ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΑΤΣΑΛΑΚΗΣ*, ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΤΣΟΥΜΠΡΗΣ**
24.03.2021 • 10:58
Συνήθως ένα κύμα κρουσμάτων εξαλείφεται μετά τη λήψη των κατάλληλων μέτρων προστασίας της κοινότητας και εφόσον βέβαια υπάρχει καθολική τήρηση των μέτρων. Οι βασικοί λόγοι για να αρχίσει η υποχώρηση ενός κύματος στην περίπτωση της COVID-19 είναι η φυσιολογική αντίδραση της κοινωνίας με τη λήψη μέτρων ατομικής προστασίας και μέτρα ανάσχεσης της εξάπλωσης του ιού. Οπότε, τα μέτρα που λαμβάνονται είναι μέρος μιας φυσιολογικής διαδικασίας που επιβαλλόταν να γίνει. Το 1ο κύμα, του Μαρτίου του 2020, ολοκληρώθηκε ακολουθώντας μια αρμονική καμπανοειδή καμπύλη. Τόσο η καταλληλότητα των μέτρων όσο και καθολική τους τήρηση εξάλειψαν το πρώτο κύμα της πανδημίας.
Το 2ο κύμα του περασμένου Αυγούστου, όπως δείχνει το διάγραμμα, δεν εξαλείφθηκε. Λίγο πριν φτάσει στο τέλος, ακολούθησε το 3ο κύμα, το οποίο με εκθετική άνοδο κορυφώθηκε στα μέσα του Νοεμβρίου. Από τα μέσα Νοεμβρίου ξεκίνησε η καθοδική τάση των κρουσμάτων η οποία όμως δεν ολοκληρώθηκε, είτε επειδή τα μέτρα δεν ήταν κατάλληλα είτε επειδή δεν τηρήθηκαν σωστά και καθολικά από την κοινότητα.
Το αποτέλεσμα ήταν η εμφάνιση ενός 4ου κύματος στα μέσα του Ιανουαρίου, το οποίο χωρίς να έχει την εκθετική άνοδο του προηγούμενου κύματος κατάφερε να φτάσει στο ίδιο ύψος με το προηγούμενο κύμα.
Αναλύοντας τα δεδομένα από τις αρχές Ιουνίου 2020, τα οποία περιλαμβάνουν το 2ο και το 3ο κύμα, είναι δυνατό να εκτιμήσουμε τον χρόνο στον οποίο το τρέχον 4ο κύμα θα κορυφωθεί και θα επιβραδυνθεί ώστε να ακολουθήσει την πορεία προς τη μείωση των κρουσμάτων σε πολύ χαμηλά, διαχειρίσιμα επίπεδα. Οι μπλε διακεκομμένες καμπύλες στο σχήμα δείχνουν το εύρος που μπορούν να κινηθούν τα ημερήσια κρούσματα το επόμενο διάστημα. Η συνεχόμενη κόκκινη καμπύλη δείχνει την εξέλιξη των κρουσμάτων του κορωνοϊού, η οποία υπολογίζεται από έναν αλγόριθμο που επεξεργάζεται τον αριθμό των ημερήσιων κρουσμάτων. Τα δεδομένα υπέστησαν επεξεργασία και απεικονίστηκαν κατά μήκος καμπανοειδών καμπυλών που τα ημερήσια δεδομένα δημιούργησαν μέχρι τις 20/03/2021.
Η κορύφωση του τρέχοντος κύματος θα επιτευχθεί στο αρχές του Απριλίου. Η σημαντική ελαχιστοποίηση των κρουσμάτων θα επέλθει τον Ιούλιο. Η ελαχιστοποίηση των κρουσμάτων νωρίτερα ή αργότερα από τον Ιούλιο θα εξαρτηθεί από την πορεία των εμβολιασμών και από την τήρηση των στοιχειωδών μέτρων έως ότου αυτοί ολοκληρωθούν.
Η τήρηση των αποστάσεων, η αποφυγή συνωστισμών και η σωστή χρήση της μάσκας θα είναι οι σημαντικοί παράγοντες μετά την άρση του απαγορευτικού ώστε να ελαχιστοποιηθούν τα κρούσματα και να μην εμφανιστεί αργότερα άλλο κύμα.
Είναι σημαντικό να θυμίσουμε την υποδειγματική αντιμετώπιση του ιού από την Ιαπωνία, η οποία δεν επέβαλε καθόλου απαγορευτικό, δεν έκλεισε ούτε θέατρα ούτε κινηματογράφους και ούτε την εστίαση. Αυτό το κατάφερε κυρίως επικεντρώνοντας στην ορθή χρήση της μάσκας, στην τήρηση των αποστάσεων και στην αποφυγή των συνωστισμών. Βεβαίως έχει μεγάλη σημασία οι πολίτες να προσέλθουν να εμβολιαστούν, ώστε ο συνδυασμός των εμβολίων με τη φυσική ανοσία αυτών που έχουν προσβληθεί από τον ιό να φθάσει στο 70%-75% ώστε να επιτευχθεί η ανοσία της αγέλης κατά τον Νοέμβριο.
Ο μη εμβολιασμός μέρους της κοινότητας σε κάποιες γεωγραφικές περιοχές ενδέχεται να συντηρεί τα ημερήσια κρούσματα σε υψηλά επίπεδα. Επίσης, ακόμα και σε περιοχές όπου εξαλείφθηκε, ο ιός ενδέχεται να επανεμφανιστεί.
Η καθοδική πορεία της κόκκινης καμπύλης απεικονίζει την επιβράβευση των προσπαθειών της κοινωνίας για την ανάσχεση της εξάπλωσης του ιού. Αποτελεί ένα «μονοπάτι» ή έναν «οδηγό» που θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να αξιολογηθούν η αποδοτικότητα των μέτρων αντιμετώπισης της πανδημίας και η αποτελεσματικότητα της προσπάθειας που καταβάλλει η κοινότητα.
* Αναπληρωτής καθηγητής Πολυτεχνείου Κρήτης.
** Ερευνητής στο Εργαστήριο Ανάλυσης Δεδομένων και Πρόβλεψης.