Σε σημαντικές τομές στη διοίκηση, στη λειτουργία και στη λογοδοσία των ΑΕΙ είναι αποφασισμένο να προχωρήσει το υπουργείο Παιδείας εκμεταλλευόμενο τη γενική παραδοχή, τόσο από τα κόμματα όσο και από την πανεπιστημιακή κοινότητα, για την ανάγκη των μεταρρυθμίσεων.
Η ηγεσία του υπουργείου, με επιτακτικό το αίτημα της κοινωνίας για πτυχία με αξία, κρίνει ώριμες τις συνθήκες για δραστικές, άμεσες λύσεις στα χρόνια προβλήματα των ΑΕΙ (π.χ. για τους «αιώνιους» φοιτητές), χωρίς όμως να παραγνωρίζει τις αντιδράσεις που προκαλούν ορισμένες προτάσεις της όπως π.χ. το νέο μοντέλο διοίκησης των ΑΕΙ. Γι’ αυτό θα παρατείνει την ψήφιση του σχετικού νομοσχεδίου έως τα τέλη Αυγούστου, δίνοντας περιθώριο διαλόγου με τους εμπλεκόμενους φορείς.
Στόχος, πάντως, είναι το νέο πλαίσιο λειτουργίας των ΑΕΙ να ψηφιστεί στη Βουλή πριν από την έναρξη του επόμενου ακαδημαϊκού έτους. Ειδικότερα, σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», το υπ. Παιδείας ξεκινώντας από ένα «βαρίδι» των ΑΕΙ, θα βάλει μαχαίρι όχι μόνο στο καθεστώς των «αιώνιων» φοιτητών από την ψήφιση του νόμου και μετά, αλλά και στους σημερινούς «αιώνιους». Συγκεκριμένα:
Με βάση το υπ. Παιδείας, πάνω από 300.000 φοιτητές (περί τους 200.000 πανεπιστημίων και οι υπόλοιποι ΤΕΙ) οφείλουν ακόμη μαθήματα, έχοντας ξεπεράσει την κανονική διάρκεια σπουδών. Βέβαια, δεν μπορούν όλοι να χαρακτηριστούν «αιώνιοι». Σε αυτή την κατηγορία εντάσσονται μόνο όσοι είναι εγγεγραμμένοι 6 ή 9 χρόνια και πάνω.
Γι’ αυτούς το υπουργείο θα ορίσει ότι χάνουν άμεσα τη φοιτητική τους ιδιότητα. Αυτό σημαίνει ότι θα μπορούν να συμμετάσχουν στις εξετάσεις των μαθημάτων, αλλά δεν θα έχουν τα φοιτητικά προνόμια (πάσο, στέγαση κ.λπ.) ενώ θα χάσουν και το δικαίωμα ψήφου στις διαδικασίες των ΑΕΙ. Μετά το 2013 κάθε ΑΕΙ θα κρίνει την τύχη τους μέσω του Οργανισμού Λειτουργίας που θα καταρτίσει. Η ρύθμιση θα πλήξει τις φοιτητικές παρατάξεις, ηγετικά στελέχη των οποίων συνηθίζουν να καθυστερούν τις σπουδές τους (οι γνωστοί «φοιτητοπατέρες»).
«Στα ΑΕΙ έχουν δημιουργηθεί οι προϋποθέσεις μιας εσωτερικής ανανέωσης. Η αρχή έγινε με τις μεταρρυθμίσεις της κ. Γιαννάκου. Πολεμήθηκαν αλλά ανέπτυξαν μια δυναμική αλλαγής. Ομως η δυναμική αυτή φαίνεται τώρα να υποχωρεί. Η σπουδή του υπουργείου, η κακή επιλογή της χρονικής συγκυρίας και οι φανερές αδυναμίες του προσχεδίου συσπείρωσαν τους πάντες εναντίον της αλλαγής. Η σύγκλιση στη γραμμή ρήξης ήταν εντυπωσιακή ως πολιτικό μήνυμα αλλά παραπλανητική ως προς τις πραγματικές προθέσεις των πανεπιστημιακών. Το πραγματικό μήνυμα, αν ξεφύγει κανείς από το επικοινωνιακό παιχνίδι και τις πολιτικές αντιπαραθέσεις, νομίζω πως είναι η συναίνεση στην ιδέα ενός νέου γύρου επεξεργασίας των προτάσεων», ανέφερε στην «Κ» ο καθηγητής Φιλοσοφικής του ΑΠΘ κ. Βασίλης Κ. Γούναρης, που παραδέχεται ότι υπάρχουν αρκετά θετικά στοιχεία στο προσχέδιο. «Η αδογμάτιστη προσέγγιση των προβλημάτων, και η προστασία του δημόσιου αγαθού της παιδείας πρέπει να είναι βασικές αρχές όλων των συνομιλητών. Εμείς πρώτοι, η πανεπιστημιακή κοινότητα, οφείλουμε να ανατρέψουμε τις παθογένειες του παρελθόντος» συμπληρώνει στην «Κ» ο πρύτανης του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου κ. Θεόδ. Παπαθεοδώρου.
Την ίδια στιγμή πανεπιστημιακοί επισημαίνουν στην «Κ» μία διαφορά ανάμεσα στη σημερινή μεταρρυθμιστική προσπάθεια και εκείνη επί Γιαννάκου. Πρόκειται για την απουσία μιας κρίσιμης μάζας ατόμων που έχουν εκδηλωθεί υπέρ των αλλαγών, όπως συνέβη με τους, λεγόμενους, «Χίλιους» (πανεπιστημιακούς) επί Γιαννάκου. Ενας βασικός λόγος είναι ότι η σημερινή πρόταση του υπ. Παιδείας αλλάζει το μοντέλο διοίκησης των ΑΕΙ. Επ’ αυτών αναμένεται να εστιαστεί και ο διάλογος.
Η διοίκηση
«Η θέσπιση Συμβουλίων Ιδρύματος θα συμβάλει στην απαλλαγή των ΑΕΙ από τη δυναστεία της κομματικοποίησης. Με το νέο μέτρο απαλλάσσεται το ΑΕΙ από τη φαρσοκωμωδία της εκλογής πρυτανικών αρχών», τόνισε στην «Κ» ο ομότιμος καθηγητής του Παν. Αθηνών κ. Θάνος Βερέμης. Αλλοι, όπως ο πρόεδρος της Νομικής Αθηνών κ. Θεόδωρος Φορτσάκης, εστιάζουν σε προβλήματα συνταγματικότητας που εγείρει το νέο μοντέλο διοίκησης. «Χρειάζεται μεγαλύτερη επεξεργασία για να γίνει ένας νόμος ευρύτατης αποδοχής» συμπληρώνει ο κ. Φορτσάκης, που μετέχει στη μόνιμη νομοπαρασκευαστική επιτροπή του υπ. Παιδείας.
Στο ίδιο πλαίσιο αρκετοί πανεπιστημιακοί, όπως ο καθηγητής του Harvard και Ακαδημαϊκός κ. Δημήτρης Τριχόπουλος, παρότι κρίνουν ότι το ν/σ έχει θετικά στοιχεία εκτιμούν ότι η παρέμβαση θα πρέπει να εστιάσει σε συγκεκριμένες παθογένειες, ώστε οι αλλαγές να μην ακυρωθούν από τις μεγάλες αντιδράσεις. «Υπήρξε διάλογος εδώ και ένα χρόνο. Αυτός θα συνεχιστεί» υποστήριξε στη «Κ», υψηλόβαθμο στέλεχος του υπ. Παιδείας.
Οι φοιτητικές παρατάξεις
Η ΟΝΝΕΔ και η ΠΑΣΠ συγκλίνουν… Είναι από τις λίγες φορές που συμβαίνει αυτό. Η σύγκλιση αποτυπώνεται με τις αποστάσεις που παίρνουν οι δύο μεγαλύτερες φοιτητικές παρατάξεις από βασικές διατάξεις του ν/σ για τα ΑΕΙ. Ειδικότερα, μιλώντας στην «Κ» ο πρόεδρος της ΟΝΝΕΔ κ. Ανδρέας Παπαμιμίκος, εστίασε στις ρυθμίσεις για το 15μελές Συμβούλιο Ιδρύματος και τη συμμετοχή των φοιτητών στα όργανα διοίκησης του ΑΕΙ, θεωρώντας ότι πλήττουν το αυτοδιοίκητο των ΑΕΙ. «Οι 5 από τους 7 καθηγητές που θα μετέχουν στο Συμβούλιο, θα μπορούν, ουσιαστικά, να ελέγξουν όλο το ΑΕΙ. Και αυτό διότι, καθώς θα έχουν την πλειοψηφία στην ομάδα των πανεπιστημιακών, θα επιλέγουν τους 7 εξωπανεπιστημιακούς. Κατ’ επέκταση, θα επιλέγουν τον πρύτανη, τους κοσμήτορες, τον πρόεδρο του ΝΠΙΔ για την αξιοποίηση της περιουσίας. Επίσης, περιορίζεται σημαντικά η εκπροσώπηση των φοιτητών στα όργανα διοίκησης του ΑΕΙ. Ταυτόχρονα, το ότι οι εκπρόσωποι των φοιτητών θα εκλέγονται από ενιαίο ψηφοδέλτιο καταστρατηγεί την αρχή της αντιπροσωπευτικότητας οπότε πλήττεται το αυτοδιοίκητο του ΑΕΙ. Γενικά, διακρίνεται η πρόθεση του υπουργείου να ελέγξει τα ΑΕΙ και να καταργήσει τις φοιτητικές παρατάξεις». Από την πλευρά του ο γραμματέας της ΠΑΣΠ κ. Κώστας Πανταζής εξέφρασε στην «Κ» τον προβληματισμό της παράταξης για το νέο διοικητικό μοντέλο των ΑΕΙ με επιχειρηματολογία συγκλίνουσα με εκείνη του προέδρου της ΟΝΝΕΔ. Ο κ. Πανταζής εστίασε σε δύο σημεία του ν/σ που έπιασαν… εξαπίνης την κυβερνητική φοιτητική παράταξη. Πρόκειται για την κατάργηση της συμμετοχής των φοιτητικών παρατάξεων στα όργανα διοίκησης του ΑΕΙ και την επιλογή των φοιτητικών εκπροσώπων μέσω ενιαίου ψηφοδελτίου. «Η διαπλοκή δεν πατάσσεται εξοβελίζοντας μόνο τους φοιτητές από τη διοίκηση. Τώρα θα διαπλέκονται μόνοι οι καθηγητές» λέει στην «Κ».
Την ίδια στιγμή, οι εκπρόσωποι των αριστερών παρατάξεων ακολουθούν την… πεπατημένη. Απορρίπτουν το νομοσχέδιο και ετοιμάζονται για κινητοποιήσεις…