Η Αθήνα από τη δεκαετία του ’80 έχει εφαρμόσει τον δακτύλιο ως μέτρο για τη διαχείριση της κυκλοφορίας, ένα αναγκαίο μέτρο για τον περιορισμό της κυκλοφορίας στο κέντρο της πόλης και την αντιμετώπιση των κυκλοφοριακών και περιβαλλοντικών επιπτώσεων.
Μετά την περίοδο της πανδημίας, που το μέτρο σωστά είχε απενεργοποιηθεί λόγω της σημαντικής μείωσης της κυκλοφορίας, οι συνθήκες σήμερα επιβάλλουν την επανενεργοποίησή του για να «αναπνεύσει» το κέντρο της Αθήνας τόσο κυκλοφοριακά όσο και περιβαλλοντικά.
Ωστόσο, θα μπορούσε να εξεταστεί μια επικαιροποίηση του τρόπου εφαρμογής του, δεδομένου ότι το υφιστάμενο σύστημα (μονά – ζυγά) εφαρμόστηκε πριν από περίπου 40 χρόνια σε πολύ διαφορετικές συνθήκες τόσο κυκλοφοριακές (στόλος οχημάτων, διανυόμενα οχηματοχιλιόμετρα) όσο και πολεοδομικές. Σε αυτό το πλαίσιο, μια σύγχρονη τάση που εφαρμόζεται διεθνώς σε πολλές μεγάλες ευρωπαϊκές και μη πόλεις αφορά την εφαρμογή ενός πράσινου δακτυλίου όχι με κριτήριο την πινακίδα του οχήματος, αλλά εφαρμόζοντας μια πολιτική τιμολόγησης με βάση τη περιβαλλοντική ρύπανση κάθε οχήματος.
Επιβολή σταθερών ή μεταβλητών αντιτίμων για την πρόσβαση του οχήματος στο κέντρο της πόλης, που εξαρτώνται από διάφορες παραμέτρους.
Το εν λόγω σύστημα περιλαμβάνει την επιβολή σταθερών ή μεταβλητών αντιτίμων για την πρόσβαση του οχήματος στο κέντρο της πόλης, που εξαρτώνται από διάφορες παραμέτρους, όπως ο αριθμός διελεύσεων, η ώρα μέσα στην ημέρα, τα επίπεδα κυκλοφοριακής συμφόρησης, ο τύπος του οχήματος, ο τύπος καυσίμου και το επίπεδο εκπομπών ρύπων. Με αυτό τον τρόπο τα οχήματα τιμολογούνται με βάση την επιβάρυνση που προκαλούν όχι μόνο στην κυκλοφορία, αλλά κυρίως στο περιβάλλον και στη δημόσια υγεία.
Επιπροσθέτως, τα έσοδα από μια τέτοια πολιτική τιμολόγησης θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν απευθείας σε ενέργειες σχετικές με την οδική ασφάλεια, τη βελτίωση του οδικού δικτύου, τη βελτίωση των υπηρεσιών των ΜΜΜ κ.ά.
Σε κάθε περίπτωση, οποιαδήποτε αλλαγή πραγματοποιηθεί στο σύστημα περιορισμού της κυκλοφορίας στο κέντρο της Αθήνας τόσο στον τρόπο (αντικατάσταση συστήματος μονών – ζυγών) όσο και στα όρια εφαρμογής του (πιθανή διεύρυνση των ορίων του δακτυλίου) θα πρέπει να βασίζεται σε επιστημονικά τεκμηριωμένες λύσεις (λεπτομερής ανάλυση κόστους – ωφέλειας) και να συνοδεύεται με αυστηρή αστυνόμευση και συνεχή παρακολούθηση για την εξαγωγή ορθών συμπερασμάτων.
* Ο κ. Παναγιώτης Παπαντωνίου είναι πρόεδρος του Συλλόγου Ελλήνων Συγκοινωνιολόγων.