Θα το τολμούσε. Αυτή τη χρονιά, μετά τις δύο παλιότερες απόπειρες που δεν καρποφόρησαν, ο έμπειρος ορειβάτης Αντώνης Συκάρης πίστευε ότι θα τα κατάφερνε. Ξεκίνησε το κυνήγι της κορυφής στο Νταουλαγκίρι των Ιμαλαΐων στις 7 Μαΐου. Χρειάστηκε περίπου εννέα ώρες ώσπου να φθάσει από την κατασκήνωση βάσης στον πρώτο σταθμό διανυκτέρευσης. Στη διαδρομή ένιωθε «τρομερή κάψα» από την αντανάκλαση του ήλιου πάνω στο χιόνι και μόλις ξαπόστασε στα 5.700 μέτρα τού ήρθε σκοτοδίνη. Τόσα χρόνια στα βουνά ήξερε πώς πρέπει να ανταποκρίνεται το σώμα του. Δεν ήταν συνηθισμένος σε τόση κόπωση, τόσο νωρίς, όχι σε αυτό το υψόμετρο.
Επέστρεψα στην κατασκήνωση βάσης και η νύχτα ήταν πολύ δύσκολη. Εψαχνα να βρω την αναπνοή μου.
Εκείνο το βράδυ στον υπνόσακο δυσκολευόταν να ανασάνει, ένιωθε σαν να βρισκόταν σε ύψος 8.000 μέτρων και χρειαζόταν συμπληρωματικό οξυγόνο. Τον έλεγξε ένας ορειβάτης με ιατρικές γνώσεις και του είπε ότι δεν διαπίστωσε κάτι το ανησυχητικό. Με το ξημέρωμα ζώστηκε με τον εξοπλισμό του και επιχείρησε την επόμενη ανάβαση. «Ταλαιπωρήθηκα πολύ να ανέβω 100 μέτρα υψομετρικά. Αλλοι Ιμαλαϊστές έλεγαν ότι δεν με είχαν ξαναδεί έτσι. Επέστρεψα στην κατασκήνωση βάσης και η επόμενη νύχτα ήταν πολύ δύσκολη. Εψαχνα να βρω την αναπνοή μου», λέει. Ακόμη και στη στέγη του κόσμου, σε ένα από τα πιο δυσπρόσιτα σημεία, η πανδημία της COVID-19 τον είχε προφτάσει.
Το 2020 το Νεπάλ δοκιμάστηκε από τις οικονομικές επιπτώσεις του πρώτου κύματος της πανδημίας. Τότε η ασιατική χώρα είχε αναγκαστεί να απαγορεύσει τις αναβάσεις στις κορυφές των Ιμαλαΐων, παρότι ο ορειβατικός τουρισμός στηρίζει άμεσα ή έμμεσα περίπου ένα εκατομμύριο θέσεις εργασίας εκεί, εξασφαλίζοντας σημαντικά μεροκάματα σε οδηγούς βουνού έως και πιλότους ελικοπτέρων. Χωρίς έσοδα, οι ντόπιοι αχθοφόροι βασίστηκαν σε κυβερνητικές δωρεές ρυζιού και φακής ή στην καλλιέργεια κριθαριού και πατάτας για να επιβιώσουν.
Άφιξη ασθενούς με κορωνοϊό σε νοσοκομείο του Κατμαντού. (Φωτ.A.P. / Niranjan Shrestha)
Φέτος θα ήταν μια διαφορετική χρονιά – τουλάχιστον αυτό πρόσμεναν εταιρείες του κλάδου και οι τοπικές αρχές. Το Νεπάλ χορήγησε πάνω από 700 άδειες ανάβασης σε ορειβάτες, εκ των οποίων οι 400 ήταν για το Εβερεστ. Η έξαρση του νέου κορωνοϊού στη γειτονική Ινδία, όμως, γρήγορα πέρασε τα σύνορα. Στις 19 Μαΐου το Νεπάλ κατέγραψε πάνω από 8.000 νέα κρούσματα, αριθμός σχεδόν επτά φορές μεγαλύτερος σε σχέση με ό,τι συνέβαινε στη χώρα τον Απρίλιο. Υπάρχουν μέρες που οι νεκροί φτάνουν πλέον σε τριψήφια νούμερα.
Αρκετοί ορειβάτες εμφάνισαν συμπτώματα που παρέπεμπαν στη νόσο COVID-19 σε κατασκηνώσεις βάσης τόσο στο Εβερεστ όσο και στο Νταουλαγκίρι. Κάποιες αποστολές ακυρώθηκαν άμεσα και ελικόπτερα μετέφεραν τους νοσούντες στην πρωτεύουσα Κατμαντού. Το τοπικό σύστημα υγείας πιέζεται τόσο πολύ που, σύμφωνα με διεθνή ΜΜΕ, έγινε πρόσφατα έκκληση προς τις ορειβατικές αποστολές να παραδίδουν τις χρησιμοποιημένες φιάλες οξυγόνου σε περίπτωση που χρειαστεί να γεμίσουν ξανά και να χορηγηθούν σε κάποιον ασθενή σε νοσοκομείο. Από το ξενοδοχείο καραντίνας στο Νεπάλ ο κ. Συκάρης μιλάει στην «Κ» για το πώς εγκλωβίστηκε και ο ίδιος σε αυτή τη δίνη.
«Πίστευα ότι δεν πρόκειται να μου συμβεί. Από τότε που ξεκίνησε η πανδημία έχω κάνει τόσες αποστολές, ταξίδια και στην Ευρώπη και στο Πακιστάν, προσεκτικός πάντα. Να βρίσκεσαι σε αυτό το υψόμετρο και να κολλήσεις ήταν ακραίο», λέει μέσω WhatsApp. Εφθασε στο Νεπάλ μαζί με τη σύζυγό του Πόπη στις 14 Μαρτίου, εφαρμόζοντας τα σχετικά πρωτόκολλα που είχαν θέσει οι τοπικές αρχές (αρνητικό μοριακό τεστ και μία εβδομάδα καραντίνας). Στις 18 Απριλίου πάτησε στην κορυφή Αναπούρνα, στα 8.091 μέτρα. Θα ακολουθούσε το Νταουλαγκίρι στα 8.167 μέτρα. Στόχος του, στην ηλικία των 59 ετών πλέον, είναι να σκαρφαλώσει και στις 14 «οκτάρες» κορυφές του κόσμου (όπως αποκαλούνται όσες ξεπερνούν τις 8.000 μέτρα). Εχει ήδη ανέβει στις πέντε εξ αυτών.
Η διασπορά στο Εβερεστ και οι ευθύνες των αρχών
Για τους διοργανωτές αποστολών στα Ιμαλάια η ομαλή πανδημική εικόνα που εμφάνιζε το Νεπάλ τον περασμένο Φεβρουάριο δεν προμήνυε τις εξελίξεις των τελευταίων εβδομάδων. Ο Αυστριακός Λούκας Φούρτενμπαχ προσπάθησε να θωρακίσει όσο το δυνατόν καλύτερα τη δική του ομάδα, η οποία επρόκειτο να ανέβει στο Εβερεστ. Προμηθεύτηκε rapid tests, απαγόρευσε στους Σέρπα (Νεπαλέζοι των βουνών, εκ των οποίων αρκετοί εργάζονται ως οδηγοί ή αχθοφόροι) να απομακρύνονται από τη δική τους κατασκήνωση και δεν επέτρεψε στα μέλη της ομάδας να πάρουν μέρος στα διάφορα πάρτι που γίνονταν μεταξύ αποστολών στην κατασκήνωση βάσης.
«Ημουν πολύ σίγουρος ότι θα μας παρείχαν ασφάλεια οι κανόνες που είχε θεσπίσει η νεπαλική κυβέρνηση, σε συνδυασμό με τα δικά μας πρωτόκολλα», λέει ο κ. Φούρτενμπαχ στην «Κ» σε επικοινωνία μας μέσω WhatsApp. «Ανακαλύψαμε όμως ότι τα υποχρεωτικά μοριακά τεστ στην Κατμαντού δεν γίνονταν από πολλές ομάδες και δεν επιβάλλονταν από τις νεπαλικές αρχές».
Παρά τα μέτρα που έλαβε στο Εβερεστ ο κ. Φούρτενμπαχ, ορισμένα μέλη και της δικής του ομάδας αρρώστησαν όσο βρίσκονταν στην κατασκήνωση βάσης. Ζυγίζοντας το ρίσκο έκρινε ότι έπρεπε να ακυρωθεί η αποστολή. «Ηταν μια πολύ δύσκολη απόφαση, γιατί γνώριζα ότι μπορούσε να δυσαρεστήσει τους πελάτες μας. Η ακύρωση δεν καλύπτεται ασφαλιστικά», λέει. Περισσότερο φάνηκε να δυσανασχετούν οι ντόπιοι συντελεστές, φοβούμενοι ότι θα έμεναν χωρίς απολαβές. Ο ίδιος τους ξεκαθάρισε ότι θα λάμβαναν κανονικά τους μισθούς τους. «Δεν είχαν εισόδημα για περίπου ενάμιση χρόνο. Για το προσωπικό μας καθώς και για άλλους εργαζομένους σε αυτόν τον κλάδο το Εβερεστ είναι η βασική πηγή εσόδων», επισημαίνει.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις του, περίπου 80% των συμμετεχόντων στην ομάδα του είχαν εμβολιαστεί στις χώρες καταγωγής τους. Από την πλευρά του, ο κ. Συκάρης δεν είχε προλάβει να πράξει κάτι αντίστοιχο προτού αναχωρήσει από την Ελλάδα. Τονίζει όμως τη σημασία του εμβολιασμού. «Προτρέπω τον κόσμο να το κάνει για να προστατεύσουμε και άλλους ανθρώπους», λέει.
«Οσο είμαστε ζωντανοί θα έχουμε ευκαιρίες»
Ο Αυστριακός διοργανωτής ορειβατικών αποστολών Λούκας Φούρτενμπαχ υπολογίζει ότι τουλάχιστον 150 άνθρωποι βρέθηκαν θετικοί στο Εβερεστ, προτού επιχειρήσουν την ανάβαση προς την κορυφή. Ακόμη τονίζει ότι παρά τις επισημάνσεις του οι τοπικές αρχές δεν αναγνώριζαν το πρόβλημα, αμφισβητώντας μέχρι και πρόσφατα όσους έλεγαν ότι υπάρχουν θετικά κρούσματα στην κατασκήνωση βάσης.
Ο κ. Συκάρης λέει ότι στην κατασκήνωση βάσης του Νταουλαγκίρι βρίσκονταν περίπου 60 ορειβάτες. Μαζί με τους οδηγούς Σέρπα και τους μαγείρους κάθε αποστολής έφταναν συνολικά τα 90 άτομα. Θυμάται ότι στα τέλη Απριλίου ορισμένοι εμφάνισαν ύποπτα συμπτώματα, μεγάλη αδιαθεσία, βήχα, πονοκέφαλο και πυρετό. Θεωρεί ότι η νόσος τρύπωσε στα αντίσκηνα από τα ελικόπτερα που έφθαναν μέχρι εκεί με Νεπαλέζους οι οποίοι μετέφεραν προμήθειες. Τα διαθέσιμα rapid tests ήταν λίγα, δεν έφταναν για όλους. Σε δέκα που έγιναν, όπως λέει, τα εννέα ήταν θετικά. Το αρνητικό ανήκε στη σύζυγό του, παρότι η ίδια είχε ανεβάσει πυρετό. Ο ίδιος επισημαίνει ότι έγιναν λάθη από τη νεπαλική διοργάνωση, ότι έπρεπε να ακυρωθεί άμεσα κάθε αποστολή και να προμηθευτούν περισσότερα τεστ.
Χωρίς κάποιο σύμπτωμα και με το αρνητικό τεστ της συζύγου του, πήρε το πράσινο φως να συνεχίσει. Η πορεία του προς την κορυφή όμως ανακόπηκε από την κούραση. Εκεί, στην πρώτη προωθημένη κατασκήνωση έμαθε ότι, στο μεταξύ, σε δεύτερο rapid test η γυναίκα του είχε βρεθεί θετική. Γνώριζε πλέον ότι ήταν πολύ πιθανό να έχει νοσήσει και ο ίδιος.
Ακόμη και όσοι είχαν ήδη φθάσει πιο ψηλά στο ίδιο βουνό, στη δεύτερη προωθημένη κατασκήνωση στα 6.400 μέτρα, θα έπαιρναν πλέον τον δρόμο του γυρισμού. «Είκοσι άνθρωποι, Σέρπα και ορειβάτες, εκκενώνονται από την κατασκήνωση βάσης γιατί είναι άρρωστοι. Και εδώ έχουμε κάποιους με βήχα, τον συνηθισμένο βήχα που έχει κάποιος σε αυτά τα ύψη, αλλά πλέον υπάρχει η υποψία ότι μπορεί να πρόκειται για COVID», έγραψε στις 15 Μαΐου στο Instagram η Μεξικανή ορειβάτισσα Βιριντιάνα Αλβαρεζ. «Αυτή τη χρονιά δεν θα ανέβουμε στην κορυφή του Νταουλαγκίρι. Αλλά όσο είμαστε ζωντανοί θα έχουμε ευκαιρίες».
Ενα ελικόπτερο παρέλαβε τον κ. Συκάρη και τη σύζυγό του για να τους οδηγήσει στην Κατμαντού. Οι θέσεις τους από το πιλοτήριο χωρίζονταν με ένα κομμάτι νάιλον. Δεν νόσησαν βαριά. Ο 59χρονος ορειβάτης ανέβασε για δύο ημέρες πυρετό αλλά δεν χρειάστηκε να νοσηλευθεί και η σύζυγός του παρέμεινε για τρεις ημέρες σε ιδιωτικό νοσοκομείο λόγω ενός προβλήματος στον λαιμό της. Οι εμπύρετες ημέρες ήταν και οι πιο δύσκολες, όπως λέει ο κ. Συκάρης. Ενιωθε εξάντληση, δεν μπορούσε να πάρει τα πόδια του, κάτι πρωτόγνωρο για τον ίδιο. «Βλέπεις ότι χάνεις την υγεία σου και διαπιστώνεις πόσο σημαντική είναι», τονίζει. «Ακόμη δεν είμαι πλήρης των δυνάμεών μου, υπάρχει μια κόπωση, αλλά πιστεύω ότι θα επανέλθω».
Το κυνήγι της κορυφής
Η πρώτη απόπειρα ανάβασής του στο Νταουλαγκίρι έγινε το 1998. Εκείνη η αποστολή όμως διακόπηκε αναπάντεχα μετά τον θάνατο του ορειβάτη Νίκου Παπανδρέου. Εξι μήνες αργότερα, σε άλλη ελληνική αποστολή χάθηκε στο ίδιο βουνό ο Μπάμπης Τσουπράς. Το 2019 ο κ. Συκάρης επανέλαβε το ίδιο εγχείρημα. Εκανε δύο τελικές προσπάθειες οι οποίες σταμάτησαν μακριά από την κορυφή, η πρώτη στα 7.710 μέτρα και η δεύτερη στα 7.150 μέτρα. Πριν από τη φετινή του απόπειρα επισκέφθηκε το σημείο με τις αναμνηστικές πλάκες που είχε τοποθετήσει για τους δύο Ελληνες ορειβάτες.
Τα κόστη κάθε αποστολής στα Ιμαλάια διαμορφώνονται ανάλογα με την κορυφή στην οποία στοχεύει κάποιος. Οπως εξηγεί ο κ. Συκάρης, για το Εβερεστ μπορεί να χρειαστούν 40.000 δολάρια, ποσό στο οποίο περιλαμβάνονται η άδεια ανάβασης, τα έξοδα μετακίνησης και παραμονής, οι μεταφορείς και οι μισθοί των Σέρπα, καθώς και διάφορα τέλη. Σε άλλες κορυφές των Ιμαλαΐων το κόστος είναι μικρότερο. Σε αυτά τα έξοδα δεν περιλαμβάνεται ο εξοπλισμός. Σύμφωνα με τους New York Times, κατά το ξεκίνημα της φετινής σεζόν ορισμένοι ορειβάτες χρειάστηκε να πληρώσουν επιπλέον ασφάλιστρα λόγω της πανδημίας.
Η μεγάλη διασπορά στο Νεπάλ οδήγησε σε αυστηρό lockdown και απαγόρευση των τακτικών διεθνών πτήσεων. Την περασμένη Πέμπτη, τα μοριακά τεστ του κ. Συκάρη και της συζύγου του βγήκαν αρνητικά και όταν μίλησε στην «Κ» προσπαθούσαν να λύσουν τον γρίφο του επαναπατρισμού τους. Με πρωτοβουλία των γερμανικών προξενικών αρχών θα αναχωρούσε για Ευρωπαίους πολίτες στις 22 Μαΐου ένα αεροπλάνο με προορισμό την Ντόχα. Το εισιτήριο κόστιζε 1.500 δολάρια και βασική προϋπόθεση για την επιβίβαση ήταν ένα αρνητικό μοριακό τεστ. Ωστόσο οι διαθέσιμες θέσεις εξαντλήθηκαν γρήγορα.
Τελικά, με τη βοήθεια του Ελληνα πρεσβευτή στην Ινδία, κατόρθωσαν την Παρασκευή να βρουν θέσεις σε πτήση που εξασφάλισαν οι ισπανικές προξενικές αρχές με προορισμό τη Μαδρίτη και το Σάββατο 22 Μαΐου επέστρεψαν στην Αθήνα. Μέχρι να οριστικοποιηθεί η έξοδός τους από το Νεπάλ ο κ. Συκάρης δεν είχε διαγράψει από τη σκέψη του τελείως την ιδέα –εάν δεν κατάφερναν να επιστρέψουν άμεσα και το επέτρεπε η υγεία του– να συνέχιζε την προσπάθειά του για ανάβαση στο Μακαλού, σε άλλη κορυφή, όπως ήταν το αρχικό πλάνο του ταξιδιού. «Το έχω συνεχώς στο μυαλό μου», λέει.