Δραστική αλλαγή του τοπίου στον χώρο της ανώτατης εκπαίδευσης δρομολογεί η ηγεσία του υπ. Παιδείας. Διά του λόγου το ασφαλές: η κ. Αννα Διαμαντοπούλου κοινοποίησε σχέδιο παρεμβάσεων σε βασικούς τομείς της λειτουργίας κάθε ΑΕΙ: από τη διοίκησή του, την αλλαγή του καθεστώτος για το άσυλο και τη φύλαξη του ιδρύματος, το καθεστώς των καθηγητών, τη διάρθρωση των σπουδών έως και τη φοιτητική μέριμνα. «Εισάγεται νέο θεσμικό πλαίσιο, με έντονα τα χαρακτηριστικά της ισχυρής αυτοδιοίκησης, αυτοτέλειας και στοχοθεσίας, παράλληλα με τις διαδικασίες αξιολόγησης, την ανάδειξη της αριστείας και την πολυεπίπεδη λογοδοσία, με εσωτερικά θεσμικά αντίβαρα», τονίζει η κ. Διαμαντοπούλου. Το νομοσχέδιο (80 άρθρων – 110 σελίδων) είναι ήδη έτοιμο και μένουν νομοτεχνικές λεπτομέρειες.
Συμβούλιο Ιδρύματος
Ειδικότερα, η βασική τομή που προωθείται σχετίζεται με τον τρόπο διοίκησης των ΑΕΙ. Θεσμοθετείται Συμβούλιο Ιδρύματος, με ελεγκτικές αρμοδιότητες, που θα αποτελείται από επτά εκλεγμένους καθηγητές του ΑΕΙ με 4ετή θητεία, επτά εξωτερικά μέλη που θα επιλέγονται με 4ετή θητεία από τους καθηγητές του Συμβουλίου, καθώς και έναν φοιτητή εκλεγμένο από ενιαίο ψηφοδέλτιο για ετήσια θητεία με καθολική ψηφοφορία των ενεργών φοιτητών. Από την άλλη, ο πρύτανης θα εκλέγεται με 3ετή θητεία από το Συμβούλιο Ιδρύματος, ύστερα από διεθνή πρόσκληση. Ουσιαστικά καταργείται η άμεση εκλογή πρύτανη από την ακαδημαϊκή κοινότητα, ενώ ελαχιστοποιείται η συμμετοχή των φοιτητών στα όργανα διοίκησης των ΑΕΙ. Επίσης, μεταξύ των ριζικών αλλαγών που προωθούνται είναι τα ακόλουθα:
– Για το άσυλο το ν/σ στο άρθρο 4 αναφέρει: «Στα ΑΕΙ κατοχυρώνεται η ακαδημαϊκή ελευθερία στην έρευνα και διδασκαλία, καθώς και η ελεύθερη έκφραση και διακίνηση των ιδεών. Δεν επιτρέπεται η επιβολή επιστημονικών απόψεων και ιδεών ούτε η διεξαγωγή απόρρητης έρευνας. Υπεύθυνος για την τήρηση των παραπάνω είναι ο πρύτανης. Με τον οργανισμό του ΑΕΙ ορίζονται οι όροι και η διαδικασία προστασίας και ασφάλειας».
– Ουσιαστικά καταργούνται οι «αιώνιοι» φοιτητές, αφού αν κάποιος δεν εγγραφεί σε δύο συνεχή εξάμηνα χάνει τη φοιτητική ιδιότητα. Μάλιστα, τα ΑΕΙ μπορούν να καθορίσουν τα ίδια τους όρους (ίσως και τα δίδακτρα) με τους οποίους ένας φοιτητής, που έχει ξεπεράσει το όριο των ν+2 ετών σπουδών (2ν είναι το όριο για όσους εργάζονται), μπορεί να γίνει εκ νέου δεκτός στο ίδρυμα.
– Η χρηματοδότηση θα γίνεται με βάση την επίτευξη συγκεκριμένων στόχων.
– Η αξιολόγηση του ΑΕΙ θα γίνεται κάθε 5 χρόνια και θα είναι υποχρεωτική,
– Ειδικό ρόλο έχει ο οργανισμός του ΑΕΙ. Οπως αναφέρει το άρθρο 5: «Ο οργανισμός κάθε ΑΕΙ καταρτίζεται με απόφαση του Συμβουλίου, ύστερα από εισήγηση του πρύτανη και γνώμη της συγκλήτου. Με τον οργανισμό καθορίζονται τα θέματα της οργανωτικής δομής και λειτουργίας του ΑΕΙ, της διαδικασίας ελέγχου της τήρησης των θεσπισμένων κανόνων δικαίου, καθώς και των κυρώσεων σε περίπτωση πλημμελούς εφαρμογής ή παραβίασής τους.
Δίνεται η δυνατότητα στα ιδρύματα να διαρθρώσουν τις σπουδές τους κατά τα πρότυπα της Διακήρυξης της Μπολόνια. Δηλαδή, 3 χρόνια σπουδών για τις προπτυχιακές σπουδές, 2 για τις μεταπτυχιακές και για το διδακτορικό.
Ομως, όπως παρατηρείται, μεγάλη απόσταση χωρίζει τις θέσεις του υπουργείου από εκείνες των ΑΕΙ. Χαρακτηριστικά, παρ’ ότι ακόμη η ακαδημαϊκή κοινότητα αναμένει επισήμως το ν/σ -η κ. Διαμαντοπούλου ζήτησε συνάντηση με τη Σύνοδο των Πρυτάνεων μέσα στην προσεχή εβδομάδα-, τα ΑΕΙ αμφισβητούν τη συνταγματικότητα βασικών διατάξεων που υπηρετούν τη στόχευση του υπουργείου. Μάλιστα, όπως είπε στην «Κ» ο πρύτανης του ΑΠΘ κ. Ι. Μυλόπουλος, πρυτάνεις θα προσφύγουν στο Συμβούλιο της Επικρατείας διότι θεωρούν ότι οι ρυθμίσεις για τη διοίκηση των ΑΕΙ παραβιάζουν το συνταγματικώς κατοχυρωμένο (στο άρθρο 16) αυτοδιοίκητο των ΑΕΙ. Πάντως, πολύ νωρίτερα από τότε που το ανώτατο συνταγματικό δικαστήριο θα κρίνει το περιεχόμενο των αλλαγών, οι φοιτητικές παρατάξεις θα σηκώσουν τις δικές τους… παντιέρες. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», σε βασικές ρυθμίσεις αντιδρούν όχι μόνον οι παρατάξεις των κομμάτων της αντιπολίτευσης, αλλά και η κυβερνητική ΠΑΣΠ. «Βασική αρχή της μεταρρύθμισης είναι να γίνεται με συμμετοχή όλων και χωρίς εκπλήξεις» τόνισε στην «Κ» ο πρύτανης του Παν. Πελοποννήσου κ. Θ. Παπαθεοδώρου.