Εκτινάχθηκε η ζήτηση για παροχή υπηρεσιών ασφαλείας αμέσως μετά την απαγωγή του εφοπλιστή κ. Περικλή Παναγόπουλου, καθώς οι εταιρείες security «βομβαρδίστηκαν» από αιτήματα προστασίας, φαινόμενο που είχε παρατηρηθεί και μετά την απαγωγή του βιομήχανου κ. Γ. Μυλωνά, στη Θεσσαλονίκη, τον Ιούνιο. Είναι ενδεικτικό ότι -σύμφωνα με στοιχεία εταιρειών- αυξήθηκε έως 45% ο κύκλος εργασιών το τελευταίο εξάμηνο, ενώ η αγορά υπηρεσιών ασφάλειας είναι από τους ελάχιστους κλάδους που δεν επλήγησαν από την κρίση, καθώς μεγεθύνεται με ρυθμό 25% τον χρόνο την τελευταία δεκαετία. Και βέβαια στους «κλασικούς» πελάτες (επιχειρήσεις, τράπεζες, εταιρείες) προστίθενται συνεχώς νέοι πελάτες, μικρομεσαίοι, ιδιώτες, μικροϊδιοκτήτες, ενώ εσχάτως πληθύνονται και οι «σεκιουριτάδες της γειτονιάς».
Τα ανακλαστικά της ανησυχίας και του φόβου είναι εξαιρετικά ευαίσθητα. Λίγη ώρα είχε περάσει από την απαγωγή του κ. Περικλή Παναγόπουλου και τα τηλέφωνα των εταιρειών σεκιούριτι άρχισαν να βομβαρδίζονται». «Εγινε χαμός, δεν προλαβαίναμε όχι να καλύψουμε τη ζήτηση, ούτε στα τηλέφωνα να απαντήσουμε. Ολοι ήθελαν προστασία στο σπίτι τους και κάλυψη των μετακινήσεών τους, καθώς και των συγγενών τους. Το εντυπωσιακό είναι ότι τηλεφωνούσαν ακόμα και μικρότεροι επιχειρηματίες», λέει στην «Κ» ο κ. Ιωάννης Βαμβούκης, πρόεδρος του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Επανδρωμένων Υπηρεσιών Ασφαλείας. «Είχαμε 45% αύξηση της ζήτησης στο περασμένο εξάμηνο», κάνει απολογισμό ο κ. Νίκος Κατραμάδος, εμπορικός διευθυντής εταιρείας security.
Σίγουρα δεν πρόκειται για συγκυριακά φαινόμενα. Η πώληση «ασφάλειας» είναι ένας κλάδος που αναπτύσσεται με ταχύτατους ρυθμούς, βρίσκοντας πρόσφορο έδαφος στο κλίμα γενικής ανασφάλειας που διαμορφώνεται από την αύξηση της βαριάς εγκληματικότητας, την αδυναμία της ΕΛ.ΑΣ. να εμπνεύσει αίσθημα ασφάλειας, αλλά και το γενικευμένο εμπόριο του φόβου. Σήμερα, υπάρχουν 1.150 εταιρείες security (με 7-8 μεγάλες εταιρείες), αδειοδοτημένες από το υπουργείο Δημόσιας Τάξης, στις οποίες εργάζονται 35.000 – 38.000 εργαζόμενοι με κανονικές συμβάσεις, ενώ τουλάχιστον άλλα 10.000 – 15.000 άτομα δουλεύουν χωρίς ασφάλιση… Αθροισμα περίπου 50.000, δηλαδή όσοι και οι αστυνομικοί. Οσο για το συνολικό τζίρο του κλάδου ξεπερνά τα 90 εκατομμύρια ευρώ τον χρόνο και έχει τριπλασιασθεί την τελευταία δεκαετία.
Σύμφωνα με μελέτη της ICAP «η συνολική εγχώρια αγορά των ιδιωτικών υπηρεσιών ασφαλείας (βάσει αξίας) παρουσίασε ανοδική τάση την περίοδο 1998-2006, με μέσο ετήσιο ρυθμό αύξησης 23,4%». Ο ρυθμός αυτός συνεχίστηκε και τις δύο επόμενες χρονιές, σύμφωνα με τον κ. Βαμβούκη.
Και στη γειτονιά
Το εντυπωσιακό είναι ότι δίπλα στους παλαιούς πελάτες των εταιρειών ασφαλείας (τράπεζες, μεγάλες επιχειρήσεις, εμπορικά κέντρα, εταιρείες και υπηρεσίες του Δημοσίου) προστίθενται στο πελατολόγιο όλο και περισσότερες μικρομεσαίες εταιρείες, μικρά μαγαζιά, ιδιώτες και μικροϊδιοκτήτες ακινήτων ή αυτοκινήτων. Εμφανίζονται καινούργια φαινόμενα, όπως ο… σεκιουριτάς της γειτονιάς. «Πληθαίνουν οι περιπτώσεις που κάτοικοι ενός συγκροτήματος πολυκατοικιών «μισθώνουν» ένα περιπολικό αυτοκίνητο security, το οποίο θα περνά περιοδικά από την περιοχή τους και θα πληρώνεται από όλους συνεταιρικά», λέει στην «Κ» ο κ. Βαμβούκης. Αν και το φαινόμενο ξεκίνησε στις πιο πλούσιες περιοχές (βόρεια προάστια, Γλυφάδα, Καβούρι κ.λπ.), τώρα επεκτείνεται και σε θεωρούμενες υποβαθμισμένες συνοικίες της Αθήνας.
Μαζί έρχεται και ο σεκιουριτάς των μικρομεσαίων. «Υπάρχει μεγάλη αύξηση της ζήτησης προστασίας σχετικά μικρών καταστημάτων, «κανονικών» σπιτιών, καθώς και για συστήματα εντοπισμού κλεμμένων αυτοκινήτων μέσω GPS», συμπληρώνει ο κ. Κατραμάδος.
Και αυτό, παρά το ότι οι υπηρεσίες έχουν κόστος διόλου ευκαταφρόνητο και «οι τιμές ποικίλλουν, ανάλογα με το εάν η εταιρεία χρησιμοποιεί ασφαλισμένο και εκπαιδευμένο προσωπικό ή νέα παιδιά και συνταξιούχους», υπογραμμίζει στην «Κ» ο κ. Βαμβούκης. Κανονικά η 24ωρη φύλαξη από «σεκιουριτά» κοστίζει 6.500 – 7.000 ευρώ τον μήνα (απαιτούνται τέσσερα άτομα για να βγουν οι τρεις βάρδιες και τα ρεπό), αλλά στην αγορά μπορείς να βρεις και «σπασμένες» προσφορές 3.500 – 4.000 ευρώ. Η περιπολία με αυτοκίνητο, ακανόνιστες ώρες τη νύχτα κοστίζει περίπου 800 – 1.200 ευρώ τον μήνα.
Πώς γίνεται όμως να έχουμε την πολυπληθέστερη αστυνομία στην Ευρώπη (αναλογία ανά κάτοικο) και παρ’ όλα αυτά να αναπτύσσεται δυναμικά και η ιδιωτική αγορά ασφάλειας; Εκτιμήσεις των στελεχών εταιρειών security είναι ότι η αστυνομία δεν πείθει ότι μπορεί να καταπολεμήσει την εγκληματικότητα, αλλά σε κάθε περίπτωση οι ίδιοι αναζητούν συνεργασία με την ΕΛ.ΑΣ.
«Εμείς λειτουργούμε προληπτικά, όχι κατασταλτικά», λέει χαρακτηριστικά στην «Κ» ο κ. Δ. Μπίλιας, στέλεχος εταιρείας. Μάστιγα του κλάδου είναι ότι πολλοί αστυνομικοί κάνουν τον «σεκιουριτά» ως δεύτερη, «μαύρη», δουλειά, αν και κάτι τέτοιο απαγορεύεται αυστηρά. Δεν είναι μόνο ότι φυσικά υποβαθμίζουν τα υπηρεσιακά τους καθήκοντα, αλλά ότι διαμορφώνονται ύποπτα διαπλεκόμενα κυκλώματα, που μόνο ασφάλεια δεν παρέχουν… «Το πιο αρνητικό είναι ότι αστυνομικοί (εν ενεργεία ή συνταξιούχοι) ιδρύουν εταιρείες σεκιούριτι, βάζοντας βιτρίνα άλλους ανθρώπους και πιέζουν, εξαναγκάζουν με το τρόπο τους και τις γνωριμίες τους, για να πάρουν τις δουλειές», καταγγέλλει ο κ. Βαμβούκης.
Ελλειψη εκπαίδευσης
«Το υπουργείο Δημόσιας Τάξης δεν ελέγχει ουσιαστικά τον χώρο. Δίνει τις άδειες, αλλά οι έλεγχοι είναι σπάνιοι. Αν εντοπίσει κάποια παράβαση απλώς επιβάλλει πρόστιμα, το ύψος των οποίων ευτυχώς αυξήθηκε σημαντικά με τον νέο νόμο», μας λέει ο κ. Κυριάκος Καναβάρος, πρόεδρος της Ομοσπονδίας Υπαλλήλων Προσωπικού Ασφαλείας Ελλάδας (ΟΜΥΠΑΕ). Η έλλειψη εκπαίδευσης του προσωπικού είναι ένα από τα πιο μεγάλα προβλήματα, σύμφωνα με τον κ. Καναβάρο, ενώ αγκάθι είναι οι χιλιάδες εργαζόμενοι του κλάδου, που απασχολούνται «μαύρα» χωρίς ασφάλιση στις… εταιρείες ασφαλείας.
Προσωπικές φρουρές
Εάν ο κ. Περικλής Παναγόπουλος είχε θωρακισμένο όχημα, το τζάμι δεν θα έσπαγε και ένας εκπαιδευμένος σε τέτοιες καταστάσεις οδηγός θα μπορούσε να ξεφύγει. Ακόμα, εάν είχε ραμμένο στο ύφασμα του παντελονιού του ένα μικρό δορυφορικό δέκτη, μέσα σε 20 λεπτά θα είχε εντοπιστεί το σημείο κράτησής του. Είναι η γνώμη του κ. Δημήτρη Στεφανή, ιδιοκτήτη εταιρείας, που ασχολείται ειδικά με την προστασία «σημαντικών προσώπων» (VIP). Πρόκειται για μια ειδική κατηγορία εταιρειών, οι οποίες παρέχουν θωρακισμένα αυτοκίνητα, εκπαιδευμένους οδηγούς – σωματοφύλακες, τζιπ ή μηχανές συνοδείας κ.λπ.
Το κόστος, βέβαια, είναι αναβαθμισμένο. Ενας σωματοφύλακας με ειδική εκπαίδευση κοστίζει πάνω από 3.000 ευρώ το μήνα. Εάν μιλάμε για κάλυψη σε 24ωρη βάση, τότε απαιτούνται πάνω από 12.000 ευρώ.
Βέβαια, το 90% των ισχυρών επιχειρηματιών διαθέτουν προσωπικές φρουρές από άτομα που εμπιστεύονται και συνεργάζονται χρόνια, με δικούς τους υπεύθυνους ασφαλείας. Ετσι, καταφεύγουν σε εταιρείες ασφαλείας μόνο για επικουρικούς ή έκτακτους λόγους, λέει στην «Κ» ο κ. Στεφανής.
Οπλοφορία
«Ημασταν και παραμένουμε αντίθετοι στην οπλοφορία των υπαλλήλων των εταιρειών security», τονίζει ο κ. Ιω. Βαμβούκης, πρόεδρος του Συνδέσμου εταιρειών του κλάδου. «Διαφωνούμε κάθετα καθώς δεν υπάρχει καμία εκπαίδευση. Το να έχει όπλο ένας υπάλληλός μας, ο οποίος δεν έχει σχετική εκπαίδευση, είναι σαν να κυκλοφορεί με τον θάνατο μαζί! Σίγουρα θα θρηνήσουμε θύματα», εκτιμά ο ίδιος. «Στην περίπτωση αυτή θα πάμε φυλακή και εμείς μαζί με τους υπαλλήλους μας»…
Ιδιαίτερα επιφυλακτικοί είναι και οι εργαζόμενοι στον κλάδο. «Είναι σύνθετο πρόβλημα, γιατί δεν υπάρχει εκπαίδευση και μετεκπαίδευση των υπαλλήλων. Πρώτα το κράτος πρέπει να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις του και μετά να μιλήσουμε για οπλοφορία. Το όπλο είναι φονικό εργαλείο, αφορά ανθρώπινες ζωές», τονίζει και ο κ. Καναβάρος,πρόεδρος της Ομοσπονδίας Υπαλλήλων.
Με δεδομένη την αντίθεση ή την επιφύλαξη εργοδοτών και εργαζομένων στον κλάδο προκαλεί πραγματικά μεγάλη εντύπωση γιατί η κυβέρνηση προχώρησε στην πολλαπλώς επικίνδυνη θέσπιση, με το νόμο 3707/2008, της δυνατότητας οπλοφορίας για υπαλλήλους, που εκτελούν χρηματαποστολές, αλλά και φρούρηση σε «δημόσια καταστήματα, τράπεζες, μουσεία, οικήματα που έχουν ανάγκη ειδικής προστασίας, επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας ή άλλων μεγάλης αξίας και σπουδαιότητας εγκαταστάσεων»! «Φοβάμαι ότι πρόκειται για διάταξη που μπορεί να αξιοποιηθεί στο μέλλον από κάποιους, παράδειγμα για να κερδίσουν ένα διαγωνισμό- προκήρυξη που θέτει ως προϋπόθεση υπαλλήλους με άδεια οπλοφορίας», υποστηρίζει ο κ. Βαμβούκης.
Ενδιαφέρον για αγορά θωρακισμένου
Υπερβολικό σε πρώτη ανάγνωση, αλλά αληθινό. «Αναθέρμανση» και στο ενδιαφέρον για αγορά θωρακισμένου οχήματος καταγράφηκε μετά την απαγωγή Παναγόπουλου. Οπως σημειώνει στην «Κ» ο κ. Νίκος Ταγκούλης, εκπρόσωπος αυτοκινητοβιομηχανίας, «το ενδιαφέρον για θωρακισμένα αυτοκίνητα ήταν αυξημένο έως το 2004, από τότε μειωνόταν, όμως τα τελευταία περιστατικά βίας και τρομοκρατίας, αυξάνουν τη ζήτηση». Σήμερα, θωρακισμένα αυτοκίνητα κατασκευάζουν τρεις μεγάλες αυτοκινητοβιομηχανίες, με ειδικές εκδόσεις των οχημάτων που εξελίσσουν συνεχώς την τεχνολογία της θωράκισης και παράλληλα, εταιρείες στο εξωτερικό αναλαμβάνουν τη θωράκιση οποιουδήποτε οχήματος. Η τιμή αγοράς ενός βιομηχανικά θωρακισμένου Ι.Χ. είναι περίπου η διπλάσια από το αντίστοιχο συμβατικό μοντέλο, αλλά «η αξία αυτών των αυτοκινήτων μπορεί, με επιπρόσθετες ενισχύσεις, να φτάσει και τις 500.000 χιλ. ευρώ».