Ενας στους δύο Ευρωπαίους (το ακριβές ποσοστό είναι 56%) είναι σε θέση να κάνει μια συζήτηση σε άλλη γλώσσα εκτός από τη μητρική του. Η κατάσταση, μάλιστα, βελτιώθηκε καθώς στις αρχές της δεκαετίας το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 47%. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του Ευρωβαρόμετρου, οι πλέον πολύγλωσσοι είναι οι Λουξεμβουργιανοί, το 99% των οποίων δήλωσαν ότι γνωρίζουν τουλάχιστουν μία ξένη γλώσσα. Ακολουθούν οι Σλοβάκοι (97%) και οι Λεττονοί (95%).
Στον αντίποδα, μεταξύ εκείνων που δήλωσαν ότι δεν μιλούν καμία ξένη γλώσσα οι περισσότεροι είναι οι Ιρλανδοί (66%), οι Βρετανοί (62%), οι Ιταλοί (59%), οι Ούγγροι και οι Πορτογάλοι (58% έκαστος), και οι Ισπανοί (56%). Πάντως, θα πρέπει να τονιστεί ότι Ιρλανδοί και Βρετανοί έχουν το «άλλοθι» ότι η μητρική τους γλώσσα, τα αγγλικά, είναι η ισχυρότερη διεθνής γλώσσα, με αποτέλεσμα να μην χρειάζονται την εκμάθηση άλλης για να επικοινωνήσουν στο εξωτερικό. Βέβαια, ο στόχος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι κάθε πολίτης να γνωρίζει δύο τουλάχιστον γλώσσες εκτός από τη μητρική του. Προς το παρόν λιγότεροι από ένας στους τρεις (28%) Ευρωπαίοι πολίτες δήλωσαν ότι μιλούν δύο ξένες γλώσσες αρκετά καλά, ώστε να κάνουν μία συζήτηση. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα στο Λουξεμβούργο (92%), στην Ολλανδία (75%) και τη Σλοβενία (71%). Μόλις ένας στους δέκα Ευρωπαίους (11%) έχει το προνόμιο να μιλά τουλάχιστον τρεις γλώσσες πέραν της μητρικής του.
Κατά τη διάρκεια των δύο τελευταίων χρόνων το 18% των Ευρωπαίων πολιτών αναφέρει ότι μαθαίνει ξένες γλώσσες ή βελτιώνει το επίπεδό του ενώ το 21% αναφέρει ότι έχει πρόθεση να ξεκινήσει μαθήματα κατά το επόμενο έτος. Δηλαδή, περίπου ένας στους πέντε Ευρωπαίους έχει πρόσφατα βελτιώσει το επίπεδο της γλωσσομάθειάς του ή προτίθεται να το πράξει μέσα στους επόμενους δώδεκα μήνες. Τα αγγλικά παραμένουν η ευρύτερα ομιλούμενη ξένη γλώσσα στην Ευρώπη. Το 38% των πολιτών της Ε.Ε. δήλωσαν ότι μιλούν με επάρκεια αγγλικά. Το 14% των Ευρωπαίων δήλωσαν ότι γνωρίζουν είτε γαλλικά είτε γερμανικά εκτός από τη μητρική τους γλώσσα. Τα ισπανικά και τα ρωσικά συμπληρώνουν την ομάδα των πέντε ευρύτερα γνωστών γλωσσών.
Οι Ευρωπαίοι μαθαίνουν ξένες γλώσσες για να ταξιδεύουν (35%), γιατί τους χρειάζεται στη δουλειά τους (32%), για προσωπική ικανοποίηση (27%) και για να εργασθούν σε κάποια ξένη χώρα (27%). Το 23% των ερωτηθέντων δήλωσαν ότι έμαθαν ξένη γλώσσα για να διεκδικήσουν μια καλύτερη θέση εργασίας, ενώ το 21% το έκαναν διότι θέλουν να κατανοούν ανθρώπους από διαφορετικούς πολιτισμούς. Αντίθετα, οι λόγοι που αναφέρθηκαν πιο συχνά ως αποθαρρυντικά στοιχεία για την εκμάθηση ξένων γλωσσών είναι η έλλειψη χρόνου (34%), κινήτρων (30%) και το κόστος των μαθημάτων (22%). Ποια κίνητρα προτείνονται; Τα δωρεάν μαθήματα είναι το ισχυρότερο (26%) και ακολουθούν τα ευέλικτα μαθήματα τα οποία ταιριάζουν στο πρόγραμμα του καθενός (18%).
Η ξένη γλώσσα στο σχολείο
Το «κλειδί» για την προώθηση της πολυγλωσσίας είναι η εκπαίδευση. Το 65% έχει μάθει την ξένη γλώσσα στο σχολείο. Το 22% παρακολούθησαν ομαδικά μαθήματα με δάσκαλο, ενώ το 16% έμαθε ξένη γλώσσα μιλώντας με κάποιον που την είχε ως μητρική!
Οι περισσότεροι θεωρούν ότι η καλύτερη ηλικία για να αρχίσουν τα παιδιά να μαθαίνουν τόσο την πρώτη όσο και τη δεύτερη ξένη γλώσσα είναι στα 6 τους χρόνια, δηλαδή στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Το 77% των ερωτηθέντων θεωρούν ότι τα παιδιά θα πρέπει να μαθαίνουν τα αγγλικά ως πρώτη ξένη γλώσσα. Τα γαλλικά ακολουθούν, συγκεντρώνοντας το 33% των απαντήσεων και έπονται τα γερμανικά με 28%.
Πάντως, από τα στοιχεία αντίστοιχης έρευνας του Ευρωβαρόμετρου το 2001 προκύπτει ότι όσοι μαθαίνουν αγγλικά και ισπανικά αυξάνονται με πιο γρήγορους ρυθμούς σε σχέση με εκείνους που μαθαίνουν γαλλικά και γερμανικά. Ταυτόχρονα, βέβαια και άλλες γλώσσες όπως κινέζικα ή αραβικά «μπαίνουν» στην Ευρώπη λόγω της οικονομικής ανάπτυξης των χωρών της Ασίας και της Μέσης Ανατολής.