Κάποτε η φασαρία «εν τω μέσω της νυκτός» από κάποιον οινόφλυγα ή βαθιά ερωτευμένο «λυνόταν» μ’ ένα κουβά νερό από το παράθυρο του έξαλλου αγουροξυπνημένου. Σήμερα, δύο άρθρα του Ποινικού Κώδικα, αλλά και αντίστοιχη αστυνομική διάταξη στέκονται στο πλάι όσων θέλουν να μην οχλούνται στις ώρες κοινής ησυχίας τόσο στη διάρκεια της νύχτας όσο και της μέρας. Γιατί μπορεί η ελληνική εκδοχή της «σιέστας» να αποτελεί μια ξεχασμένη πολυτέλεια για τους Ελληνες, οι συνθήκες εργασίας και κοινωνικών δραστηριοτήτων να έχουν αλλάξει άρδην, ο… «παλιομοδίτικος» νόμος, όμως, εξακολουθεί να την προστατεύει οριζόντια, διευκολύνοντας ακραίες καταγγελίες και υπέρ το δέον αντιδράσεις εκ μέρους των «θιγομένων». Υπενθυμίζεται ότι ως ώρες κοινής ησυχίας λογίζεται τη χειμερινή περίοδο (1η Οκτωβρίου έως 31η Μαρτίου) το διάστημα από τις 15.30 έως 17.30 και από τις 22.00 έως τις 07.30 και τη θερινή περίοδο (1η Απριλίου έως 30 Σεπτεμβρίου) από τις 15.00 έως τις 17.30 και από τις 23.00 έως τις 07.00.
Οι (λιγοστές) περιπτώσεις όπου παρεμβαίνει η αστυνομία αφορούν κυρίως τη συνέχιση οικοδομικών εργασιών «κατά τις ώρες ησυχίας», ενώ όταν εκτελούνται έργα κοινής ωφελείας ή θορυβώδεις εργασίες απαραίτητες έπειτα από έκτακτα γεγονότα (π.χ. επιδιορθώσεις βλαβών) αυτές επιτρέπονται, αν και το τυπικό ορίζει ότι και εδώ χρειάζεται αστυνομική άδεια. Κάτι που για ευνόητους λόγους σπανιότατα τηρείται. Επιπροσθέτως, οι υπεύθυνοι εργοστασίων, επιχειρήσεων κ.λπ. οφείλουν να αμβλύνουν με όποια τεχνικά μέσα την ηχορρύπανση που προκαλείται από τη λειτουργία τους.
«Μπορεί να ακούγεται αναχρονιστικό, αλλά ο νόμος είναι ακόμα ενεργός», αναφέρει στην «Κ» ο ποινικολόγος Δ. Β. «Ας μην ξεχνάμε, άλλωστε, ότι πέρα από τους εργαζομένους, υπάρχουν ηλικιωμένοι, ασθενείς ή άνθρωποι που εργάζονται τη νύχτα, για τους οποίους η μεσημεριανή ανάπαυση είναι απαραίτητη». Φυσικά, από τη θεωρία έως την πράξη μεσολαβεί μεγάλη απόσταση. «Στα αστυνομικά τμήματα με φόρτο εργασίας ή έλλειψη προσωπικού, οι αστυνομικοί συχνά δεν ανταποκρίνονται στις καταγγελίες των πολιτών για διατάραξη της κοινής ησυχίας», συμπληρώνει. «Καθυστερούν την επέμβαση με την ελπίδα ότι το θέμα θα ξεπεραστεί από μόνο του». Ακόμα, όμως, και όταν η Αστυνομία φτάσει στον «τόπο του εγκλήματος», συνήθως η υπόθεση δεν ακολουθεί τη νομική οδό: καταγράφεται ως περιστατικό, αλλά σχεδόν ποτέ δεν γίνεται μήνυση, που κοστίζει 100 ευρώ και είναι χρονοβόρα. Κυρίως τα «θερμά επεισόδια» γειτόνων περί την κοινή ησυχία είναι η αφορμή για ξεκαθάρισμα λογαριασμών για άλλους λόγους και αιτίες…
Μηνύσεις
Φυσικά, επιβιώνουν χαριτωμένες ιστορίες δικομανών, που δεν διστάζουν να μηνύσουν τον γείτονά τους επειδή βάζει δυνατά την τηλεόραση ή διαπληκτίζεται με τη σύζυγό του κατά τις μεσημεριανές ώρες. «Ωστόσο, ταλαιπωρημένοι πολίτες μπορούν να απευθυνθούν στον Εισαγγελέα Υπηρεσίας στην Ευελπίδων και να του εκθέσουν το πρόβλημά τους», συμπληρώνει ο δικηγόρος, «κι εκείνος μπορεί να προχωρήσει σε σύσταση στον θορυβώδη πολίτη».
Πάντως, η εν λόγω «αναχρονιστική» νομοθεσία λειτουργεί σαν όπλο στον «πόλεμο» μεταξύ επιχειρήσεων υγειονομικού χαρακτήρα και νυχτερινής διασκέδασης. Στο πλαίσιο του ανταγωνισμού, ιδιοκτήτες μπαρ και καφετεριών μηνύουν ιδιοκτήτες σε παρακείμενα μαγαζιά, στηριζόμενοι στο γεγονός ότι αυτά δεν έχουν λάβει σχετική άδεια παράτασης του ωραρίου ή άδεια μουσικών οργάνων, με στόχο να πλήξουν για ένα διάστημα τη λειτουργία τους. Τα ντεσιμπέλ στην υπηρεσία του ανταγωνισμού, δηλαδή. Ο γενικός κανόνας είναι ότι πέραν των συστάσεων, σε υποθέσεις για διατάραξη της κοινής ησυχίας σπανιότατα κινείται ποινική διαδικασία.
Στον Ποινικό Κώδικα απαντώνται και πολλές άλλες διατάξεις, οι οποίες ανταποκρίνονται σε δεδομένα άλλων εποχών και, όπως λένε νομικοί, χρήζουν προσαρμογής στις νέες κοινωνικές συνθήκες ή εξορθολογισμού τους. Για παράδειγμα, η παράλειψη σχετικά με τη φύλαξη πηγαδιών, αλλά και η μη εμπόδιση της εξάπλωσης ασθένειας φυτών επισύρουν ποινές σε ανυποψίαστους χωρικούς. Ομως και οι πονηροί έμποροι, που παραβιάζουν τη νομοθεσία «περί μέτρων και σταθμών» και διαθέτουν ζυγαριά χωρίς νόμιμο σήμα, τιμωρούνται αναλόγως. Το Αρθρο 341, ας πούμε, που ενοχοποιεί την «απατηλή επίτευξη συνουσίας» που επιτυγχάνουν παμπόνηροι -τάζοντας περισσότερα απ’ όσα μπορούν να τηρήσουν-, μπορεί σύμφωνα με το γράμμα του νόμου να τους οδηγήσει στη φυλακή για ένα τρίμηνο…