Ορόσημο στο επιφυλακτικό άνοιγμα της Ευρώπης αποτέλεσε η επίσημη ενεργοποίηση του πιστοποιητικού COVID της Ε.Ε. την περασμένη Τετάρτη. Το πιστοποιητικό, που απέκτησε την ισχύ ενωσιακής νομοθεσίας με ταχύτητα – ρεκόρ, δίνει το δικαίωμα αναγνώρισης των αποδεικτικών εμβολιασμού, ανάρρωσης και αρνητικής διάγνωσης για COVID-19 σε Ευρωπαίους πολίτες σε ολόκληρη τη ζώνη Σένγκεν. Σε συνδυασμό με την πρόσφατη σύσταση του Συμβουλίου κατά της επιβολής επιπλέον υποχρεώσεων ή περιορισμών στους πλήρως εμβολιασμένους και σε άτομα που έχουν αναρρώσει το τελευταίο εξάμηνο από την ασθένεια, ανοίγει τον δρόμο για την αποκατάσταση, στον βαθμό του εφικτού, των ελεύθερων μετακινήσεων εντός της Γηραιάς Ηπείρου.
«Μοναδική εμπειρία» στα 30 του χρόνια στην ευρωπαϊκή πολιτική χαρακτηρίζει την υλοποίηση του ψηφιακού ευρωπαϊκού πιστοποιητικού COVID ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν Μαργαρίτης Σχοινάς. «Οταν έφθασε στις Βρυξέλλες η πρόταση του Ελληνα πρωθυπουργού τον Ιανουάριο, ήμασταν λίγοι όσοι υποστηρίξαμε άμεσα την ανάγκη της κοινής δράσης», αναφέρει σε αποκλειστική του δήλωση στην «Κ» ο κ. Σχοινάς. «Οι πολλοί έβλεπαν περισσότερο δυσκολίες, παρά πλεονεκτήματα. Η πρόοδος των εμβολιασμών, η πίεση της κοινωνίας και η δύναμη της ενιαίας αγοράς βοήθησαν να πείσουμε τους δύσπιστους για να γίνει από ιδέα, απτή πραγματικότητα». Ο αντιπρόεδρος της Επιτροπής, υπεύθυνος για τον ευρωπαϊκό τρόπο ζωής, αναδεικνύει το πόσο γρήγορα έγινε πράξη το πιστοποιητικό: «Κανονικά, μια πρόταση κανονισμού χρειάζεται τουλάχιστον δύο χρόνια για να γίνει απόφαση. Στη συγκεκριμένη περίπτωση χρειάστηκαν μόλις δύο μήνες! Οπου υπάρχει η θέληση, υπάρχει κι ο τρόπος».
Ο κ. Σχοινάς στέκεται επίσης στη σημειολογία του νέου εργαλείου. «Το πιστοποιητικό δεν είναι μια απλή τεχνική λύση, αλλά σύμβολο των αξιών της ελευθερίας, της κινητικότητας και της αλληλεγγύης που συνθέτουν τον ευρωπαϊκό τρόπο ζωής και το μοντέλο της κοινωνίας που μας αντιπροσωπεύει ως Ευρωπαίους». Eρχεται να προστεθεί, όπως αναφέρει, «στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα εμβολιασμών των 4,4 δισ. δόσεων –το μεγαλύτερο στην Ιστορία της ανθρωπότητας– και φυσικά στο ιστορικό πακέτο ανάκαμψης των περίπου 2 τρισ. ευρώ. Ακόμη και οι πιο κακόπιστοι παραδέχονται ότι η ευρωπαϊκή απάντηση στην πανδημία ανήλθε στο ύψος των περιστάσεων. Και ίσως πρέπει να αναλογιστούν το τι θα είχε συμβεί σε όλα αυτά τα κρίσιμα μέτωπα χωρίς την προστιθέμενη αξία της κοινής δράσης».
Κυνηγώντας τη «Δ»
Ωστόσο, η ταχεία διασπορά του υπερμεταδοτικού στελέχους «Δ» στην Ευρώπη ήδη προκαλεί επιπλοκές σε αυτή τη διαδικασία επιστροφής στην κανονικότητα. Την περασμένη εβδομάδα συζητήθηκε στην επιτροπή διαχείρισης κρίσεων (IPCR) η απόφαση της Γερμανίας να κλείσει τα σύνορά της στους Πορτογάλους εξαιτίας της εξάπλωσης του νέου στελέχους στην Πορτογαλία.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μέσω του αρμόδιου εκπροσώπου της Κρίστιαν Γουίγκαντ, εξέφρασε την άποψη ότι η γερμανική κίνηση –παρότι έγινε με την πρότερη ενημέρωση της Κομισιόν– δεν ευθυγραμμίζεται με τη σύσταση του Συμβουλίου, που προβλέπει τη δυνατότητα επιβολής περιορισμών, αλλά όχι γενικών απαγορεύσεων. Σε επιστολή τους προς τα κράτη – μέλη τη Δευτέρα, η επίτροπος Υγείας Στέλλα Κυριακίδου, ο επίτροπος Εσωτερικής Αγοράς Τιερί Μπρετόν και ο επίτροπος Δικαιοσύνης Ντιντιέ Ρέιντερς υπενθύμιζαν ότι βάσει της σύστασης δεν πρέπει να επιβάλλονται επιπλέον υποχρεώσεις ή περιορισμοί σε πολίτες που είναι πλήρως εμβολιασμένοι ή που έχουν αναρρώσει κατά το τελευταίο εξάμηνο από COVID-19.
Ο Γερμανός υπουργός Υγείας, Γενς Σπαν, πάντως ανακοίνωσε την Πέμπτη ότι οι περιορισμοί τόσο σχετικά με την Πορτογαλία όσο και με το Ηνωμένο Βασίλειο είναι πιθανό να χαλαρώσουν μέσα στις επόμενες μέρες (το ποσοστό των κρουσμάτων της «Δ», άλλωστε, σύμφωνα με τους ειδικούς, ήδη έχει φτάσει το 50% των νέων κρουσμάτων στη Γερμανία). Βάσει της νέας ταξινόμησης σε «περιοχές υψηλής διασποράς», πλήρως εμβολιασμένα άτομα από τις χώρες αυτές δεν θα χρειάζεται να υποβληθούν σε καραντίνα.
Σε δική τους επιστολή προς τους ηγέτες της Ε.Ε. την περασμένη Δευτέρα, εκπρόσωποι του τομέα των αερομεταφορών αναφέρονται στην απουσία συντονισμένης πολιτικής ελέγχου των πιστοποιητικών, που σημαίνει ότι «ο κίνδυνος χάους στα ευρωπαϊκά αεροδρόμια είναι πραγματικός». Ειδικότερα, στην επιστολή αναφέρεται ότι τα πιστοποιητικά –όπως και τα Passenger Locator Forms– πρέπει να ελέγχονται ψηφιακά πριν από την άφιξη των ταξιδιωτών στα αεροδρόμια, ώστε «να αποφευχθούν μεγάλες ουρές και ώρες αναμονής που θα δημιουργούσαν νέους υγειονομικούς κινδύνους και που αναπόφευκτα θα προκαλούσαν επιχειρησιακά ζητήματα για τα αεροδρόμια και τις αεροπορικές εταιρείες». Επιπλέον, οι εκπρόσωποι του τομέα ζητούν από τις κυβερνήσεις των κρατών – μελών να συντονιστούν ώστε τα πιστοποιητικά να ελέγχονται μόνο μία φορά, πριν από την αναχώρηση.
Ο κ. Γουίγκαντ, μιλώντας στην «Κ» αναφέρει ότι η Κομισιόν έχει αποστείλει σημείωμα στα κράτη – μέλη για να συνδράμει στην εξάλειψη μη αναγκαίων διπλών ελέγχων και σε άλλα ζητήματα που άπτονται της καλύτερης δυνατής υλοποίησης του νέου κανονισμού. Το ζήτημα της πιο ομαλής δυνατής διεξαγωγής των ελέγχων των πιστοποιητικών βρίσκεται στην ατζέντα της επόμενης συνεδρίασης της IPCR αυτήν τη Δευτέρα.
Κακή αρχή
Η έναρξη ισχύος του κανονισμού για το πιστοποιητικό συνέπεσε με την έναρξη της σλοβενικής προεδρίας του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Σε κοινή συνέντευξη Τύπου στη Λιουμπλιάνα την Πέμπτη με την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ο Σλοβένος πρωθυπουργός Γιάνεζ Γιάνσα παρουσίασε τις προτεραιότητες της σλοβενικής προεδρίας – και αντιπαρατέθηκε με την πρόεδρο της Επιτροπής σε ζητήματα όπως η ελευθερία του Τύπου, η ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης και η στελέχωση του νέου γραφείου της ευρωπαϊκής Εισαγγελίας. Στη συνάντηση που προηγήθηκε, σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», σημειώθηκαν εντάσεις, όταν ο κ. Γιάνσα επιχείρησε να πείσει τα μέλη του κολεγίου των επιτρόπων, ότι μέλη του δικαστικού σώματος της χώρας του είναι κομμουνιστές και ορκισμένοι εχθροί του, δείχνοντας μάλιστα φωτογραφία δύο εξ αυτών μαζί με Σοσιαλδημοκράτες ευρωβουλευτές. H κυρία Φον ντερ Λάιεν αντέδρασε, λέγοντας ότι οι δικαστές έχουν δικαίωμα να έχουν κομματικές προτιμήσεις, χωρίς αυτό να επηρεάζει το δικαστικό τους έργο. Πιο έντονα αντέδρασε ο εκτελεστικός αντιπρόεδρος της Επιτροπής –και πιο υψηλόβαθμος Σοσιαλδημοκράτης του κολεγίου– Φρανς Τίμερμανς, ο οποίος αρνήθηκε να συμμετάσχει στην οικογενειακή φωτογραφία με τον Σλοβένο πρωθυπουργό. Σε δήλωσή του ο κ. Τίμερμανς μίλησε για «απαράδεκτη επίθεση» και «συκοφαντία» κατά των δύο δικαστών.