«Να μπορούσα στα σύννεφα να ‘χα εγώ βενζινάδικο» τραγουδούσε η Αλκηστις Πρωτοψάλτη, σε στίχους Λίνας Νικολακοπούλου. Πριν από μερικά χρόνια πολλοί θα ήθελαν να είχαν βενζινάδικο, ειδικά την περίοδο των καλοκαιρινών διακοπών και των μεγάλων εξόδων, όταν εκατομμύρια εκδρομείς γέμιζαν τα ρεζερβουάρ των οχημάτων τους. Σήμερα πολλά πρατήρια καυσίμων έχουν βάλει λουκέτο, ενώ εκατοντάδες ακόμα απειλούνται, καθώς η κατανάλωση βενζίνης μειώνεται διαρκώς.
«Υπολογίζουμε τη μείωση της κατανάλωσης καυσίμων στο 35% από το 2008. Η μεγάλη βουτιά έγινε πέρυσι, όταν επιβλήθηκε μέσα σε λίγους μήνες μεγάλη αύξηση της φορολογίας. Ελπίζαμε ότι φέτος θα συγκρατηθεί η πτώση, αλλά όλα δείχνουν ότι συνεχίζεται», λέει στην «Κ» ο κ. Μιχάλης Κιούσης, πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Βενζινοπωλών. Το πρώτο τρίμηνο του 2011 καταγράφηκε νέα συρρίκνωση της κατανάλωσης κατά 13% στις βενζίνες και 19% στο πετρέλαιο κίνησης, συγκριτικά με το ίδιο διάστημα του 2010.
Το αποτέλεσμα είναι να έχουν κλείσει πάνω από 1.100 πρατήρια βενζίνης τα τελευταία δυόμισι χρόνια. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ομοσπονδίας, από 8.300 βενζινάδικα στα τέλη του 2008 σήμερα επιβιώνουν 7.200. Μάλιστα, επιπλέον 600 πρατήρια έχουν βάλει πωλητήριο, χωρίς να υπάρχει ενδιαφέρον, ειδικά στην επαρχία. «Πολλά καταστήματα μπαίνουν μέσα, άλλα κρατιούνται οριακά, αξιοποιώντας και τις άλλες υπηρεσίες, όπως το πλυντήριο. Σύμφωνα με την εκτίμησή μας τουλάχιστον 1.000 ακόμα πρατήρια κινδυνεύουν με κλείσιμο τους επόμενους μήνες, ειδικά εάν αυξηθεί η φορολογία στο πετρέλαιο θέρμανσης», συμπληρώνει ο κ. Κιούσης.
Τα αίτια
Οι αιτίες της συρρίκνωσης του κλάδου βρίσκονται αφενός στον περιορισμό των μετακινήσεων λόγω της ασφυκτικής λιτότητας και αφετέρου στην εκτίναξη της τιμής της βενζίνης, η οποία διπλασιάστηκε μέσα σε δύο χρόνια, με αποτέλεσμα σήμερα η Ελλάδα να έχει την ακριβότερη βενζίνη σε όλη την Ευρώπη. Ως αποτέλεσμα αυτών των συνθηκών αλλάζει ριζικά η καταναλωτική συμπεριφορά, τόσο στη μετακίνηση όσο και στις διακοπές.
«Βλέπω πελάτες, με καλές δουλειές, που παλιά έρχονταν με μεγάλα τζιπ, τώρα να κυκλοφορούν με μίνι αυτοκίνητα χαμηλού κυβισμού και οικονομικής κατανάλωσης», μας λέει ο (έμπειρος) κ. Κώστας, υπάλληλος πρατηρίου στην Ηλιούπολη. «Η κρίση έχει κτυπήσει συνολικά τις μετακινήσεις με Ι. Χ. Ο κόσμος βγαίνει λιγότερο, ταξιδεύει λιγότερο και σε κάθε περίπτωση αναζητεί τον πιο οικονομικό τρόπο», σημειώνει ο κ. Κιούσης.
Οι τάσεις αυτές αποτυπώθηκαν και στις φετινές διακοπές. «Φέτος, εμείς και το φιλικό ζευγάρι με το οποίο κάναμε μαζί διακοπές πήραμε στο νησί που επισκεφθήκαμε ένα αυτοκίνητο, για οικονομία. Παλιότερα φυσικά θα είχε το κάθε ζευγάρι το δικό του Ι. Χ. για μεγαλύτερη αυτονομία», μας λέει ο κ. Πέτρος Νικολαΐδης. «Μάλιστα, φροντίσαμε να γεμίσουμε το ντεπόζιτο με βενζίνη από ένα σχετικά φθηνό πρατήριο της Αθήνας, γιατί το κόστος των καυσίμων στο νησί είναι σημαντικά μεγαλύτερο». Κοινή χρήση αυτοκινήτου, πρόνοια για έγκαιρη προμήθεια φθηνής βενζίνης, νέες συνήθειες στα χρόνια της ανάγκης…
Δεν είναι οι μόνες. Εκτός του περιορισμού των ημερών των διακοπών, μειώνονται δραστικά και οι αποστάσεις που πρέπει να διανυθούν, περικόπτεται η χρήση αυτοκινήτου. Είναι πολλοί οι εκδρομείς φέτος που επέλεξαν να επισκεφτούν νησιά που δεν απαιτείται η χρήση Ι. Χ. ή κατευθύνθηκαν σε κοντινούς προορισμούς, εάν επέλεξαν στεριά.
«Από προϊόν πρώτης ανάγκης η βενζίνη τείνει να γίνει είδος πολυτελείας. Και αυτό κυρίως λόγω της κρατικής φορολογίας, η οποία φτάνει το ένα ευρώ σε κάθε λίτρο αμόλυβδης βενζίνης», τονίζει ο κ. Κιούσης. Η προσπάθεια να συγκρατηθούν όσο το δυνατόν η απογείωση των τιμών και η όξυνση του ανταγωνισμού (συχνά και του αθέμιτου) έχει οδηγήσει σε μεγάλη μείωση του μερίδιου των βενζινοπωλών από τις πωλήσεις καυσίμων. Υπολογίζεται στα τέσσερα λεπτά του ευρώ ανά λίτρο αμόλυβδης βενζίνης, έναντι οκτώ λεπτών παλιότερα. Λιγότερο κέρδος, σε λιγότερες πωλήσεις. Η επιβίωση των πρατηρίων γίνεται ολοένα και πιο αβέβαιη.
Τι γίνεται με το παράνομο καύσιμο;
Ωστόσο, δεν είναι θετική η μείωση της κατανάλωσης καυσίμων; Δεν υπήρχε κατάχρηση στη χρήση του αυτοκινήτου τα προηγούμενα χρόνια; Αναμφίβολα χρειαζόταν ένας εξορθολογισμός, μια σημαντική περικοπή της ενεργοβόρας χρήσης των Ι. Χ. αυτοκινήτων, που θα βοηθούσε και στην αναβάθμιση της ποιότητας ζωής και στην προστασία του περιβάλλοντος. Η στροφή αυτή πρέπει να γίνει κυρίως μέσω της ενίσχυσης των μέσων μαζικής μεταφοράς και των ήπιων τρόπων μετακίνησης. Αλλο όμως αυτό και άλλο η σημερινή συρρίκνωση, που περιορίζει το δικαίωμα στη μετακίνηση των πολιτών και προσθέτει νέα λουκέτα σε έναν ακόμα κλάδο.
«Η πολιτική της κυβέρνησης είναι αναποτελεσματική. Η τεράστια αύξηση της φορολογίας οδηγεί σε μείωση των πωλήσεων, άρα τελικά σε πτώση των δημόσιων εσόδων», τονίζει στην «Κ» ο κ. Μιχ. Κιούσης, πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Βενζινοπωλών. Η ομοσπονδία ζητεί τη μείωση των Ειδικών Φόρων Κατανάλωσης και του ΦΠΑ, ενώ αντιτίθεται στην επιπλέον φορολόγηση του πετρελαίου θέρμανσης.
Ταυτόχρονα, ο πρόεδρος των βενζινοπωλών υπογραμμίζει την αύξηση των φαινομένων νοθείας. «Οσο μεγαλώνουν οι φόροι τόσο πληθαίνει το καύσιμο που βγαίνει από εγκαταστάσεις παράνομα και πωλείται χωρίς την καταβολή φόρου. Το κέρδος που βγάζουν οι λαθρέμποροι είναι δυσθεώρητο, οδηγώντας τους τίμιους πρατηριούχους στην απόγνωση και στο κλείσιμο, αφού δεν μπορούν να ανταγωνιστούν όσους παρανομούν. Και όμως, το λαθρεμπόριο καυσίμων μπορεί να σταματήσει, αρκεί να υπάρχει η πολιτική βούληση, που απουσιάζει από τις κυβερνήσεις», τονίζει ο κ. Κιούσης.