ΣΚΕΥΟΣ ΣΙΔΕΡΗΣ*
Η πανδημία που βιώνει ο πλανήτης μας, έφερε την ανθρωπότητα αντιμέτωπη με προβλήματα ζωτικής σημασίας σε όλους τους τομείς. Στον κατεξοχήν εμπλεκόμενο χώρο της Υγείας, ανέδειξε κενά, ελλείψεις, την ανάγκη προσαρμογής σε νέα δεδομένα. Το ιδιαίτερα ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι δοκιμάστηκαν όλα τα συστήματα υγείας παγκοσμίως, γεγονός που ποτέ πριν δεν είχε ξανασυμβεί σε τέτοια έκταση. Σε παρόμοια προβλήματα η εμπειρία έχει αποδείξει ότι ο συγκερασμός όλων των απόψεων και ο γόνιμος διάλογος φέρνουν το επιθυμητό αποτέλεσμα.
Ενα τραγικό γεγονός, που στοίχισε τις ζωές πολλών συνανθρώπων μας, μπορεί να μας βοηθήσει να επανεξετάσουμε κάποια πράγματα, τα οποία τα υποτιμούσαμε ώς τώρα και να μας βοηθήσει να γίνουμε καλύτεροι.
Τα δημόσια νοσοκομεία, τα οποία πέρασαν δύσκολα την οικονομική κρίση των προηγούμενων ετών, έχασαν έμψυχο δυναμικό και αντιμετώπισαν προβλήματα υποχρηματοδότησης. Ο αριθμός των γιατρών ελαττώθηκε σημαντικά και οι υποδομές έμειναν για πολλά χρόνια χωρίς αναβάθμιση. Και εκεί που όλοι συζητούσαν για τα χάλια και την υποστελέχωση των δημοσίων νοσοκομείων, έρχεται η πανδημία. Μια καταστροφή για τις νοσοκομειακές υποδομές όλου του κόσμου, που αναμετρήθηκαν με τον χειρότερο εφιάλτη τους.
Στην Ελλάδα, τα έγκαιρα μέτρα απέτρεψαν τα χειρότερα. Η χώρα μας πέρασε την πρώτη φάση της πανδημίας με τα λιγότερα κρούσματα. Τον φόρτο αντιμετώπισης της πανδημίας τον επωμίστηκαν μόνο τα δημόσια νοσοκομεία. Τα καταρρακωμένα και αρνητικά σχολιασμένα για πολλά χρόνια δημόσια νοσοκομεία άντεξαν, στάθηκαν όρθια και ανταποκρίθηκαν επάξια στις δύσκολες στιγμές της πανδημίας. Αυτό έγινε με την υποστήριξη της κυβέρνησης, με πολλή δουλειά και με αυταπάρνηση όλων των εργαζομένων τους.
Το συμπέρασμα, λοιπόν, είναι πως στις δύσκολες στιγμές αναβαθμίζεται κρίσιμα ο ρόλος των δημοσίων νοσοκομείων. Η αποψίλωσή τους έχει ως αντίκτυπο μακροπρόθεσμα τη διακύβευση της δημόσιας υγείας και σε περιπτώσεις υγειονομικής κρίσης την αδυναμία της εκάστοτε κυβέρνησης να είναι έτοιμη να ανταποκριθεί στις ανάγκες των πολιτών της. Μην ξεχνάμε, επίσης, ότι οι φοιτητές και οι ειδικευόμενοι, δηλαδή οι μελλοντικοί γιατροί της Ελλάδας, εκπαιδεύονται, προς το παρόν, μόνο στα δημόσια νοσοκομεία. Επομένως, η διαφύλαξη της δημόσιας υγείας περνάει αποκλειστικά και μόνον από τα δημόσια νοσοκομεία.
Ως εργαζόμενος για πολλά χρόνια σε δημόσια νοσοκομεία και έχοντας διατελέσει σε θέσεις ευθύνης, οφείλω να αναγνωρίσω πως το κόστος λειτουργίας τους είναι πολύ μεγάλο και δυσβάστακτο για την οικονομικά καταρρακωμένη Ελλάδα. Το ίδιο, βέβαια, πάνω-κάτω συμβαίνει και στην υπόλοιπη Ευρώπη. Αυτό γίνεται γιατί η ιατρική έχει εξελιχθεί και τα καινούργια φάρμακα και οι καινούργιες τεχνολογίες που εφαρμόζονται καθημερινά έχουν υψηλό κόστος. Οσο φιλότιμη και αν είναι η προσπάθεια της πολιτικής ηγεσίας και των διοικητών των νοσοκομείων για περιορισμό των εξόδων, δυστυχώς δεν θα έχει το επιθυμητό αποτέλεσμα. Οι επίπονες προσπάθειες ελέγχου και αυστηρών διαγωνισμών για περιορισμό της σπατάλης είναι αδιαπραγμάτευτες, αλλά δεν αρκούν.
Μετά πολλά χρόνια λειτουργίας του Εθνικού Συστήματος Υγείας, μήπως ήρθε η ώρα για την ανασυγκρότηση και για την αναδιαμόρφωσή του με βάση τα καινούργια δεδομένα; Μήπως πρέπει να το κάνουμε πιο ευέλικτο και να δώσουμε τη δυνατότητα με διαφόρους τρόπους, τα νοσοκομεία να έχουν έσοδα και να μη στηρίζονται μόνο στις επιχορηγήσεις του κράτους; Οι πολίτες, βλέποντας την προσφορά των δημοσίων νοσοκομείων, μπορούν να αντιληφθούν πως η υψηλού επιπέδου ιατρική είναι και υψηλού κόστους. Η λογική που λέει ότι στα δημόσια νοσοκομεία δεν πληρώνει κανείς για τίποτα εξελίσσεται σε παραλογισμό. Η ευκαιρία αναγνώρισης της σημασίας στήριξης του δημόσιου τομέα υγείας δόθηκε και μπορεί να αποτελέσει εφαλτήριο για διορθωτικές κινήσεις, αρκεί να την εκμεταλλευθούμε με σύνεση και ειλικρίνεια. Στην αρχή μπορεί οι αλλαγές να φανούν άδικες, αλλά με το πέρας του χρόνου όλοι θα δουν πως λειτουργούν προς όφελός τους.
Η υγεία είναι το ύψιστο αγαθό, η δημόσια υγεία είναι προτεραιότητα κάθε κυβέρνησης και οι πυλώνες στους οποίους μπορεί να στηριχθεί είναι τα δημόσια νοσοκομεία. Πρέπει να τα διαφυλάττει και να τα προσέχει σαν κόρη οφθαλμού. Το κόστος της ιατρικής στις μέρες μας είναι υψηλό, όμως ο καθένας μπορεί να συμβάλει ανάλογα με τις δυνατότητές του, αρκεί οι οργανισμοί των νοσοκομείων και η πολιτική ηγεσία να είναι ευέλικτοι και ειλικρινείς με τους πολίτες.
* Ο κ. Σκεύος Σιδερής είναι διευθυντής Καρδιολογικού Τμήματος στο Ιπποκράτειο Νοσοκομείο Αθηνών.