Με αιτήσεις για… μετατάξεις, σε άλλους, πιο ασφαλείς προορισμούς, επιχειρήθηκε να εξασφαλίσουν την παραμονή τους στο Δημόσιο «ημέτεροι» υπάλληλοι από τους Οργανισμούς Εργατικής Κατοικίας και Εστίας. Κι όλα αυτά, ένα 24ωρο μετά την ανακοίνωση της κατάργησής τους, βάσει του β΄ Μνημονίου, αποδεικνύοντας ότι οι κακές συνήθειες δύσκολα αποβάλλονται.
Η κατάργηση των δύο οργανισμών προκαλεί σημαντικές πιέσεις στο υπουργείο Εργασίας κι όχι μόνο. Ειδικότερα, με την κατάργηση του Οργανισμού Εργατικής Εστίας ολοκληρώνεται εκτός των άλλων και ένας μακρύς ιστορικός κύκλος κρατικής στήριξης των ελληνικών συνδικάτων. Καθώς η Εργατική Εστία όπως και η υποχρεωτική εργατική εισφορά που μέσω αυτής κατευθύνεται στα συνδικάτα (δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια) αποτελεί το βασικό χρηματοδοτικό στήριγμά τους, δεν είναι υπερβολικό να προβλέψει κανείς ότι με την κατάργηση του φορέα και την εξαφάνιση του πόρου θα τελειώσει στην πραγματικότητα και η ίδια η ΓΣΕΕ.
Επαναπαύθηκαν
Η πικρή αλήθεια είναι ότι τα συνδικάτα επαναπαύθηκαν επί δεκαετίες στην οικονομική στήριξη που τους παρείχε το κράτος λειτουργώντας ως ταμίας της ΓΣΕΕ και των μεγάλων ομοσπονδιών, κατευθύνοντας ποσοστό 15% έως 25% των κρατήσεων που έφταναν στο ΙΚΑ από την εισφορά υπέρ Εστίας. Το ποσό αυτό που, στις καλύτερες οικονομικές συνθήκες, ξεπέρασε τα 40 εκατ. ευρώ, μπορεί να έδιδε τη δυνατότητα στα συνδικάτα να δημιουργήσουν υποδομές, να προσλάβουν προσωπικό, να κάνουν εντυπωσιακά συνέδρια, αλλά τα απέκοψε από τους εργαζομένους και τον θεσμό της εθελοντικής συνδικαλιστικής συνδρομής.
Στην πραγματικότητα η κρατική διαχείριση της συνδικαλιστικής συνδρομής μέσω της Εστίας αποτέλεσε για περίπου 80 χρόνια τη μεγαλύτερη επιβεβαίωση ότι το κυρίαρχο συνδικαλιστικό ρεύμα στην Ελλάδα ήταν κι αυτό κρατικό. Οι πόροι, που έφταναν μέσω της Εστίας στα ταμεία των μεγάλων συνδικάτων του ιδιωτικού τομέα και των ΔΕΚΟ, συντήρησαν νοοτροπίες και εξέθρεψαν γραφειοκρατίες, με αποτέλεσμα να αποκοπεί η παροχή αυτή από τον αρχικό στόχο του 1980, υπέρ της ενότητας του συνδικαλιστικού κινήματος. Διότι μέχρι κάποια περίοδο η εισφορά υπέρ Εστίας, που διοχετευόταν ως συνδικαλιστική συνδρομή στη ΓΣΕΕ και τις ομοσπονδίες, είχε όντως μια λογική. Μην ξεχνάμε ότι ο πόρος υπέρ Εστίας, η οποία δημιουργήθηκε από τον Ελευθέριο Βενιζέλο αλλά λειτούργησε επί Μεταξά το 1937, οπότε και καθιερώθηκε η εργοδοτική εισφορά, επί χρόνια αξιοποιούνταν για να ενισχυθούν όσες οργανώσεις και παρατάξεις υποστήριζαν τις κυβερνητικές μεθοδεύσεις. Με τους ίδιους πόρους χρηματοδοτούνταν και τα σωματεία-σφραγίδες και τα πάσης φύσεως αντιδημοκρατικά μορφώματα που ευθύνονται και για την έντονη παραταξικοποίηση του συνδικαλισμού, ακόμη και μετά την αποκατάσταση των δημοκρατικών θεσμών στη χώρα. Αντιθέτως, αποκλείονταν ακόμη και πριν από τη δικτατορία οι προοδευτικές οργανώσεις.
Ανακατανομή εσόδων
Οσο όμως η ΓΣΕΕ και οι συνδικαλιστές των κομμάτων, συμπεριλαμβανομένων και των αριστερών, δεν δημιουργούσαν πηγές ιδίων πόρων και επαναπαύθηκαν στη διατήρηση, ως υποχρεωτικής, της συνδρομής που συνέλεγε το ΙΚΑ, όχι μόνο επιβεβαίωναν την πατερναλιστική επίδραση του κράτους και των κυβερνήσεων προς τα συνδικάτα, αλλά ανέκοπταν και την όποια προοπτική ενηλικίωσής τους. Σήμερα είναι αργά. Ακόμη κι αν το υπουργείο Εργασίας κατορθώσει να πείσει την τρόικα πως πρέπει να παραμείνει το σκέλος της εργατικής εισφοράς (1,10% επί των ακαθάριστων αποδοχών που παρακρατεί ο εργοδότης από τον εργαζόμενο), αυτή δεν θα επαρκέσει για να καλύψει και τις χρηματοδοτικές ανάγκες των συνδικάτων και τα πακέτα κοινωνικών παροχών (τουρισμού, βρεφονηπιακών, θεάτρου, βιβλίων) που έτσι κι αλλιώς έχουν μειωθεί.
Ενδεχομένως ο πόρος υπέρ των συνδικάτων να διατηρηθεί κάποιους μήνες ακόμη. Οσο χρόνο θα αποδειχθούν χρήσιμοι οι κοινωνικοί εταίροι για να αποφασίσουν τη μεγάλη αλλαγή που επίκειται μετά τον Ιούλιο στο περιεχόμενο της Εθνικής Γενικής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας.
Ωστόσο, η κατάργηση των οργανισμών και της εισφοράς που εισρέει σε αυτούς δεν θα πρέπει να θεωρηθεί παραξενιά της τρόικας. Οι εκπρόσωποι των δανειστών είχαν δεχθεί προτάσεις από εκπροσώπους των εργοδοτικών φορέων, οι οποίοι αναζητούν και μια ανακατανομή στα έσοδα και τα προγράμματα των δύο φορέων που καταργήθηκαν. Επί παραδείγματι, δεν είναι δυνατό να καταργηθεί το πρόγραμμα του κοινωνικού τουρισμού. Μπορεί όμως να ανακατευθυνθεί από τα μικρά καταλύματα στις μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες. Αλλωστε, υπάρχει συγκεκριμένη πρόταση, από φορείς του τουρισμού, το πρόγραμμα αυτό να περάσει στη διαχείριση του ξενοδοχειακού επιμελητηρίου. Διότι κατάργηση του ΟΕΚ και της Εστίας δεν σημαίνει και πλήρης κατάργηση των αγορών με τις οποίες διασυνδέονται…