Ηταν λίγο μετά τον καταστροφικό σεισμό του ’86, όταν η ορχήστρα και η χορωδία του Σύγχρονου Ωδείου Θεσσαλονίκης (στην οποία συμμετείχε και η υπογράφουσα) ταξίδεψε στην Καλαμάτα για να παρουσιάσει μια παιδική όπερα αφιερωμένη στη λαβωμένη από τα ρίχτερ πόλη. Τίτλος της, «Μια πολιτεία χτίζουμε».
Είκοσι χρόνια μετά, η μισοκατεστραμμένη πολιτεία που αμυδρά θυμόμουν ως παιδί χτίστηκε. Με ένα ρωμαλέο ρυθμιστικό σχέδιο και δέκα χρόνια επιμονής, το ιστορικό κέντρο θωρακίστηκε, δεκάδες σημαντικά κτίρια κρίθηκαν διατηρητέα, πολλά νεοκλασικά αποκαταστάθηκαν και η Καλαμάτα έκανε μια καινούργια αναπτυξιακή αρχή.
Η τοπική αυτοδιοίκηση αξιοποίησε μετά την καταστροφή όλους τους χρηματοδοτικούς μηχανισμούς του κράτους και της Ευρωπαϊκής Ενωσης, για να αναστήσει τον οικιστικό και κοινωνικό ιστό της πόλης και να ξαναδώσει ζωή. «Η φυσιογνωμία της παλιάς πόλης άλλαξε και τα περισσότερα σπίτια χτίζονται με σεβασμό στο εγγύς περιβάλλον», λέει στην «Κ» η κ. Παναγιώτα Κουράκλη, τοπογράφος μηχανικός.
Δεν λείπουν, βέβαια, και οι παραφωνίες. Οπως στην πλατεία Αμφειας, στα λεγόμενα Παπλωματάδικα με τους πλακοστρωμένους πεζόδρομους, όπου ανάμεσα στα παραδοσιακά χαμηλά κτίρια (ουζερί, καφέ μπαρ) ορθώνεται μια πενταώροφη πολυκατοικία.
Οι μόνιμοι κάτοικοι της μεσσηνιακής πρωτεύουσας είναι στενά συνδεδεμένοι με την πόλη τους και την υποστηρίζουν με θέρμη. «Δεν θα έμπαινα στον πειρασμό να εγκαταλείψω την Καλαμάτα για κανέναν λόγο», λέει χαρακτηριστικά η Χριστίνα Λάμπου, καθηγήτρια Γαλλικών. «Είμαι ερωτευμένη με την πόλη μου», συμπληρώνει η κ. Μαυρέα, πρώην δημοτική σύμβουλος.
Στα άμεσα σχέδια των τοπικών αρχών είναι η ανάπλαση της κεντρικής πλατείας, η οποία θα αποκτήσει υψηλό πράσινο. «Ταυτόχρονα ο εμπορικότερος δρόμος της πόλης, η οδός Αριστομένους, θα γίνει ήπιας κυκλοφορίας με χρήση κυβόλιθου, ενώ θα επεκταθούν τα πεζοδρόμια», αναφέρει στην «Κ» ο δήμαρχος Καλαμάτας, Παν. Νίκας. Παράλληλα, ξεκινάει η ανακατασκευή του παλιού νοσοκομείου της πόλης, το οποίο θα φιλοξενήσει το νέο δημαρχείο, καθώς και πλήθος υπηρεσιών του δήμου που σήμερα βρίσκονται διάσπαρτες σε διάφορα κτίρια της Καλαμάτας.
Ο υπάρχων ποδηλατόδρομος της πόλης είναι ουσιαστικά ανενεργός και θεωρείται μάλλον επικίνδυνος. «Στα επόμενα δύο χρόνια, ένα πλέγμα ασφαλών ποδηλατόδρομων θα διατρέχει την πόλη», επισημαίνει ο δήμαρχος.
Συνολική συγκοινωνιακή μελέτη για την κυκλοφοριακή αποσυμφόρηση της μεσσηνιακής πρωτεύουσας έχει ήδη ανατεθεί σε γνωστό συγκοινωνιολόγο. Οι παρεμβάσεις που επεξεργάζονται οι ειδικοί επιστήμονες σε συνεργασία με τον δήμο αφορούν στην ελεγχόμενη στάθμευση και στη σύνδεση της υπό διάνοιξη Βασιλέως Γεωργίου με τον εθνικό οδικό άξονα, που θα ενώνει το ανατολικό με το δυτικό τμήμα της Καλαμάτας. Στο κομμάτι αυτό βρίσκονται οι νέες εργατικές κατοικίες που βραβεύτηκαν το 1996 στο παγκόσμιο συνέδριο κατοικίας Habitat ΙΙ.
Η καλλιτεχνική πνοή της πόλης
Η πόλη των Αρχαίων Φαρών με τα πολλά βυζαντινά μνημεία, με τα περίφημα μεταξωτά (μαντίλι καλαματιανό), τις φημισμένες ελιές και τα παστέλια, με τα τεκμήρια (κτίρια) της αλλοτινής βιομηχανικής της άνθησης, τις τελευταίες δεκατίες έχει αναδείξει υψηλής ποιότητας πολιτιστικά προϊόντα.
Κορυφαίος καλλιτεχνικός θεσμός για τη μεσσηνιακή πρωτεύουσα, το Διεθνές Φεστιβάλ Χορού, που από το 1995 έχει παρουσιάσει 59 διεθνούς φήμης ομάδες χορού κερδίζοντας τις καλύτερες εντυπώσεις. Τις εκδηλώσεις του φεστιβάλ, που υπογράφεται καλλιτεχνικά από τη διευθύντρια Βίκυ Μαραγκοπούλου, παρακολουθούν περίπου 10.000 θεατές κάθε χρόνο. Το φετινό φεστιβάλ θα πραγματοποιηθεί 18 – 27 Ιουλίου. Την πολιτιστική πνοή στην Καλαμάτα έδωσε η δημιουργία το 1985 της Δημοτικής Επιχείρησης Πολιτιστικής Ανάπτυξης, που ήταν η πρώτη ΔΕΠΑ στην Ελλάδα, αλλά και του Δημοτικού Περιφερειακού Θεάτρου (ΔΗΠΕΘΕΚ). Τα ερασιτεχνικά θεατρικά σχήματα της πόλης οργανώθηκαν και ταυτόχρονα ιδρύθηκαν ωδείο, σχολή χορού και εικαστικό εργαστήρι. Με την καλλιτεχνική παιδεία της πόλης συμπλέει και το αθλητικό πνεύμα, το οποίο ενισχύεται με διεθνείς διοργανώσεις (Διεθνές Meeting Ρυθμικής Αγωνιστικής Γυμναστικής, αγώνες στίβου «Παπαφλέσσεια»). Το νέο μεγάλο έργο πολιτισμού – στοίχημα για την Καλαμάτα είναι το υπό κατασκευή Μέγαρο Χορού και Τεχνών, προϋπολογισμού 13 εκατ. ευρώ.
Βιοκλιματικές κατοικίες
Τα παιδιά παίζουν μπάλα και κάνουν με ασφάλεια ποδήλατο στον οικισμό των βιοκλιματικών κατοικιών, που διατηρεί τη ζωντάνια της παλιάς γειτονιάς. Τα 120 ηλιακά σπίτια, που κατασκευάστηκαν το 1994 στην ανατολική πλευρά της Καλαμάτας και χρηματοδοτήθηκαν μέσω ευρωπαϊκού προγράμματος, υπακούουν στις αρχές της βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής, δηλαδή είναι κατασκευασμένα ώστε να παρέχουν επιπλέον θερμομόνωση, διαμπερή αερισμό των χώρων, φυσική δροσιά το καλοκαίρι και, φυσικά, εξοικονόμηση ενέργειας.
Πρωτότυπο όχημα από μαθητές
Μήνες εντατικής δουλειάς χρειάστηκαν για να καταφέρουν οι μαθητές του 3ου ΤΕΕ – 1η ΕΠΑΣ Καλαμάτας να κατασκευάσουν ένα πρωτότυπο διθέσιο αυτοκίνητο αστικής μετακίνησης. Ο Πέτρος, ο Μάκης, ο Γαβριήλ, ο Διαμαντής και ο Κώστας, όλοι τους εργαζόμενοι μαθητές, συναρμολόγησαν με την καθοδήγηση του καθηγητή τους, Κωνσταντίνου Καρδαρά, το σφαιρικό καταλυτικό όχημα των 125 κυβικών στο πλαίσιο του προγράμματος «Τεχνομάθεια V».
Ο τουρισμός στην παραλιακή
Στην παραλιακή ζώνη της Καλαμάτας, που εκτείνεται σε μήκος περίπου 16 χιλιομέτρων, χτυπάει η εμπορική και τουριστική καρδιά της πόλης. Αρκετές ξενοδοχειακές μονάδες επί της παραλιακής Ναυαρίνου ανακαινίστηκαν, όπως και πολλά νεοκλασικά κτίρια. Ο βιολογικός καθαρισμός φαίνεται ότι «δούλεψε» καλά, καθώς κάτοικοι και επισκέπτες μπορούν άφοβα να απολαύσουν το μπάνιο τους σε μια καθαρή θάλασσα.
Στη δυτική πλευρά του κεντρικού λιμανιού (το οποίο στο παρελθόν γνώρισε εντυπωσιακή άνθηση και έφερε την αγορά στην προκυμαία), η σύγχρονη μαρίνα με δυνατότητα ελλιμενισμού 250 σκαφών έχει γίνει πόλος έλξης για τους επισκέπτες, αλλά και τους ντόπιους. Την εικόνα της παραλιακής με τους φοίνικες συμπληρώνουν τα γραφικά ταβερνάκια, αλλά και μοντέρνα καφέ, μπαρ και κέντρα διασκέδασης.