Ελεγχος αμεροληψίας των ενόρκων από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων – καταδίκη για βραδύτητα απονομής της ποινικής δικαιοσύνης
(αποφ. της 3.2.2011, Βασιλειάδης κατά Ελλάδος)
Ο προσφεύγων, τον Νοέμβριο του 2000 συνελήφθη και διώχθηκε ποινικά για ένοπλη επίθεση κατά συναυτουργία και κατ’ εξακολούθηση, ανθρωποκτονία, οπλοφορία και οπλοχρησία και διακίνηση ναρκωτικών ουσιών. Καταδικάστηκε από το μικτό ορκωτό δικαστήριο στις 4.6.2002 σε κάθειρξη 14 ετών και έξι μηνών, αφού κηρύχθηκε αθώος για την ανθρωποκτονία και ένοπλη επίθεση κατά συναυτουργία και κατ’ εξακολούθηση.
Στο μικτό ορκωτό εφετείο, μετά από άσκηση έφεσης από τον εισαγγελέα και τον ίδιο καταδικάσθηκε στις 18.9.2006 και για μερικά από τα άλλα αδικήματα σε ποινή αρκετά μεγαλύτερη από την πρωτόδικη.
Ζήτησε να ανασταλεί η εκτέλεση της ποινής του, λόγω άσκησης αναίρεσης, διότι ήδη και προηγουμένως είχε αφεθεί ελεύθερος όσο εκκρεμούσε η έφεσή του. Στην αναίρεσή του ισχυριζόταν ότι οι ένορκοι που μετείχαν στο δικαστήριο δεν ήσαν αμερόληπτοι, ο δε ΚΠοινΔ (Κώδικας Ποινικής Δικαιοσύνης) δεν επέτρεπε στα διάδικα μέρη να ελέγξουν με αποτελεσματικό τρόπο την αμεροληψία των ενόρκων. Η αναίρεση απορρίφθηκε από τον Αρειο Πάγο στις 5.7.2007.
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο δέχθηκε την προσφυγή ως προς την αιτίαση της παραβίασης του άρθρ. 6 παρ. 1 της ΕΣΔΑ (Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου) που επιβάλλει, μεταξύ άλλων, την επίλυση των διαφορών εντός λογικής προθεσμίας, και καταδίκασε την Ελλάδα να πληρώσει στον προσφεύγοντα το ποσό των 1.000 ευρώ, ως χρηματική ικανοποίηση για την ηθική του βλάβη.
Περαιτέρω, όμως δέχθηκε ότι το παράπονο του προσφεύγοντος για αδυναμία ελέγχου της αμεροληψίας των ενόρκων είναι αβάσιμο, διότι ο ελληνικός κώδικας ποινικής δικονομίας παρέχει την ευχέρεια εξαίρεσης ενόρκων από τον κατηγορούμενο, χωρίς μάλιστα και επίκληση ειδικού λόγου και δεν μπορεί να θεμελιωθεί παραβίαση από το γενικό παράπονο του προσφεύγοντος ότι δεν μπορούσε να «εξετάσει» στο ακροατήριο τους ενόρκους για να γνωρίσει την προσωπικότητά τους, την ευφυΐα τους, τη μόρφωσή τους και να γνωρίσει επίσης αν είναι προκατειλημμένοι εναντίον του.
Η υπόθεση της ιδιωτικοποίησης των λεωφορείων του 1992 – καταδίκη για βραδύτητα απονομής της διοικητικής δικαιοσύνης
(αποφ. της 3.2.2011, Φουντής κ.λπ. κατά Ελλάδος)
Με νόμο του 1977 ιδρύθηκε η ΕΑΣ (Επιχείρηση Αστικών Συγκοινωνιών), δημόσια επιχείρηση που λειτούργησε μέχρι το 1992, οπότε με τον ν. 2078/1992 ιδιωτικοποιήθηκαν οι δημόσιες συγκοινωνίες και ανατέθηκαν στις ΣΕΠ οργανισμούς ιδιωτικού δικαίου. Παραχωρήθηκαν άδειες εκμετάλλευσης στους μέχρι τότε οδηγούς της ΕΑΣ. Μετά όμως τις εκλογές του 1993 η νέα κυβέρνηση αποφάσισε την εκ νέου δημοσιοποίηση των συγκοινωνιών του λεκανοπεδίου Αττικής και ίδρυσε τον ΟΑΣΑ και ο ΕΑΣ τέθηκε υπό εκκαθάριση, χωρίς να αποζημιωθούν οι δικαιούχοι του ΕΑΣ.
Οι προσφεύγοντες οδηγοί-ιδιοκτήτες λεωφορείων του ΣΕΠ, καθώς και δικαιοπάροχοί τους, το έτος 1996 άσκησαν ενώπιον των διοικητικών δικαστηρίων αγωγές κατά του Ελληνικού Δημοσίου και ζήτησαν αποζημίωση.
Οι αγωγές απορρίφθηκαν από το διοικητικό πρωτοδικείο και το διοικητικό εφετείο, η δε αναίρεση στο Συμβούλιο της Επικρατείας εκκρεμεί ακόμη. Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο δέχθηκε την προσφυγή ως προς την αιτίαση της παραβίασης του άρθρ. 6 παρ. 1 της ΕΣΔΑ που επιβάλλει, μεταξύ άλλων, την επίλυση των διαφορών εντός λογικής προθεσμίας, και καταδίκασε την Ελλάδα να πληρώσει σε κάθε έναν από τους προσφεύγοντες το ποσό των 10.500 ευρώ, ως χρηματική ικανοποίηση για την ηθική τους βλάβη.
Απέρριψε όμως την προσφυγή κατά το σκέλος της με το οποίο προτάθηκε από τους προσφεύγοντες το παράπονο ότι στερήθηκαν την ιδιοκτησία τους (λεωφορεία), χωρίς αποζημίωση, κατά παράβαση του άρθρ. 1 του Πρώτου Πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ, ως απαράδεκτη, διότι ακόμη δεν είχαν εξαντληθεί τα εσωτερικά ένδικα μέσα, αφού δεν είχε ακόμη εκδοθεί απόφαση από το ΣτΕ.
Ετεροδικία της Γερμανίας για τα εγκλήματα των στρατευμάτων κατοχής – καταδίκη για βραδύτητα απονομής της πολιτικής δικαιοσύνης
(αποφ. της 3.2.2011, Αργύρης κ.λπ. κατά Ελλάδος)
Στις 10.8.1995 η Κοινότητα Πορταριάς Μαγνησίας άσκησε αγωγή στο Πρωτοδικείο Βόλου κατά του γερμανικού κράτους. Οι προσφεύγοντες παρενέβησαν στη δίκη και ζήτησαν να αναγνωρισθεί δικαστικά ότι το γερμανικό κράτος τους οφείλει αποζημίωση 9.214.673 ευρώ ως αποζημίωση για την καταστροφή από τα ναζιστικά στρατεύματα κατοχής το 1944 ενός ξενοδοχείου τους.
Η υπόθεση αναβλήθηκε κατ’ επανάληψη και εκδικάστηκε τελικά στις 24.3.1998.
Το πρωτοδικείο με απόφασή του της 10.6.1998 απέρριψε την παρέμβαση με το αιτιολογικό ότι το γερμανικό κράτος απολάμβανε ετεροδικίας. Το εφετείο επίσης απέρριψε την έφεση στις 30.4.2004, διότι έκρινε ότι η ζημία τους προκλήθηκε από τη δράση οργάνων του γερμανικού κράτους που ασκούσαν εξουσία.
Στη συνέχεια στις 1.10.2007 απορρίφθηκε και η αναίρεσή τους από τον Αρειο Πάγο.
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο δέχθηκε την προσφυγή ως προς την αιτίαση της παραβίασης του άρθρ. 6 παρ. 1 της ΕΣΔΑ που επιβάλλει, μεταξύ άλλων, την επίλυση των διαφορών εντός λογικής προθεσμίας, και καταδίκασε την Ελλάδα να πληρώσει στον προσφεύγοντα το ποσό των 12.000 ευρώ, ως χρηματική ικανοποίηση για την ηθική τους βλάβη και το ποσό των 1.500 ευρώ για τη δικαστική τους δαπάνη.
Απέρριψε όμως την αιτίαση ότι παραβιάσθηκε το άρθρ. 6 παρ. 1 της ΕΣΔΑ, με τον αποκλεισμό πρόσβασής τους σε δικαστήριο.
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο κρίνει ότι ο περιορισμός των δικαιωμάτων των προσφευγόντων επιδιώκει ένα νόμιμο σκοπό, την τήρηση του διεθνούς δικαίου με τον σκοπό ευπροσηγορίας και διατήρησης των καλών σχέσεων μεταξύ κρατών με σεβασμό στην κυριαρχία του άλλου κράτους και υπήρξε ανάλογος προς τον σκοπό αυτό κ.λπ.
Σύνταξη «χηρείας» επί συμβίωσης χωρίς γάμο; – καταδίκη για βραδύτητα απονομής της πολιτικής δικαιοσύνης
(αποφ. της 10.2.2011, Κοροσίδου κατά Ελλάδος)
Η προσφεύγουσα, 80 ετών σήμερα, συζούσε από το 1956 χωρίς γάμο με τον Π.Μ., συνταξιούχο από το 1995 του ΙΚΑ, ο οποίος απεβίωσε το 1996. Απέκτησε μαζί του πέντε τέκνα. Η ίδια ήταν συνταξιούχος του ΙΚΑ και έπαιρνε και επίδομα πολυτεκνίας από τον ΟΓΑ.
Το 1996 ζήτησε από το ΙΚΑ σύνταξη «χηρείας», διότι συζούσε επί 39 έτη με τον αποβιώσαντα. Η αίτηση απορρίφθηκε, διότι δεν είχε τελεσθεί γάμος. Η προσφεύγουσα προσέφυγε το 1997 στη διοικητική επιτροπή του ΙΚΑ και στη συνέχεια στα διοικητικά δικαστήρια το 1998. Η αγωγή απορρίφθηκε αμετάκλητα το 2006, αφού έφθασε μέχρι και του ΣτΕ, με το αιτιολογικό ότι δεν είχε τελεσθεί γάμος και επομένως η προσφεύγουσα δεν εδικαιούτο σύνταξη χηρείας.
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο δέχθηκε την προσφυγή ως προς την αιτίαση της παραβίασης του άρθρ. 6 παρ. 1 της ΕΣΔΑ που επιβάλλει, μεταξύ άλλων, την επίλυση των διαφορών εντός λογικής προθεσμίας, και καταδίκασε την Ελλάδα να πληρώσει στην προσφεύγουσα χρηματική ικανοποίηση για ηθική βλάβη.
Απέρριψε όμως την αιτίαση για παραβίαση των άρθρ. 8 και 14 της ΕΣΔΑ, καθώς και του άρθρ. 1 του Πρώτου Πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ, διότι έκρινε ότι η προσφεύγουσα γνώριζε εκ των προτέρων ότι χωρίς την τέλεση νόμιμου γάμου δεν θα μπορούσε να λάβει τη σύνταξη του συντρόφου της μετά το θάνατό του και συνεπώς εδώ δεν υπήρξε εκ μέρους των ελληνικών αρχών παραβίαση.