Ακολουθεί επιστολή του Πρέσβη της Πολωνικής Δημοκρατίας στην Αθήνα προς τον Διευθυντή της «Καθημερινής», Αλέξη Παπαχελά:
Αθήνα, 18/02/2021
Προς τον κ. Αλέξη Παπαχελά
Διευθυντή Εφημερίδας “Η Καθημερινή”
Κύριε Διευθυντά,
Με θλίψη διάβασα στην εφημερίδα σας, η οποία χαίρει μεγάλης εκτίμησης στην Ελλάδα, την είδηση για την ετυμηγορία στη δίκη για δυσφήμιση, που εκδόθηκε από το πολωνικό δικαστήριο στις 9 Φεβρουαρίου 2021. Δυστυχώς, το άρθρο που βασίστηκε σε πληροφορίες ειδησεογραφικού πρακτορείου, οδηγεί τους αναγνώστες σε λανθασμένα συμπεράσματα και πιστεύω, απαιτεί κάποια διευκρίνηση. Στο όνομα της αλήθειας, για την οποία
η «Καθημερινή» αγωνιζόταν πάντα ως μέσο ενημέρωσης.
Πρώτα απ ‘όλα, ας εξηγήσουμε ποια είναι η απόφαση του δικαστηρίου, η οποία εκδόθηκε μετά τη δίκη, που ασκήθηκε από φυσικό πρόσωπο, την κα Φιλομένα Λεστσίνσκα, εναντίον των συγγραφέων του βιβλίου «Νύχτα χωρίς τέλος. Η τύχη των Εβραίων σε επιλεγμένες περιοχές της κατεχόμενης Πολωνίας», ιστορικών καθ. Μπαρμπάρα Ένγκελκιγκ και καθ. Γιαν Γκραμπόφσκι. Στο βιβλίο τους, οι συγγραφείς περιέγραψαν το πρόσωπο ενός τοπικού αξιωματούχου, του ‘Εντβαρντ Μαλινόφσκι, ο οποίος, κατά τη γνώμη τους, ήταν υπεύθυνος για το θάνατο πολωνών πολιτών εβραϊκής καταγωγής κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής στην Πολωνία. Η κα Λεστσίνσκα έκρινε, ότι οι πληροφορίες σχετικά με τον συγγενή της ήταν αναληθείς και ότι άδικα κατηγορήθηκε. Το δικαστήριο, αφού ανέλυσε το υλικό, έκρινε ότι οι συγγραφείς του βιβλίου δεν επέδειξαν την δέουσα επιμέλεια στην παρουσίαση των αποτελεσμάτων της έρευνάς τους και τους διέταξε να ζητήσουν συγνώμη από την κα Λεστσίνσκα και να διορθώσουν τις πληροφορίες, χωρίς ωστόσο να τους επιβληθεί καμία χρηματική ποινή.
Η κα Λεστσίνσκα, όπως κάθε πολίτης σε οποιαδήποτε δημοκρατική χώρα στον κόσμο, έχει το δικαίωμα να υπερασπιστεί το καλό όνομα ενός μέλους της οικογένειάς της, ακόμα και δικαστικώς. Όπως και οι συγγραφείς ενός βιβλίου έχουν το δικαίωμα να αποδείξουν την εγκυρότητα της έρευνάς τους. Και ειδικά όταν η απόδοση ευθηνής από τους συγγραφείς του βιβλίου αφορούσε τα τερατώδη εγκλήματα, που διαπράχθηκαν κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής κατά των συμπατριωτών μας εβραϊκής καταγωγής. Επομένως, η δίκη δεν είναι κάτι μοναδικό από νομική άποψη.
Η ετυμηγορία σε αυτήν την αστική υπόθεση – που εκδόθηκε από ανεξάρτητο δικαστήριο – αντί για την συγγνώμη, οδήγησε σε επιθέσεις κατά της 81-χρονης γυναίκας, η οποία αγωνίστηκε για την αποκατάσταση της αλήθειας. Πολλά άτομα, που σχολίασαν την υπόθεση, άρχισαν να διαδίδουν την άποψη, ότι ήταν η εκδίκηση της «εθνικιστικής» κυβέρνησης εναντίον «ανεξάρτητων ερευνητών του Ολοκαυτώματος». Η κυβέρνηση δεν υποκίνησε και ούτε συμμετείχε στη διαδικασία αυτή σε κανένα στάδιο.
Οι πληροφορίες που δημοσιεύσατε με ανάγκασαν να γράψω αυτήν την επιστολή για έναν άλλο λόγο. Ο τίτλος του άρθρου: «Η πολωνική συνενοχή στο Ολοκαύτωμα» είναι δυστυχώς μία πολύ χαλαρή ερμηνεία της ιστορίας. Ο συνδυασμός με τις πληροφορίες ότι «υπήρξαν επίσης χιλιάδες (Πολωνοί) που συμμετείχαν στο Ολοκαύτωμα» δεν επιβεβαιώνεται από τα ιστορικά γεγονότα. Κανείς στην Πολωνία δεν αρνείται ότι, όπως και σε κάθε άλλη χώρα, υπήρχαν άτομα που έκαναν εγκλήματα, αλλά αυτή η γενίκευση δεν έπρεπε να γίνει. Επειδή ευνοεί την αναπαραγωγή ψεμάτων για το Ολοκαύτωμα. Το πολωνικό κράτος, με τις δυνατότητές που κατέχει, μέσω των αρμόδιων αρχών και υπηρεσιών, προσπαθεί συνεχώς να διαλευκάνει τις υποθέσεις και να διώκει τέτοια περιστατικά, από την εποχή του πολέμου έως σήμερα. Πιστεύουμε, ότι ένας από τους απαραίτητους όρους για αυτές τις ενέργειες είναι η πλήρης ελευθερία της έρευνας και του ιστορικού διαλόγου (συμπεριλαμβανομένης της εκτίμησης της κλίμακας των συγκεκριμένων φαινομένων και της ερμηνείας των αιτίων και της φύσης τους), η οποία έχει μακρά παράδοση στην Πολωνία. Οι πολωνικές αρχές δεν έχουν περιορίσει ποτέ αυτήν την ελευθερία (οι ίδιοι οι συγγραφείς του βιβλίου έλαβαν κρατικές επιδοτήσεις για τη διεξαγωγή της έρευνάς τους), επειδή δεν είναι προς το συμφέρον του κράτους που προσπαθεί να μάθει και να αποκαλύψει όλες τις περιπτώσεις εγκλημάτων που διαπράχθηκαν εναντίον των πολιτών του.
Χάρη σε αυτήν την ελευθερία της επιστημονικής έρευνας, σήμερα γνωρίζουμε περισσότερα για τις δραστηριότητες των Πολωνών και του πολωνικού κράτους για τη διάσωση των Ευρωπαίων Εβραίων – ένα παράδειγμα αυτού είναι οι πρόσφατες δημοσιεύσεις για χιλιάδες πλαστά διαβατήρια που εκδόθηκαν σε Εβραίους από την πολωνική πρεσβεία στη Βέρνη με επικεφαλής τον πρέσβη κ. Λάδος. Γνωρίζουμε επίσης τις περιπτώσεις εκείνων, που στράφηκαν εναντίον των Εβραίων συμπατριωτών μας.
Ελπίζω, η εφημερίδα σας να δημοσιεύσει αυτήν την σύντομη επιστολή. Στο όνομα της αλήθειας, η οποία πρέπει πάντα να είναι η πιο σημαντική αξία για όλους μας.
Με εκτίμηση
Άρτουρ Λόμπαρτ
Πρέσβης