Ριζικές και ελπιδοφόρες αλλαγές στην αντιμετώπιση των ογκολογικών ασθενών έφεραν τα τελευταία χρόνια οι πρόοδοι της ιατρικής απεικόνισης, που βασίστηκαν στην αλματώδη εξέλιξη της επιστήμης των υπολογιστών. Οι ειδικοί γιατροί, συνεκτιμώντας τα ευρήματα των σύγχρονων απεικονιστικών εξετάσεων, μπορούν σήμερα να καταλήξουν στην επωφελέστερη θεραπεία για κάθε ογκολογικό ασθενή ξεχωριστά, ώστε να αποφεύγονται άστοχες, δαπανηρές και δυνητικά επικίνδυνες θεραπευτικές επιλογές.
Παράλληλα, η ανάπτυξη νέων τεχνικών βελτίωσε δραστικά τη δυνατότητα πρωιμότερης διάγνωσης διάφορων μορφών καρκίνου. Οπως τονίζει στην «Κ» ο γιατρός ακτινολόγος, διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών (αναπληρωτής διευθυντής των Τμημάτων Αξονικής και Μαγνητικής Τομογραφίας και PET/CT στο θεραπευτήριο «Υγεία») κ. Αρκάδιος Ρουσάκης, με αφορμή το 1ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ογκολογικής Απεικόνισης που πραγματοποιήθηκε πριν από λίγες ημέρες στη Αθήνα, «με τον όρο Ιατρική Απεικόνιση εννοούμε όλες τις μεθόδους της Ακτινολογίας (ψηφιακή ακτινολογία και μαστογραφία, τεχνικές υπερηχογραφίας και αγγειογραφίας, αξονική και μαγνητική τομογραφία) και της Πυρηνικής Ιατρικής (σπινθηρογράφημα, τομογραφία εκπομπής ποζιτρονίων – γνωστή ως εξέταση ΡΕΤ).
Νέα τεχνική
Τα τελευταία χρόνια είναι διαθέσιμη μια νέα υβριδική τεχνική, η εξέταση PET/CT, η οποία συνδυάζει τις λεπτομερείς ανατομικές πληροφορίες της αξονικής τομογραφίας με τις λειτουργικές πληροφορίες (μεταβολισμού των ιστών) που παρέχει η PET. Η αλληλεπίδραση της Ιατρικής Απεικόνισης και της Ογκολογίας έχει διαμορφώσει ένα νέο πεδίο που ονομάζεται «Ογκολογική Απεικόνιση». Οι δυνατότητες που πηγάζουν από αυτή την εξέλιξη έχουν ήδη αλλάξει ριζικά τον τρόπο επιλογής της θεραπείας πολλών μορφών καρκίνου, αλλά και τον τρόπο παρακολούθησης των ασθενών». Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η αξιοποίηση της εξέτασης PET/CT για την αντιμετώπιση των ασθενών με καρκίνο του πνεύμονα.
Οπως επισημαίνει ο ίδιος, «σήμερα, ο ασθενής με διάγνωση του συγκεκριμένου καρκίνου δεν πρέπει να υποβάλεται σε χειρουργική επέμβαση πριν γίνει εξέταση PET/CT, αφού μόνο με αυτή την εξέταση μπορεί να τεκμηριωθεί ότι ο καρκίνος δεν έχει μετασταθεί και επομένως θα είναι αποτελεσματικό το χειρουργείο. Εάν αντίθετα η εξέταση δείξει -όπως συμβαίνει στο 30% περίπου των περιπτώσεων- ότι ο καρκίνος έχει έστω και μικροσκοπικά εξαπλωθεί, αποφεύγεται η άσκοπη και δυνητικά επικίνδυνη χειρουργική επέμβαση και ο ασθενής υποβάλλεται σε άλλης μορφής θεραπεία».
Αλλο παράδειγμα αφορά την αντιμετώπιση ασθενών με καρκίνο στους λεμφαδένες. «Σε αυτούς τους ασθενείς συχνά μετά τη χημειοθεραπεία διαπιστώνεται με αξονική και μαγνητική τομογραφία ότι παραμένουν υπολειμματικοί διογκωμένοι λεμφαδένες σε διάφορα μέρη του σώματος». «Μέχρι πριν από λίγα χρόνια το δίλημμα ήταν εάν πρόκειται πραγματικά για υπολειμματική νόσο, που πρέπει να αντιμετωπιστεί με συμπληρωματική θεραπεία ή απλώς για υπολειμματική διόγκωση χωρίς την ύπαρξη καρκίνου. Η PET/CT μπορεί να δώσει απάντηση με μεγάλη ακρίβεια και να καθοδηγήσει στη σωστότερη απόφαση».
Η πρόσβαση σε εξετάσεις
Στη χώρα μας, υπάρχουν εγκατεστημένα μηχανήματα μαγνητικών και αξονικών τομογράφων σε σχετικά υψηλή πυκνότητα, ενώ τα τελευταία χρόνια έχουν αυξηθεί και οι εγκαταστάσεις συστημάτων PET/CT, προς το παρόν όμως μόνο στην πρωτεύουσα όπου λειτουργούν τέσσερα τέτοια. Αυτό που πρέπει να λυθεί είναι το ζήτημα πρόσβασης των ασφαλισμένων σε κάποιες εξετάσεις. Είναι ενδεικτική η περίπτωση της εξέτασης PET/CT, η κοστολόγηση της οποίας από το Κεντρικό Συμβούλιο Υγείας εκκρεμεί εδώ και τέσσερα χρόνια και επομένως δεν μπορούν να υπογραφούν συμβάσεις μεταξύ των ασφαλιστικών ταμείων και εργαστηρίων όπου γίνεται η εξέταση. Το αποτέλεσμα είναι να μη διευκολύνεται η ομαλή και έγκαιρη εξυπηρέτηση των ασθενών που τη χρειάζονται, πολλοί από τους οποίους είναι αναγκασμένοι να επιβαρύνονται προσωπικά το κόστος της εξέτασης και στη συνέχεια να διεκδικούν επιστροφή του ποσού που κατέβαλαν από τον ασφαλιστικό τους φορέα.