Αναδρομική εφαρμογή κανόνα περί παραγραφής αξιώσεων από συντάξεις
(Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, απόφ. της 26.6.2012, Κωσταδήμας κ.λπ. κατά Ελλάδος)
Οι 4 προσφεύγοντες είναι συνταξιούχοι του ελληνικού Δημοσίου. Προσέφυγαν κατ’ αποφάσεων του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους με την οποία αναπροσαρμόσθηκαν οι συντάξεις τους και ζήτησαν τις διαφορές που δικαιούνταν για το παρελθόν. Τελικά η Ολομέλεια του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με αποφάσεις της του 2008 και 2009, έκρινε ότι οι αξιώσεις τους για το παρελθόν είχαν παραγραφεί, όπως τούτο όριζε το Π.Δ. 166/2000, το οποίο είχε αναδρομική ισχύ.
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, λαμβάνοντας υπόψη και τις προηγούμενες αποφάσεις του (Κοκκίνης και Ρεβελιώτης κατά Ελλάδος, της 6.11.08 και 4.12.08 αντιστοίχως), κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το ελληνικό δικαστήριο με το να εφαρμόσει αναδρομικά τον ανωτέρω νομικό κανόνα περί παραγραφής, προσέβαλε το δικαίωμα των προσφευγόντων επί περιουσιακού τους δικαιώματος (δηλ. της σύνταξής τους) και διατάραξε τη δίκαιη ισορροπία μεταξύ της προστασίας του δικαιώματος της περιουσίας και των απαιτήσεων του γενικού συμφέροντος. Παραβιάσθηκε δηλ. το άρθρο 1 του Πρώτου Πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ. Κατόπιν τούτου, επιδίκασε σε κάθε έναν από τους 4 προσφεύγοντες ποσό 15.000 (15.000 Χ 4 = 60.000) ευρώ, για την αποκατάσταση της υλικής τους ζημίας, και συνολικά ποσό 3.000 ευρώ για τη δικαστική τους δαπάνη.
Δεν είναι υποχρεωμένοι οι ιδιοκτήτες να ανέχονται το κυνήγι στα κτήματά τους
(Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, απόφ. της 26.6.2012, Herrmann κατά Γερμανίας)
Ο προσφεύγων είναι ιδιοκτήτης ακινήτου μικρότερου από 75 εκτάρια και ως εκ τούτου υπάγεται στον ομοσπονδιακό νόμο της Γερμανίας, να είναι υποχρεωτικά μέλος της τοπικής κυνηγετικής οργάνωσης, και συνεπώς είναι υποχρεωμένος να ανέχεται την είσοδο κυνηγών στο κτήμα του.
Δήλωσε ότι είναι αντίθετος προς το κυνήγι εξαιτίας των ηθικών του αντιλήψεων και ζήτησε τη διαγραφή του από τον κυνηγετικό σύλλογο, την οποία του αρνήθηκαν. Προσέφυγε δε στα δικαστήρια της χώρας του. Δεν δικαιώθηκε όμως. Το Γερμανικό Ομοσπονδιακό Συνταγματικό Δικαστήριο έκρινε τον επίμαχο νόμο συνταγματικό διότι επέβλεπε στην προστασία της άγριας πανίδας, η δε υποχρεωτική συμμετοχή στις κυνηγετικές ενώσεις ήταν αναλογικό και αναγκαίο μέτρο για την επίτευξη του σκοπού αυτού και δεν παραβιαζόταν έτσι το δικαίωμα της ιδιοκτησίας.
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο (ακολουθώντας και παλαιότερες αποφάσεις του) δέχθηκε ότι η επιβολή υποχρέωσης στον ιδιοκτήτη να ανέχεται το κυνήγι στο ακίνητό του, κατά τρόπο ολοσχερώς αντίθετο προς τις ηθικές του αντιλήψεις, αποτελεί δυσανάλογο βάρος που δεν δικαιολογείται από το άρθρο 1 του Πρώτου Πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ που προστατεύει την ιδιοκτησία.
Δέχθηκε κατόπιν τούτου την προσφυγή και υποχρέωσε τη Γερμανία να καταβάλει στον προσφεύγοντα ποσό 5.000 ευρώ, ως χρηματική ικανοποίηση για την ηθική του βλάβη, καθώς και ποσό 3.861,91 ευρώ για τα δικαστικά του έξοδα.
Καταδίκη της Ελλάδος για παραβίαση της υποχρέωσης σεβασμού της ιδιοκτησίας
(Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, απόφ. της 3.7.2012, Buyan κ.λπ. κατά Ελλάδος)
Οι προσφεύγοντες είναι Τούρκοι υπήκοοι κάτοικοι Αγκυρας. Προβάλλουν δικαιώματα επί έκτασης 3.316 στρεμμάτων στην περιοχή Γλυφάδα Ροδόπης, η οποία απαλλοτριώθηκε για αποκατάσταση γεωργών τα έτη 1952 και 1953. Οι δικαιοπάροχοί τους ζήτησαν από τα ελληνικά δικαστήρια να αναγνωριστούν δικαιούχοι της αποζημίωσης, που είχε καθοριστεί δικαστικώς στο ποσό των 26.208.826 μεταλλικών δραχμών. Οι αιτήσεις τους απορρίφθηκαν το έτος 1974, αλλά το Εφετείο δέχθηκε τις εφέσεις τους το 1977. Η αναίρεση του Δημοσίου απορρίφθηκε το 2004.
Παρ’ όλα όμως αυτά, η Τράπεζα της Ελλάδος αρνήθηκε την καταβολή, προβάλλοντας ότι για να νομιμοποιηθούν οι προσφεύγοντες, έπρεπε να προσκομίσουν κληρονομητήριο από ελληνικό δικαστήριο, διότι, δεδομένου του μεγάλου ποσού, δεν αποτελούσαν επαρκή εγγύηση τα επίσημα μεταφρασμένα διοικητικά έγγραφα των τουρκικών αρχών.
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο δέχθηκε ότι οι ελληνικές εθνικές αρχές, με την παράλειψή τους να συμμορφωθούν προς τις αποφάσεις του 2004 του Αρείου Πάγου και να μην καταβάλουν με βάση αυτές αμέσως την αποζημίωση στους προσφεύγοντες, παραβίασαν το άρθρο 1 του Πρώτου Πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ που προστατεύει την ιδιοκτησία. Κατόπιν τούτου υποχρέωσαν την Ελλάδα να πληρώσει σε κάθε ένα από τους προσφεύγοντες, ως χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης, το ποσό των 4.000-4.800 ευρώ (συνολικά 37.600 ευρώ).
Σημ.: Αφού για απαλλοτρίωση του 1952 και 1953 οι ιδιοκτήτες αποζημιώθηκαν το 2012 (δηλαδή ύστερα από 59 – 60 έτη!), τι να πούμε για πιο δύσκολες υποθέσεις που μας απασχολούν; Με αυτές τις οφθαλμοφανείς αποδείξεις, πρέπει να μας το πει κάποιος άλλος ότι χρειάζεται πλήρης αναμόρφωση του δικαστικού μας συστήματος;
Απρόβλεπτη φορολογία δωρεών προς θρησκευτικά σωματεία
(Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, απόφ. της 30.6.11 και 5.7.12, Μάρτυρες του Ιεχωβά κατά Γαλλίας)
Το προσφεύγον είναι σωματείο με κύριο σκοπό την υποστήριξη και συντήρηση της δραστηριότητάς του, την οποία περιγράφει ως «χριστιανική θρησκεία». Χρηματοδοτείται από δωρεές. Το 1995 μια αναφορά του γαλλικού Κοινοβουλίου το χαρακτήρισε «σέκτα». Επειτα από οικονομικό έλεγχο το ίδιο έτος και με βάση τις πληροφορίες που συλλέχθηκαν, του ζητήθηκε να δηλώσει τις δωρεές που δέχθηκε κατά την περίοδο 1993-1996. Η οργάνωση αρνήθηκε και ζήτησε να εξαιρεθεί από τη φορολογία, όπως άλλες θρησκευτικές ενώσεις. Η φορολογική αρχή τον Μάιο του 1998 επέβαλε για τις δωρεές συμπληρωματικό φόρο ισάξιο των 4.500.000 ευρώ. Ολα τα ένδικα μέσα που άσκησε το σωματείο στα γαλλικά δικαστήρια απορρίφθηκαν.
Στην προκειμένη περίπτωση η αναδρομική φορολόγηση του εν λόγω νομικού προσώπου στηρίχθηκε σε διάταξη νόμου, της οποίας η ερμηνεία ήταν δυσχερής και χρειάσθηκε μάλιστα κατά τη διάρκεια της επιδικίας να παρέμβει νομοθετικά η Γαλλία ώστε να «διευκρινισθεί» η έννοια του νόμου πάνω στον οποίο στηρίχθηκε η αναδρομική φορολόγηση.
Εφόσον λοιπόν το προσφεύγον σωματείο δεν μπορούσε λογικά να προβλέψει τις συνέπειες των δωρεών που λάμβανε, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο με την πρώτη απόφασή του (της 30.6.11) διαπίστωσε παραβίαση του άρθρου 9 παρ. 2 της ΕΣΔΑ και με τη δεύτερη απόφασή του (της 5.7.12) υποχρέωσε τη Γαλλία να επιστρέψει στο προσφεύγον ποσό 4.590.295 ευρώ ως αχρεωστήτως καταβληθέν και 55.000 ευρώ για έξοδα και δαπάνες.