Η σωματική τους κατάσταση ήταν τόσο επιβαρυμένη που αποτυπώθηκε ακόμη και στην απορριπτική απόφαση των αιτημάτων τους για διεθνή προστασία. Η οικογένεια από το Αφγανιστάν καταγράφηκε στις 17 Ιουνίου και κλήθηκε να παρουσιαστεί την επόμενη ημέρα για συνεντεύξεις στο περιφερειακό γραφείο ασύλου Λέσβου. Ο άντρας, 83 ετών, εισήλθε στον χώρο της συνέντευξης υποβασταζόμενος, με εμφανή τα σημάδια του γήρατος στην απόπειρα επικοινωνίας του. Η σύζυγός του, 61 ετών, αδυνατούσε να στηρίξει το σώμα της στο αναπηρικό αμαξίδιο και δεν μπορούσε να μιλήσει. Μόνο η ανήλικη κόρη τους, 15 ετών και θύμα κακοποίησης από διακινητή, ήταν σε θέση να διηγηθεί την ιστορία τους. Οι χειριστές της υπόθεσης δεν εστίασαν στους λόγους που ανάγκασαν τους αιτούντες να εγκαταλείψουν την πατρίδα τους. Ρωτούσαν κυρίως για την Τουρκία, ώστε να κρίνουν εάν αποτελεί «ασφαλή τρίτη χώρα».
Στις αρχές Ιουνίου, με κοινή υπουργική απόφαση η Τουρκία αναγνωρίστηκε από την ελληνική πολιτεία ως «ασφαλής τρίτη χώρα» και για ανθρώπους προερχόμενους από χώρες με υψηλά ποσοστά αναγνώρισης διεθνούς προστασίας στην πατρίδα μας, όπως η Συρία και το Αφγανιστάν. Παρά την ευαλωτότητά τους, η υπόθεση της οικογένειας των Αφγανών που αναδεικνύει η «Κ» κρίθηκε με βάση το νέο καθεστώς και απορρίφθηκε σε πρώτο βαθμό με συνοπτικές διαδικασίες. Εκκρεμεί τώρα η εξέταση της προσφυγής τους.
Οι αιτούντες εγκατέλειψαν την πατρίδα τους πριν από περίπου τριάμισι χρόνια, πέρασαν αρχικά στο Ιράν και έπειτα στην Τουρκία. Εκεί παρέμειναν για 6,5 μήνες, όπως αναφέρουν στην προσφυγή τους, σε ένα σπίτι του διακινητή με άλλους 20 ομοεθνείς τους, χωρίς καμία πρόσβαση σε οποιασδήποτε μορφής υγειονομική περίθαλψη. Η ανήλικη κόρη της οικογένειας έχει δηλώσει ότι υπήρξε θύμα σεξουαλικής κακοποίησης από τον διακινητή. Κατά την παραμονή τους στην Τουρκία φέρεται να συνελήφθησαν δύο φορές, να μην ενημερώθηκαν για πρόσβαση στη διαδικασία ασύλου και να έλαβαν έγγραφα με τα οποία τους είχε ζητηθεί η αποχώρηση από τη χώρα.
Η νομική οργάνωση που εκπροσωπεί την οικογένεια στον δεύτερο βαθμό, εκτιμά ότι η πρωτοβάθμια απόφαση θα ανατραπεί, «καθώς η υπόθεση αποτελεί μια εξόφθαλμη περίπτωση στην οποία δεν δύναται να θεωρηθεί η Τουρκία ασφαλής τρίτη χώρα σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο εθνικό και ενωσιακό δίκαιο».
Ο 83χρονος παρουσιάζει συμπτώματα άνοιας, αδυναμία στη βάδιση και απώλεια ακοής από το δεξί αυτί. Η σύζυγός του, θύμα βασανιστηρίων στην πατρίδα της, επιβίωσε από δύο εγκεφαλικά επεισόδια και πολλαπλά κατάγματα, πάσχει από παραπληγία- τετραπληγία και αδυνατεί να επικοινωνήσει με το περιβάλλον.
Μετά την άφιξή τους στη Λέσβο η διαδικασία της καταγραφής και της εξέτασης του αιτήματός τους φαίνεται ότι έγινε τόσο εσπευσμένα που δεν πέρασαν προηγουμένως από ιατρικό και ψυχοκοινωνικό κλιμάκιο για να εκτιμηθεί η ευαλωτότητά τους και να τους παρασχεθούν ασφαλείς συνθήκες στέγασης. Ενδεικτικό είναι ότι η 61χρονη προσήλθε στη συνέντευξη παρά τη δεινή της θέση και όπως προκύπτει από τα σχετικά πρακτικά ξέσπασε σε κλάματα και λυγμούς, αδυνατώντας ούτως ή άλλως να μιλήσει. «Δεν καταλαβαίνω, γνέφει με χείλη άηχα», παρατήρησε υπάλληλος της υπηρεσίας Ασύλου που πραγματοποίησε τη συνέντευξη.
Εξαρτώμενοι
Στην απορριπτική απόφαση αναγνωρίζεται ότι ο πατέρας δεν είναι αυτόνομος στην καθημερινή του λειτουργία και ότι η μητέρα είναι απολύτως εξαρτώμενη από τρίτο άτομο. Αναφέρεται ότι τα χαρακτηριστικά και το προφίλ τους «χρήζουν ιδιαίτερης προσοχής» και ότι η κατάστασή τους «ενδέχεται να αποτελέσει τροχοπέδη στην ομαλή επανεισδοχή τους στην Τουρκία». Γίνεται δεκτή και η δυσκολία της 15χρονης κόρης να τους εξυπηρετήσει. Ακόμη στη σχετική απόφαση αναγνωρίζεται η δυσκολία προσφυγής τους στις τουρκικές υπηρεσίες για την έκδοση εγγράφων ταυτότητας (Kimlik), ώστε να αποκτήσουν πρόσβαση στις δομές υγείας.
Ωστόσο, παρά τα ανωτέρω, κρίθηκε σε πρώτο βαθμό ότι μπορούν να επιστραφούν στην Τουρκία και ότι θα μπορούσε να τους φροντίζει εκεί ένας ενήλικος γιος τους, ο οποίος είχε φτάσει στη Λέσβο με τη δική του οικογένεια και το αίτημά του έχει ήδη απορριφθεί σε ξεχωριστή υπόθεση, παρότι εκκρεμεί και για εκείνον η εξέταση της προσφυγής του.