H πανδημία COVID-19 συνεχίζεται ακάθεκτη επί δύο έτη, στην Ελλάδα και σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, λόγω της αποδεδειγμένης πλέον ανεπαρκούς εφαρμογής μέτρων καταστολής και εμβολιασμού. Η εξάλειψή της μπορεί να επιτευχθεί με βεβαιότητα μόνον αν διακοπεί η κυκλοφορία και ο συνεπακόλουθος πολλαπλασιασμός του κορωνοϊού, με εμβολιασμό του 90% των κατοίκων της Ελλάδας (σήμερα όντος 66% έναντι 90% στην Πορτογαλία) και όλων των ευρωπαϊκών χωρών έως περίπου τα Χριστούγεννα του 2021.
Τοιουτοτρόπως η πανδημία δεν θα χρονίσει, δεν θα υπάρξουν άλλα κύματα και το ιικό φορτίο θα εξαφανισθεί ή θα ελαχιστοποιηθεί στο ορατό μέλλον τόσο ώστε να επαρκεί μία δόση εμβολίου ετησίως για να μην αναζωπυρωθεί πουθενά (που είναι και το τελικό ζητούμενο με τον εμβολιασμό).
Κατανοητό ότι αλλιώς ο ιός θα μεταδίδεται μεταξύ χωρών και περιοχών, μεταξύ ανεμβολίαστων, σπανιότερα μεταξύ εμβολιασμένων, και μεταξύ όλων των μολυνθέντων (δυνάμενος να προκαλέσει νόσηση ή θάνατο σε οποιονδήποτε, αλλά συχνότερα στους ανεμβολίαστους), παρά τη χρήση των rapid tests (εκτός και αν ο καθένας μας τα κάνει καθημερινά) και της μάσκας, την κοινωνική αποστασιοποίηση και την υγιεινή των χεριών. Ωστόσο, αυτά τα μέτρα πρέπει να τηρούνται ακόμα από όλους μέχρι να επιτευχθεί η απαραίτητη εμβολιαστική κάλυψη.
Τείχος ανοσίας
Οσονούπω ο πολλαπλασιασμός του ιού στον πλανήτη, ενώ δεν θα έχει αναχαιτισθεί από τείχος ανοσίας (γιατί σε πολλές αναπτυσσόμενες χώρες ο εμβολιασμός είναι περιορισμένος και η φυσική ανοσία ακόμα ανεπαρκής), πιθανότατα θα συνοδευτεί από «σοβαρή» μετάλλαξη, και τότε αυτός θα είναι πολύ περισσότερο μεταδοτικός από ό,τι ο «ιός Δέλτα». Μολονότι αυτός θα μεταλλαγεί σε λιγότερο θανατηφόρο (ως υπαγόμενος στην κατηγορία των κορωνοϊών), θα προκαλέσει σε απόλυτους αριθμούς μεγαλύτερο αριθμό βαρέως νοσούντων, διασωληνωμένων και θανάτων και συνεπώς μεγαλύτερη εξάντληση, μέχρι και κατάρρευση, των συστημάτων υγείας, αδυναμία βιώσιμης ανάπτυξης, μερική διαταραχή κλάδων οικονομικής δραστηριότητας και εντονότερες κοινωνικές αναταραχές.
Σήμερα, το 35% των κατοίκων της χώρας παραμένει ακόμα (στο μέσον του Νοεμβρίου 2021) ανεμβολίαστο λόγω, κυρίως, φόβου για παρενέργειες ή προσήλωσης στο «ατομικό δικαίωμα άρνησης» (θεωρώντας τους εαυτούς τους άτρωτους, έχοντας και μειωμένο αίσθημα κοινωνικής αλληλεγγύης).
Η παρούσα νοσηρότητα και θνητότητα από τον ιό (6.000 κρούσματα, 500 διασωληνωμένοι, 70 θάνατοι ημερησίως) δεν θεωρείται ακόμα από την πολιτεία «επαρκής δικαιολογητική αιτία για υποχρεωτικό εμβολιασμό» όλων των ατόμων άνω των δώδεκα ετών. Η ψυχοφθόρος γενική απαγόρευση της κυκλοφορίας δεν προκρίνεται. Γι’ αυτό, με βάση την παλαιόθεν γνωστή στη δημόσια υγιεινή «αρχή της έγκαιρης και μέγιστης πρόληψης» (εφαρμοστέα σε κατάσταση αβεβαιότητας, επί του προκειμένου, για τη μεγάλη πιθανότητα να επιμηκυνθεί η πανδημία με εξάρσεις), θα πρέπει άμεσα, συντονισμένα, πανευρωπαϊκά και στην Ελλάδα, να ληφθούν και να εφαρμοστούν απαρεγκλίτως κυρίως προληπτικά μέτρα ριζικά, αυστηρότερα (όπως τα άρτι εφαρμοζόμενα στην Αυστρία) και όχι θεραπευτικά (χωρίς να παρεμβληθούν σταδιακά ημίμετρα), ώσπου να επιτευχθεί το αναγκαίο 90% ποσοστό εμβολιασμού, με παράλληλη εντατική αγωγή υγείας (όχι μόνο απλή πληροφόρηση): Οι ανεμβολίαστοι, τιθέμενοι σε τηλεργασία ή σε αναστολή εργασίας, να επιτρέπεται να επισκέπτονται αποκλειστικά και μόνον σούπερ μάρκετ, καταστήματα τροφίμων, φούρνους και φαρμακεία (μόνο ορισμένες ώρες και με αρνητικό rapid test είκοσι τεσσάρων ωρών), ομοίως ιατρό και νοσοκομείο με ηλεκτρονικό ραντεβού, όπως στο τρίτο κύμα (εκτός περιπτώσεων οξέος ή/και σοβαρού προβλήματος υγείας).
* Ο δρ Θεόδωρος Μπάζας είναι μέλος της Ομάδας Εργασίας για την COVID-19 της Ευρωπαϊκής Ενωσης Ειδικών Ιατρών (UEMS), ανώτερο μέλος της Σχολής Ιατρικής της Εργασίας του Βασιλικού Κολεγίου Ιατρών του Λονδίνου, πρ. μόνιμος (πλήρους απασχόλησης) περιφερειακός σύμβουλος του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) για την περιφέρεια της Ανατολικής Μεσογείου και πρ. μέλος της Συμβουλευτικής Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων του ΠΟΥ για την Υγιεινή και την Ασφάλεια της Εργασίας.