Μία σημαντική μάχη στη δημόσια υγεία φαίνεται να κερδίζει η χώρα μας. Το ποσοστό των καθημερινών καπνιστών είναι πλέον κάτω από το 25% και στα άτομα ηλικίας 15 έως 24 ετών είναι στο 14,4%. Μέσα σε μία δεκαετία, στην Ελλάδα ο αριθμός των καπνιστών έχει μειωθεί κατά 24,5% και ειδικά στα άτομα ηλικίας κάτω των 24 ετών κατά 52,4%.
Ειδικότερα, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ (έρευνα Υγείας 2019 σε δείγμα 8.125 νοικοκυριών), τα οποία παρουσίασε χθες η επιτροπή εμπειρογνωμόνων του υπουργείου Υγείας για το κάπνισμα, τη δεκαετία 2009-2019 καταγράφεται μία εντυπωσιακή μείωση της χρήσης καπνού. Τον Σεπτέμβριο του 2019, στη χώρα μας καθημερινή χρήση καπνού ανέφερε το 24,9% των ατόμων ηλικίας 15 ετών και άνω, έναντι 27,3% το 2014 και 31,9% το 2009. Το 3,7% δηλώνει περιστασιακός καπνιστής, δηλαδή καταναλώνει λιγότερα από επτά τσιγάρα την ημέρα (5,3% το 2014 και 6% το 2009), ενώ το 71,4% δεν κάνει χρήση καπνού ή συναφών προϊόντων. Καπνιστές (καθημερινά και περιστασιακά) δηλώνουν το 36% των ανδρών και το 21,8% των γυναικών.
Το μικρότερο ποσοστό καπνιστών καταγράφεται στα άτομα 75 ετών και άνω (7,3% συστηματικοί) και στα άτομα ηλικίας 15 έως 24 ετών, όπου το σχετικό ποσοστό είναι στο 14,4%, έναντι 27,2% που ήταν το 2009. Σε ό,τι αφορά τη χρήση του ηλεκτρονικού τσιγάρου, το 1,8% του πληθυσμού ατμίζει καθημερινά και το 1,1% περιστασιακά.
Η έρευνα Υγείας της ΕΛΣΤΑΤ συνέλεξε πληροφορίες για την παθητική έκθεση στο κάπνισμα. Σε ποσοστό 12,5% οι συμμετέχοντες δήλωσαν ότι εκτίθενται καθημερινά και για τουλάχιστον μία ώρα σε παθητικό κάπνισμα στον χώρο εργασίας τους. Το 72,8% δήλωσε ότι δεν εκτίθεται ποτέ ή σχεδόν ποτέ σε καπνό στην εργασία του. Το αντίστοιχο ποσοστό το 2014 που είχε πάλι μετρηθεί αυτή η παράμετρος, ήταν 62,6%. Επτά στους δέκα που επισκέφθηκαν καφέ/μπαρ ή εστιατόριο/ταβέρνα κλειστού χώρου αντιλήφθηκαν να καπνίζουν ή να ατμίζουν άλλοι γύρω τους (73% και 66,3% αντίστοιχα, με τα ποσοστά το 2014 να είναι 86,1% για τα καφέ/μπαρ και 83,4% για τα εστιατόρια).
Η επιτροπή εμπειρογνωμόνων του υπουργείου Υγείας για τον έλεγχο του καπνίσματος εστιάζει στη σημαντική υποχώρηση του καπνίσματος στις νέες ηλικίες και την οποία αποδίδει στη μεγάλη εξόρμηση που έχει γίνει από την πρωτοβουλία smokefreegreece, η οποία χρηματοδοτείται από το George Behrakis Foundation που εστιάζει στα παιδιά σχολικής ηλικίας, και η οποία εφαρμόζεται έπειτα από έγκριση από τα υπουργεία Υγείας και Παιδείας. Σύμφωνα δε με την επιτροπή, εάν η τάση αυτή συνεχιστεί με τους ίδιους ρυθμούς, κατατάσσει την Ελλάδα μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ενωσης που ουσιαστικά επιδιώκουν τον στόχο του συνολικού επιπολασμού του καπνίσματος κάτω του 5% έως το 2040.
Ο πρόεδρος της επιτροπής και διευθυντής του Ινστιτούτου Δημόσιας Υγείας του Αμερικανικού Κολλεγίου Ελλάδος, καθηγητής Παναγιώτης Μπεχράκης, σχολιάζοντας και τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ δήλωσε ότι τα αποτελέσματα, αφενός επιβεβαιώνουν πρόσφατες έρευνες του Ινστιτούτου που διαπιστώνουν σημαντική μείωση του καπνίσματος στην Ελλάδα, αφετέρου γεννούν ερωτήματα ως προς τις πηγές του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, σε πρόσφατη έκδοση του οποίου η Ελλάδα εμφανίζεται ως χώρα καπνιστών με επιπολασμό καπνίσματος μεγαλύτερο του 42%. Καταλήγοντας ο κ. Μπεχράκης δήλωσε ότι η Ελλάδα πορεύεται με επιτυχία προς τους στόχους της Ευρωπαϊκής Ενωσης για τη μείωση του καπνίσματος και θα συνεχίζει με ένταση τις δράσεις της πρωτοβουλίας smokefreegreece προς την κατεύθυνση αυτή.