Τη ζωή… ποδήλατο κάνουν συχνά στους ποδηλάτες Ελληνες οδηγοί (Ι.Χ., ταξί, λεωφορείων), που θεωρούν εαυτούς άρχοντες της ασφάλτου. Κι όμως, το κάποτε σπάνιο είδος των «όρτσα στο πετάλι», τα τελευταία χρόνια αυξάνεται σταθερά και αποκτά τη δική του δυναμική στις μεγαλουπόλεις. Σχεδόν 5.000 είναι -σύμφωνα με εκτιμήσεις- οι πολίτες που χρησιμοποιούν ως κύριο μέσο μεταφοράς τους το ποδήλατο.
Τρεις «γενναίοι» ποδηλάτες περιγράφουν τις πιο επεισοδιακές διαδρομές τους στην Αθήνα και δηλώνουν αμετανόητοι «εραστές» της ορθοπεταλιάς. Μπορεί για τους εξαρτημένους από το Ι.Χ., το ποδήλατο να μοιάζει με τολμηρό εγχείρημα, για τον Κωστή Μαραβέγια, μουσικό – τραγουδιστή, όμως, ήταν σχεδόν αναγκαιότητα. «Το αυτοκίνητο το παίρνω, μόνο όταν πρέπει να κουβαλήσω το ακορντεόν για κάποια συναυλία. Για μένα οι μετακινήσεις με άλλο όχημα ή μέσο μαζικής μεταφοράς είναι σκέτος πονοκέφαλος. Στου Ζωγράφου, όπου διαμένω η επιλογή του Μετρό δεν υφίσταται, ενώ στα λεωφορεία γίνεται τόσος συνωστισμός που τις περισσότερες φορές δεν μπορείς να μπεις από την πολυκοσμία. Ετσι, η λύση του ποδηλάτου ήταν μονόδρομος. Προτιμώ την απόλυτη ελευθερία που σου παρέχει το ποδήλατο κι ας είναι πολλές φορές κουραστικό»…
Η διαδρομή που δεν πρόκειται να σβηστεί από τη μνήμη του Κωστή Μαραβέγια ήταν μια ηλιόλουστη μέρα που πήγαινε από το Κουκάκι στα Εξάρχεια. «Οταν αποφάσισα να γυρίσω, γινόταν κατακλυσμός. Αναγκάστηκα να επιστρέψω με ταξί και να κατέβω με αυτοκίνητο στα Εξάρχεια για να παραλάβω το ποδήλατο. Η εκδίκηση του αυτοκινήτου»!
Τι κι αν του έχουν κλέψει οκτώ ποδήλατα, τι κι αν έχει προσγειωθεί ανώμαλα στο οδόστρωμα από απροσεξία άλλων, τι κι αν έχει «φάει στα μούτρα» πόρτες ταξί που σταματούν όπου τους βολεύει… Τίποτα δεν έχει πτοήσει τον αμετανόητο δημοσιογράφο – φωτογράφο, Λευτέρη Πλακίδα που κάνει πετάλ συστηματικά σε Θεσσαλονίκη και Αθήνα τα τελευταία 25 χρόνια. «Αν πάθει κάτι το ποδήλατο και δεν μπορώ να το χρησιμοποιήσω είναι πολύ χειρότερο από το να έχει ζημιά το αυτοκίνητο και να το έχω στο συνεργείο. Τόσο εξαρτημένος είμαι»…
Μεγάλη προσοχή
Πώς επιβιώνει ένας ποδηλάτης στην τρέλα των αθηναϊκών δρόμων και των επικίνδυνων οδηγών; «Φυσικά με τους όρους του χάους. Δεν ακολουθώ κανόνες, όπως όταν βρίσκομαι στο Βερολίνο ή τη Βιέννη. Αν χρειαστεί θα καβαλήσω και πεζοδρόμιο. Εκεί που απαιτείται μεγάλη προσοχή είναι στα ντελίβερι που συνήθως πηγαίνουν ανάποδα και μπαίνουν σε μονόδρομους και σε μοτοσικλέτες μεγάλου κυβισμού που φεύγουν πολύ γρήγορα στα φανάρια», λέει ο κ. Πλακίδας. «Ενα από τα πιο ευτράπελα που μου έχουν συμβεί ήταν όταν ένας οδηγός Ι.Χ. πέταξε μια κόκα κόλα από το παράθυρο, η οποία φυσικά ήρθε πάνω μου. Κράτησα το κουτί, τον πρόλαβα στο φανάρι και την έριξα μέσα στο αυτοκίνητό του, για να του δώσω ένα μάθημα»!
Οσο ζούσε στη Θεσσαλονίκη ο ηθοποιός Συμεών Τσακίρης, χρησιμοποιούσε κατά κόρον ποδήλατο. Στην Αθήνα δεν το τόλμησε αμέσως. Μέχρι που… «τέλη Σεπτέμβρη 2008 είχα ένα όραμα. Στις αρχές Οκτώβρη του 2008 ήταν που κάλεσα τη Δουλτσινέα σπίτι. Δουλτσινέα λέω το ποδήλατό μου. Είναι από τα ποδήλατα που λέμε «σπαστά». Και το όραμα επέμενε: «Δεν υπάρχουν αφιλόξενες πόλεις, δεν υπάρχουν καν πόλεις, μόνο άνθρωποι υπάρχουν», λέει στην «Κ» ο Σ. Τσακίρης.
Συμπεριφορά οδηγών
Για τη συμπεριφορά των άλλων οδηγών στη μειονότητα των ποδηλατών (που όμως αυξάνεται σημαντικά τα τελευταία χρόνια), ο Σ. Τσακίρης θεωρεί χαρακτηριστική στάση Ελληνα οδηγού τη σκηνή στην Ιπποκράτους. «Είμαι σε κόκκινο φανάρι που μόλις πρασίνισε και φυσικά κορνάρουν ταυτόχρονα ένας οδηγός λεωφορείου, ένας ταξιτζής και ένας με παπί, επειδή δεν μπορώ να πετάξω»!
Οι πολιτικές άλλων χωρών
Οσο αφύσικο μπορεί να φαίνεται στους περισσότερους Ελληνες να αγοράσουν ή να νοικιάσουν ποδήλατο για να κινηθούν σε ένα μεγάλο ελληνικό αστικό κέντρο, τόσο τα πράγματα αλλάζουν άρδην μόλις βρεθούν σε μια ευρωπαϊκή πόλη, όπου η κουλτούρα του ποδηλάτου είναι ευρέως διαδεδομένη.
Σε αρκετές χώρες της Ευρώπης, η ίδια η πολιτεία παρέχει κίνητρα για τη χρήση του ποδηλάτου.
Ετσι, ένας στους τρεις Ολλανδούς χρησιμοποιεί το ποδήλατο στις καθημερινές του μετακινήσεις, καθώς η Ολλανδία είναι η πρώτη ευρωπαϊκή χώρα σε ποσοστό χρήσης ποδηλάτου (30%) και μία από τις χώρες με το μεγαλύτερο δίκτυο ποδηλατοδρόμων.
Ακολουθεί η Δανία με ποσοστό περίπου 20%, η Σουηδία, η Γερμανία, το Βέλγιο, η Φινλανδία, η Ιρλανδία και η Αυστρία.
Στη Δανία, που αποτελεί παράδειγμα προώθησης της κυκλοφορίας στην πόλη κάνοντας πεντάλ, το 42% του οδικού δικτύου (Κοπεγχάγη) είναι εφοδιασμένο με ειδική υποδομή για ποδήλατα, με αποτέλεσμα το ποδήλατο να κερδίζει τη μάχη έναντι του Ι.Χ.
Αντίθετα, στη Γαλλία, όπου τα ποσοστά ποδηλατών είναι χαμηλά, όπως και στη χώρα μας, δεν υπάρχει εθνική πολιτική για το ποδήλατο.
Εξαίρεση αποτελεί το Στρασβούργο, όπου το αυτοκίνητο εξορίστηκε από το κέντρο και δημιουργήθηκαν ποδηλατόδρομοι 77 χιλιομέτρων.