Κατά την επικρατέστερη και έγκυρη επιστημονικά άποψη, η αξιολόγηση στα σχολεία ακολουθεί συλλογικές εσωτερικές διαδικασίες. Ο αρχικός στόχος είναι η βελτίωση του εκπαιδευτικού έργου καθολικά, και όχι σε κάποια μόνο σχολεία, και ο τελικός καλύτερα σχολεία, τοπικά αλλά και εθνικά. Μια τέτοια –επιστημονικού σκεπτικού– αξιολόγηση προβλέπει ότι οι εκπαιδευτικοί, συνυπολογίζοντας τις επιμέρους κοινωνικές, οικονομικές, παιδαγωγικές και πολιτισμικές παραμέτρους, θα σχεδιάζουν και στη συνέχεια θα αξιολογούν εσωτερικά το έργο τους. Σε αυτό το πλαίσιο, οι συνεργαζόμενοι με τα σχολεία και τους εκπαιδευτικούς αξιολογητές λειτουργούν συμβουλευτικά και παιδαγωγικά, χωρίς να βαθμολογούν. Το αποτέλεσμα της διαδικασίας αξιοποιείται μόνο εσωτερικά ως υλικό κριτικής ανατροφοδότησης και αποβλέπει, τελικά, σε μαθησιακά αποτελεσματικότερα, πιο σύγχρονα και πιο αυτόνομα σχολεία.
Είναι δύσκολο να υποστηρίξει κανείς ότι όχι μόνο οι ίδιοι οι εκπαιδευτικοί, αλλά και η κοινωνία στο σύνολό της, δεν επιθυμούν τέτοια σχολεία. Παρ’ όλα αυτά, γιατί οι εκπαιδευτικοί –και όχι μόνο οι συνδικαλιστές τους– αντιτίθενται έως τώρα στην αξιολόγηση από το υπ. Παιδείας, και δη στην εσωτερική; Γιατί, ενώ γίνεται θεωρητικά επίκληση στην παραπάνω κριτική παιδαγωγική προσέγγιση, η σχεδιαζόμενη από το υπουργείο αξιολόγηση καταλήγει σε ποσοτικοποιημένα μόνο στοιχεία –σε αριθμητική βαθμολόγηση σχολείων και, τελικά, εκπαιδευτικών– από εξωτερικούς αξιολογητές. Πρόκειται επί της ουσίας για διαδικασία κατηγοριοποίησης, που οδηγεί τα σχολεία και τους εκπαιδευτικούς σε μια κούρσα διεκδίκησης χρηματοδότησης διά του ανταγωνισμού και όχι του συναγωνισμού. Οσοι αρνούνται τον βάσιμο αντίλογο των εκπαιδευτικών λένε, συχνά με αγανάκτηση, «πρέπει επιτέλους από κάπου να γίνει η αρχή». Αν η αρχή είναι το ήμισυ του παντός, ίσως θα έπρεπε να αναλογιστούν αν αυτή η αρχή θα έχει το επιθυμητό τέλος: καλύτερα σχολεία για τα παιδιά.
* Η κ. Δώρα Κουντουρά είναι φιλόλογος.