Δημόσια εμφάνιση κατηγορουμένου με χειροπέδες και πρόσδεση αυτού στο κρεβάτι του νοσοκομείου
(Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, απόφ. της 16.7.2013, Stoleriu κατά Ρουμανίας)
Ο προσφεύγων υπήρξε αρχιεπιθεωρητής της αστυνομίας και κατηγορήθηκε για δωροδοκία και εμπορία επιρροής, αδικήματα για τα οποία καταδικάστηκε σε ποινή φυλάκισης πέντε ετών. Παραπονείται, μεταξύ άλλων, ότι κατά την περίοδο από τον Απρίλιο 2003 μέχρι τον Ιούνιο 2005, κατ’ επανάληψη υποχρεώθηκε να εμφανιστεί με χειροπέδες στο δικαστήριο, στην εισαγγελία, στο ιατροδικαστικό ινστιτούτο ενώπιον πολυάριθμου κοινού και ότι κατά την παραμονή του στο νοσοκομείο τον ακινητοποιούσαν στο κρεβάτι ημέρα και νύχτα με χειροπέδες και αλυσίδες, παρόλο που ποτέ δεν είχε εκδηλώσει επικίνδυνη συμπεριφορά. Θεωρεί δε ότι αυτή η συμπεριφορά των αρχών ήταν απάνθρωπη και ταπεινωτική και αντίκειται στο άρθρο 3 της ΕΣΔΑ. Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο υπενθυμίζει ότι η ένθεση χειροπέδης, υπό κανονικές συνθήκες, δεν θέτει πρόβλημα παραβίασης του άρθρου 3 της ΕΣΔΑ, εφόσον συνδέεται με σύλληψη ή νόμιμη κράτηση και δεν συνδέεται με τη χρήση βίας ή δημόσια έκθεση, πέραν αυτού που εύλογα θεωρείται αναγκαίο υπό τις ειδικές περιστάσεις. Σε αυτό το πλαίσιο, είναι σημαντικό, για παράδειγμα, εάν υπάρχει λόγος να πιστεύουμε ότι ο ενδιαφερόμενος θα προβάλει αντίσταση κατά τη σύλληψη ή έχει τάσεις φυγής ή πρόκλησης ζημιών ή απόκρυψης στοιχείων. Τούτο ερευνάται πάντα κατά περίπτωση. Στη συγκεκριμένη υπόθεση το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο δεν πείστηκε ότι υπήρχε λόγος μια τέτοιας μεταχείρισης του προσφεύγοντος, ο οποίος δεν εκρατείτο για αδικήματα βίας και δεν υπήρχε εκ μέρους του κάποια αφορμή, ιδία στο νοσοκομείο όπου τον κρατούσαν δεμένο με χειροπέδες και αλυσίδες ημέρα και νύχτα. Εκρινε ότι αυτή η συμπεριφορά των αρχών ήταν απάνθρωπη και ταπεινωτική και αντίκειται στο άρθρο 3 της ΕΣΔΑ και υποχρέωσε τη Ρουμανία να καταβάλει στον προσφεύγοντα το ποσό των 10.000 ευρώ ως χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης.
Η προστασία του δικαιώματος της ζωής και η δράση των ειδικών δυνάμεων στην Ιρλανδία
(Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, απόφ. της 16.7.2013, McCaughey κ.λπ. κατά Ηνωμένου Βασιλείου)
Οι προσφεύγοντες είναι Ιρλανδοί και ζουν στη Βόρεια Ιρλανδία. Ισχυρίζονται ότι οι δύο γιοι τους θανατώθηκαν στις 9.10.1990 από πυρά στρατιωτών μιας ειδικής μονάδας του βρετανικού στρατού. Παραπονούνται ότι η χρήση θανατηφόρας βίας δεν ήταν απολύτως αναγκαία σε εκείνη την επιχείρηση, η οποία δεν ήταν σχεδιασμένη έτσι ώστε να ελαχιστοποιήσει τον κίνδυνο ζωής. Υποστηρίζουν ακόμη ότι η επακολουθήσασα ανάκριση, που δεν οδήγησε σε απαγγελία κατηγορίας, εστερείτο ανεξαρτησίας και δεν ήταν αποτελεσματική. Επικαλούνται κατά βάση παραβίαση του άρθρου 2 της ΕΣΔΑ (δικαίωμα στη ζωή). Το Δικαστήριο αποφάνθηκε ομόφωνα ότι υπήρξε παραβίαση του άρθρου 2 της ΕΣΔΑ λόγω υπερβολικής καθυστέρησης της ανάκρισης (23 έτη!) και υποχρεώνει το Ηνωμένο Βασίλειο να πληρώσει στους προσφεύγοντες το ποσό των 14.000 ευρώ για τα έξοδα της παρούσας προσφυγής. Επίσης, υποχρεώνει την κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου να λάβει, κατά προτεραιότητα, όλα τα αναγκαία και κατάλληλα μέτρα για να διασφαλίσει στην παρούσα υπόθεση και στις σχετικές υποθέσεις που αναφέρονται σε θανάτωση προσώπων από τις δυνάμεις ασφαλείας στη Β. Ιρλανδία, ώστε οι διαδικαστικές προϋποθέσεις του άρθρου 2 της ΕΣΔΑ θα εκπληρώνονται με ταχύτητα.
Η δίκαιη δίκη και η έκδοση διαφορετικών αποφάσεων επί όμοιων υποθέσεων
(Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, απόφ. της 18.7.2013, McCaughey κ.λπ. κατά FΥRΟΜ)
Η προσφεύγουσα εργάστηκε ως πωλήτρια σε κατάστημα τροφίμων, όπου το 1994 χάθηκαν εμπορεύματα. Ο εργοδότης άσκησε κατ’ αυτής αγωγή και τον Νοέμβριο του 2006 αυτή υποχρεώθηκε με απόφαση να πληρώσει στον εργοδότη αποζημίωση για τα απολεσθέντα εμπορεύματα. Παραπονείται ότι παραβιάστηκε το δικαίωμά της σε δίκαιη δίκη (ΕΣΔΑ άρθρο 6 παρ. 1), διότι η υπόθεσή της αποφασίστηκε διαφορετικά από τις υποθέσεις των συναδέλφων της, παρόλο που όλες αφορούσαν ταυτόσημα ζητήματα και διότι η διαδικασία υπήρξε υπερβολικά καθυστερημένη. Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο επαναλαμβάνει ότι η απλή ύπαρξη αποφάσεων που αλληλοσυγκρούονται, δεν μπορεί από μόνη της να θεωρηθεί αντίθετη προς την ΕΣΔΑ. Οταν όμως οι αντίθετες αποφάσεις εκδόθηκαν από το ίδιο δικαστήριο σε παρόμοιες υποθέσεις, παραβιάζεται η αρχή της νομικής ασφάλειας που προστατεύεται από το άρθρο 6 της ΕΣΔΑ και για τη διαπίστωση τούτου το Δικαστήριο εξετάζει, αν: 1) Εμφανίζονται βαθιές και σταθερές αποκλίσεις από τη νομολογία. 2) Ο εθνικός νόμος παρέχει μηχανισμό ικανό να άρει τη δικαστική ασυνέπεια και 3) Αν ο μηχανισμός αυτός εφαρμόστηκε και σε θετική περίπτωση ποια ήταν τα αποτελέσματά του. Στην προκειμένη περίπτωση, διαπιστώνεται ότι το ίδιο εθνικό δικαστήριο (εφετείο) στα ίδια περιστατικά εφάρμοσε τον ίδιο νόμο κατά διαφορετικό τρόπο. Διαγιγνώσκει επίσης το Δικαστήριο ότι η διαδικασία ενώπιον των εθνικών δικαστηρίων βράδυνε υπερβολικά. Δέχτηκε την προσφυγή και υποχρέωσε τη FYROM να καταβάλει στον προσφεύγοντα το ποσό των 6.880 ευρώ ως αποζημίωση για την υλική της ζημία, το ποσό των 3.100 ευρώ ως χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης και το ποσό των 850 ευρώ για τα έξοδα της προσφυγής.
Παραβίαση τεκμηρίου αθωότητας από δηλώσεις των αρχών
(Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, απόφ. της 23.7.13, Ürfi cetinkaya κατά Τουρκίας)
Ο προσφεύγων κατηγορείται για εμπορία ναρκωτικών. Καταδικάστηκε για μια σειρά πράξεων και για άλλη εκκρεμούσε επί μακρόν η κατ’ αυτού διαδικασία. Δεν διατάχτηκε η υπό όρο απόλυσή του, έπειτα από έκτιση μέρους της ποινής. Αρκετές εφημερίδες δημοσίευσαν άρθρα στα οποία αναφερόταν ως «διεθνής έμπορος ναρκωτικών», έκφραση που είχε χρησιμοποιηθεί σε ανακοινωθέν Τύπου από τις αρχές, κατά την πρώτη του σύλληψη το 2003. Με την προσφυγή του, μεταξύ άλλων, παραπονείται για παραβίαση του τεκμηρίου αθωότητας, με τη χορήγηση στις εφημερίδες πληροφοριών, ενώ διαρκούσε η ανάκριση και με την περιγραφή του ως εμπόρου ναρκωτικών, σε χρόνο που ακόμη δεν είχε κριθεί ένοχος. Το Δικαστήριο δέχτηκε ότι με τον χαρακτηρισμό του ως «διεθνούς εμπόρου ναρκωτικών», ενώ ακόμη δεν είχε προχωρήσει κάποια καταδίκη του, παραβιάστηκε το τεκμήριο αθωότητας που προστατεύεται από το άρθρο 6 παρ. 2 της ΕΣΔΑ. Υποχρέωσε την Τουρκία να καταβάλει στον προσφεύγοντα το ποσό των 10.000 ευρώ ως χρηματική ικανοποίηση για ηθική βλάβη.
Αίτημα αναβολής για πρόσληψη νέου δικηγόρου
(Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, απόφ. της 25.7.13, Sfetz κατά Γαλλίας)
Ο προσφεύγων καταδικάστηκε πρωτοδίκως σε φυλάκιση δύο ετών για σωματική βλάβη. Ασκησε έφεση και διόρισε νέο δικηγόρο. Ο τελευταίος με επιστολή του δήλωσε στο εφετείο ότι δεν εκπροσωπεί πλέον τον προσφεύγοντα. Εκείνος, εμφανίστηκε στο εφετείο και ζήτησε αναβολή για να προσλάβει νέο δικηγόρο. Το εφετείο απέρριψε το αίτημά του ως εκπρόθεσμο. Απορρίφθηκε δε και η αναίρεση που άσκησε ο προσφεύγων στη συνέχεια για νομικούς λόγους. Παραπονείται για παραβίαση του άρθρου 6 παρ. 3 γ της ΕΣΔΑ (δικαίωμα πρόσληψης δικηγόρου). Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, εκτιμώντας ότι στον προσφεύγοντα είχε διατεθεί συνήγορος από την Πολιτεία, κατά του οποίου δεν είχε εκφράσει κάποιο παράπονο και ότι και μετά την άρνηση του συνηγόρου της επιλογής του να τον υπερασπιστεί στο εφετείο είχε όλο τον χρόνο να διορίσει νέο συνήγορο, δεν δικαιολογείται το βραδέως προβληθέν αίτημά του αναβολής. Ετσι, απέρριψε την προσφυγή.