Η Τετάρτη ήταν μια δύσκολη μέρα για την Γεωργία Τσουγγάνη, ναυαγοσώστρια στην παραλία Εδέμ του Παλαιού Φαλήρου. Για πρώτη φορά από την έναρξη της κολυμβητικής περιόδου στην περιοχή ευθύνης της σημειώθηκαν τρία περιστατικά, που απαιτούσαν την άμεση επέμβασή της. «Ενας αλλοδαπός, που δεν γνώριζε κολύμπι, είχε πάει στα βαθιά, αλλά έχασε τον έλεγχο», διηγείται, «άλλη λουόμενη έκλαιγε, μόλις συνειδητοποίησε ότι η κουλούρα δεν αρκούσε για να την κρατήσει στην επιφάνεια και εκείνη δεν ήξερε πώς να επιπλεύσει, ενώ ένα παιδάκι χωρίς μπρατσάκια προσπάθησε να στηριχθεί σε έναν συνομήλικό του με συνέπεια να βουλιάξουν και οι δύο». Η καθημερινότητα ενός ναυαγοσώστη πόρρω απέχει από όσα δείχνουν οι τηλεοπτικές σειρές. «Πρέπει να έχεις τα μάτια σου δεκατέσσερα, ακόμα και τις μέρες που επικρατεί νηνεμία», επισημαίνει η Γεωργία.
Είναι άσχημο αυτό που συμβαίνει στην Ελλάδα: όσο εκτεταμένη είναι η ακτογραμμή, τόσο αυξημένος είναι και ο ετήσιος αριθμός των πνιγμών. Φέτος, μεσούσης της κολυμβητικής περιόδου, οι πνιγμοί έχουν ήδη φθάσει τους 202. «Σανίδα σωτηρίας» μπορούν να μας προτάξουν οι ναυαγοσώστες, όταν όμως και όπου υπάρχουν. Παρά την αυξημένη προσφορά εκπαιδευμένων ναυαγοσωστών, πολλές θέσεις έχουν μείνει κενές λόγω καθυστερήσεων «Καλλικράτη», αλλά και περικοπών του εκάστοτε δήμου. Κάθε παραλία χαρακτηρισμένη από την αρμόδια επιτροπή ως «πολυσύχναστος λουτρικός προορισμός» οφείλει βάσει νόμου να διαθέτει ναυαγοσώστη, που θα επιβλέπει την ασφάλεια των λουομένων από τις 10.30 π.μ. έως και τις 5.30 μ.μ., για τη χρονική περίοδο από 1ης Ιουνίου έως και 31 Αυγούστου. Ωστόσο, στις περισσότερες παραλίες οι ναυαγοσώστες έπιασαν δουλειά τον Ιούλιο, ενώ σε δημοφιλή θέρετρα είχε φθάσει 15 Ιουλίου και οι πύργοι των ναυαγοσωστών ήταν άδειοι.
Σχεδόν όλες οι παραλίες της Αττικής διαθέτουν ναυαγοσώστη, στις οργανωμένες μάλιστα πλαζ, όπου οι λουόμενοι πληρώνουν είσοδο, δύο βάρδιες ναυαγοσωστών επιτηρούν από τις 8 π.μ. έως τις 8 μ.μ. από τον Μάιο έως και τον Οκτώβριο. «Στην υπόλοιπη Ελλάδα, όμως, από τις θέσεις που προκηρύσσονται δεν καλύπτονται στο τέλος ούτε οι μισές», διευκρινίζει στην «Κ» η διευθύντρια της Πανελλήνιας Σχολής Ναυαγοσωστικής (ΠΑΣΧΝΑ), κ. Βάνια Βήχου.
Ημέρες δόξας
Το εποχικό επάγγελμα του ναυαγοσώστη εσχάτως ζει μέρες δόξας λόγω ανεργίας. «Από το 2009 έως το 2010 διπλασιάστηκαν οι ενδιαφερόμενοι», λέει η κ. Βήχου «μας τηλεφωνούν για πληροφορίες ακόμα και άνθρωποι 60 ετών, που έχουν χάσει τη δουλειά τους». Οι μηνιαίες αποδοχές κυμαίνονται από 900 έως 1.500 ευρώ, ενώ συνήθως η διαμονή καλύπτεται. Τα καθήκοντα, βέβαια, του ναυαγοσώστη δεν περιορίζονται στις διασώσεις και στην ανύψωση των τριών διαφορετικών σημαιών ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες (κόκκινη, κίτρινη, πράσινη). «Φέτος, δεν κλήθηκα να πέσω στη θάλασσα για χάρη κάποιου λουόμενου», αναφέρει στην «Κ» ο ναυαγοσώστης στη Μεσσηνιακή Μάνη, κ. Ανδρέας Σελίμης, «αλλά επιστράτευσα όλη τη διπλωματία μου για να συμμορφώσω ιδιοκτήτες σκαφών αναψυχής». Οπως διηγείται, «πολύ συχνά είχαμε κρούσματα αυθαιρεσίας από οδηγούς φουσκωτών, οι οποίοι δεν τηρούν τους κανονισμούς, σχετικά με την ταχύτητα αλλά και την ανώτατη απόσταση ενός σκάφους από τη στεριά». Εν προκειμένω, ο ναυαγοσώστης οφείλει να ενημερώσει το Λιμενικό. «Δυστυχώς, εννέα φορές στις δέκα πρόκειται για Ελληνες». Αλλο «μέτωπο» για τους ναυαγοσώστες είναι οι… γονείς. «Πολλοί όταν διαπιστώνουν ότι στην παραλία υπάρχει ναυαγοσώστης εφησυχάζουν, λες και είμαστε… babysitters», περιγράφει η Γεωργία Τσαγγούνη. «Δεν δίνουν βάση στις συστάσεις μας: να μην ταΐζουν τα παιδιά πριν ή κατά τη διάρκεια του μπάνιου και να μη θεωρούν τα διάφορα κολυμβητικά βοηθήματα πανάκεια».