Εντονος προβληματισμός επικρατεί στο υπουργείο Δικαιοσύνης μετά την τελευταία «απόδραση», του βαρυποινίτη Μιχάλη Μακρυγιάννη, για τον θεσμό των αδειών που χορηγούνται σε σκληρούς κακοποιούς. Το υπουργείο μελετά πολύ προσεκτικά, σύμφωνα με πληροφορίες, την αυστηροποίηση του πλαισίου των αδειών σε περιπτώσεις ειδικών εγκλημάτων και εφόσον οι κατάδικοι, που εκτίουν ποινές για υποθέσεις της λεγόμενης «βαριάς» εγκληματικότητας, όπως ένοπλες ληστείες, δολοφονίες, έχουν παραβιάσει κατά το παρελθόν τους κανόνες «καλής χρήσης» της αδείας τους.
Ο υπουργός Δικαιοσύνης, Αντ. Ρουπακιώτης, αναγνωρίζει τα οφέλη του θεσμού, που είναι ο σημαντικότερος δίαυλος επαφής των κρατουμένων με τον «έξω κόσμο», τους βοηθά να μην αποκοπούν από την οικογένειά τους και τους δίνει τη δυνατότητα να αποφύγουν τις δυσάρεστες επιπτώσεις του ιδρυματισμού. Το 96,5% των κρατουμένων κάνει «καλή χρήση των αδειών» και επιστρέφει στις φυλακές. Υπάρχουν ωστόσο και σοβαρές εξαιρέσεις κακοποιών που εξαφανίζονται μετά την άδεια. Το υπουργείο Δημόσιας Τάξης και ιδίως η Ελληνική Αστυνομία ασκεί πιέσεις να αλλάξει το σύστημα, καθώς κακοποιοί που έχουν παραβιάσει όλον τον ποινικό κώδικα, όπως ο Μακρυγιάννης, ο οποίος έχει καταδικαστεί τέσσερις φορές ισόβια για πέντε δολοφονίες και κλοπές, παραβιάζουν τους κανόνες, δεν επιστρέφουν και καλείται μετά να τους εντοπίσει.
Παρά το γεγονός ότι πρόσφατες νομοθετικές ρυθμίσεις, όπως ο ν. 3772/09, που ψηφίστηκε επί υπουργίας Ν. Δένδια, αυστηροποιούν την πρακτική χορήγησης αδειών σχετικοποιώντας και τα κριτήρια, εξετάζεται όλο το πλαίσιο με αφορμή την αλλαγή του σωφρονιστικού κώδικα. Με βάση την ισχύουσα νομοθεσία, είναι στην κρίση του οικείου συμβουλίου των φυλακών, που αποτελείται από τον αρμόδιο εισαγγελέα, τον διευθυντή κι έναν κοινωνικό λειτουργό, η αξιολόγηση της συμπεριφοράς του κρατουμένου εντός της φυλακής πριν του χορηγηθεί άδεια εξόδου. Δύο είναι οι βασικές προϋποθέσεις που πρέπει να συντρέχουν: να έχει εκτίσει τα 3/5 της ποινής του και να έχει καλή διαγωγή. Οι καταδικασθέντες με βάση τον νόμο περί ναρκωτικών ν. 3811/09 εξακολουθούν να αποκλείονται από ευεργετικές διατάξεις, όπως η χορήγηση άδειας και η μεταγωγή σε αγροτικά καταστήματα μετά την έκτιση του 1/5 της ποινής.
Η χορήγηση άδειας περιορίζεται στους αλλοδαπούς κρατούμενους, καθώς στην πλειονότητά τους δεν έχουν τη δυνατότητα να δηλώσουν μόνιμη κατοικία (προϋπόθεση για τη χορήγηση άδειας).
Η ιστορία του Μακρυγιάννη έχει, σύμφωνα με πληροφορίες, εξοργίσει το επιτελείο της ΕΛ.ΑΣ., καθώς δεν είναι η πρώτη φορά που εξαφανίζεται μετά την άδειά του. Συνολικά έχει λάβει 10 φορές άδεια από τις φυλακές, ενώ το 2006 είχε και πάλι «ξεχάσει» να επιστρέψει.
Αναφερόμενος στο συμβάν, ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Σωφρονιστικών Υπαλλήλων Ελλάδας, Σπύρος Καρακίτσος, είπε χαρακτηριστικά μιλώντας σε ραδιοφωνικό σταθμό ότι «ο Μακρυγιάννης έχει πάρει 10 φορές άδεια από το 2007, που συνελήφθη ξανά. Ο θεσμός των αδειών, αντικειμενικά και στατιστικά, έχει κριθεί θετικά. Ωστόσο, ένα 8% με 10% των φυλακισμένων δεν επιστρέφει στις φυλακές. Τα κριτήρια που ισχύουν για να χορηγηθεί άδεια σε κρατουμένους κινούνται στη σφαίρα της μεταφυσικής. Δηλαδή να κάνει ο κρατούμενος καλή χρήση της αδείας και να επιστρέψει. Εμείς από το 1994, που θεσμοθετήθηκαν αυτά τα κριτήρια, ρωτάμε πώς είναι δυνατόν να εκτιμηθεί και να κριθεί αυτό και με ποια κριτήρια ένας κρατούμενος θα κάνει καλή χρήση της αδείας», σημείωσε ο κ. Καρακίτσος.