλιν. Η παράξενη υπογραφή δεν άργησε να γίνει γνωστή και δεν ήταν λίγοι εκείνοι που ακολούθησαν το παράδειγμά του υπογράφοντας στους τοίχους ως Mary 122, George 21…
Σχεδόν σαράντα χρόνια μετά τις πρώτες υπόγειες διαδρομές του, το γκράφιτι παραμένει παράνομη πράξη και οι αυτουργοί του διώκονται ποινικά με την κατηγορία της φθοράς σε δημόσια περιουσία…