Συνεχίζεται και μάλιστα με ολοένα αυξανόμενη ένταση η μεσαιωνική πρακτική της χρήσης δηλητηριασμένων δολωμάτων στην ελληνική ύπαιθρο. Τις τοξικές παγίδες -νεκρά ζώα «φορτωμένα» με χημικά- τοποθετούν κυρίως αγρότες και κτηνοτρόφοι με στόχο την εξόντωση «εχθρών» της φυτικής ή ζωικής τους παραγωγής, όπως ο λύκος, η αλεπού, η αρκούδα ή και αδέσποτων ζώων που αντίστοιχα μπορούν να προκαλέσουν ζημιές. Τέτοια δολώματα χρησιμοποιούνται συχνά πυκνά και από παράνομους κυνηγούς με στόχο τον έλεγχο των θηρευτών των θηρεύσιμων ειδών. Τη μείωση για παράδειγμα του πληθυσμού των αλεπούδων που τρέφονται και με λαγούς, πέρδικες κ.ά.
Η πρακτική αυτή, που απαγορεύεται στη χώρα μας από το 1993, δεν έχει ως αποτέλεσμα μόνο τον βασανιστικό θάνατο δεκάδων «αθώων» ζώων και πτηνών -ανάμεσά τους και πολλών κυνηγετικών σκύλων-, αλλά και τον αποδεκατισμό του πληθυσμού σπάνιων ή και απειλούμενων ειδών, όπως αρπακτικών πουλιών, μεγάλων θηλαστικών, όπως η καφέ αρκούδα, ο λύκος ή ο λύγκας της ιβηρικής χερσονήσου που αναζητώντας τροφή ανακαλύπτουν και καταναλώνουν τα δηλητηριασμένα ψοφίμια.
Νεκρή αγελάδα «δόλωμα»
Τα κρούσματα είναι συνεχή. Πριν από λίγες ημέρες στους Ψαράδες Πρεσπών οι άνθρωποι του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Πρεσπών εντόπισαν νεκρή μεγαλόσωμη ενήλικη αρκούδα. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας που έκανε η Ομάδα Αμεσης Επέμβασης του Αρκτούρου που ειδοποιήθηκε άμεσα, ο θάνατος του ζώου προήλθε από την κατανάλωση δηλητηριασμένου δολώματος. Αλλωστε, στην ίδια περιοχή, πριν από λίγο καιρό, είχε εντοπιστεί ως «δόλωμα» με φυτοφάρμακα μια νεκρή αγελάδα. Εκτιμάται ότι η άτυχη αρκούδα είχε τραφεί με τη δηλητηριασμένη αγελάδα. «Είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε ότι τα δηλητηριασμένα δολώματα είχαν τοποθετηθεί για τη θανάτωση λύκων», δήλωσε σχετικά ο πρόεδρος του Φορέα Διαχείρισης κ. Νίκος Γιαννάκης. «Η περιοχή είναι μία από τις πιο σημαντικές για τη βιοποικιλότητα στην Ευρώπη και ένας από τους κύριους τουριστικούς προορισμούς της ηπειρωτικής Ελλάδας – η δηλητηρίαση ζώων αποτελεί κίνδυνο τόσο για την άγρια ζωή όσο και για τη δημόσια υγεία».
Λίγες ημέρες νωρίτερα, σε ημιθανή κατάσταση λόγω δηλητηρίασης είχε εντοπιστεί στα Μετέωρα ένας ασπροπάρης, ο υπ’ αριθμόν ένα απειλούμενος γύπας της Ευρώπης και της Ελλάδας. Ο γύπας εντοπίστηκε από κτηνοτρόφο δίπλα σε ένα δηλητηριασμένο σκύλο, σε περιοχή που πριν από λίγες ημέρες είχαν βρεθεί δηλητηριασμένες αλεπούδες. Ο κτηνοτρόφος μετέφερε έγκαιρα τον γύπα στα Τρίκαλα, σε κτηνίατρο που συνεργάζεται με την Ομάδα Διάσωσης και Περίθαλψης Αγριων Ζώων της Κτηνιατρικής Σχολής του ΑΠΘ, όπου του παρασχέθηκαν οι πρώτες βοήθειες. Τελικά, το μεγάλο αρπακτικό σώθηκε (βρέθηκε υπό τη φροντίδα του Συλλόγου Προστασίας της Αγριας Ζωής ΑΝΙΜΑ στην Αθήνα πριν απελευθερωθεί στα Αντιχάσια Ορη), ωστόσο από τη μέρα του περιστατικού το ταίρι του έχει εξαφανιστεί από τη φωλιά τους με τις οργανώσεις να φοβούνται ότι ενδεχομένως να έχει θανατωθεί. Η χώρα μας φιλοξενεί μόλις 30 – 50 ζευγάρια ασπροπάρηδων, αριθμός δραματικά μειωμένος σε σχέση με τη δεκαετία του ’80, όταν η πρακτική των δηλητηριάσεων ήταν ακόμα νόμιμη.
Τις δεκαετίες του 1960 και του 1970 για τον έλεγχο των πληθυσμών αλεπούδων, κουναβιών, λύκων και άλλων σαρκοφάγων ζώων γινόταν συστηματική χρήση της στρυχνίνης, ουσία που απαγορεύτηκε το 1981. Τα επόμενα χρόνια, χρησιμοποιήθηκε περιοδικά το δηλητήριο κυανιούχο κάλιο, ώσπου το 1993 με απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας απαγορεύτηκε η χρήση δηλητηριασμένων δολωμάτων, ενώ διακόπηκε και η «επικήρυξη» ζώων.