Στη Nότιο Αφρική την τελευταία εβδομάδα παρατηρείται αύξηση των κρουσμάτων κατά 67% κυρίως λόγω των νέων υποκατηγοριών ΒΑ.4 και ΒΑ.5 της «Ομικρον», οι οποίες είναι πιο μεταδοτικές από τις υποκατηγορίες ΒΑ.2 και ΒΑ.1. Η θετικότητα των τεστ είναι σχεδόν στο 20%. Tόσο οι εισαγωγές στα νοσοκομεία όσο και οι θάνατοι αυξήθηκαν πολύ γρήγορα. Τα πρώτα δεδομένα από τη Νότιο Αφρική δείχνουν ότι οι υποκατηγορίες ΒΑ.4 και ΒΑ.5 της «Ομικρον» παρακάμπτουν τη φυσική ανοσία που έχει επιτευχθεί από νόσηση με άλλες παραλλαγές αλλά και την ανοσία που αποκτήθηκε από τα εμβόλια.
Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του Ερευνητικού Ινστιτούτου Υγείας της Ν. Αφρικής, και άλλων ερευνητικών οργανισμών, οι υποκατηγορίες ΒΑ.4 και ΒΑ.5 της «Ομικρον» μειώνουν την ανοσία των εμβολιασμένων κατά 3,2 και 2,6 φορές σε σχέση με την ΒΑ.1. Στους ανεμβολίαστους η ανοσία μειώνεται κατά 7,6 και 7,5 φορές, αντιστοίχως. Στους ανεμβολίαστους η ανοσία παρακάμπτεται 5 φορές περισσότερο από ό,τι στους εμβολιασμένους. Τα στοιχεία αυτά θα μπορούσαν να δημιουργήσουν συνθήκες για νέο κύμα της πανδημίας.
Στην Ταϊβάν τα κρούσματα κατά τον μήνα Απρίλιο αυξήθηκαν 63 φορές. Αρχισαν ήδη να εμφανίζονται οι πρώτοι θάνατοι. Στο Χονγκ Κονγκ τα κρούσματα τους τελευταίους τέσσερις μήνες αυξήθηκαν κατά 95 φορές και οι θάνατοι, 44 φορές. Στην Κίνα προς το τέλος Απριλίου εμφανίστηκε το μεγαλύτερο ημερήσιο υψηλό κρουσμάτων των τελευταίων δύο ετών (5.659). Οι θάνατοι φτάνουν κατά μέσον όρο τους 50 ημερησίως παρά τα δρακόντεια απαγορευτικά. Το 88% των Κινέζων έχει λάβει δύο δόσεις, αλλά στην ηλικία άνω των 80 ετών το 49% είναι ανεμβολίαστο και μόνο το ένα πέμπτο άνω των 80 ετών έχει λάβει αναμνηστική δόση. Πάνω από 50 εκατομμύρια Κινέζοι άνω των 60 ετών παραμένουν εντελώς ανεμβολίαστοι. Στη Σαγκάη οι νεκροί του πρόσφατου κύματος έφτασαν τους 334. Το μικρό ποσοστό εμβολιασμένων άνω των 60 ετών είναι το αδύνατο σημείο της Κίνας και γι’ αυτό αναγκάζεται να επιβάλλει όχι αυστηρά, αλλά δρακόντεια απαγορευτικά. Εάν τα μέτρα χαλαρώσουν και αφεθεί ο ιός ελεύθερος, σίγουρα θα οδηγήσει σε τεράστιο αριθμό μολύνσεων σε σύντομο χρονικό διάστημα και σε μεγάλο αριθμό σοβαρών και θανατηφόρων περιπτώσεων. Τις τελευταίες εβδομάδες οι κινεζικές Αρχές προσπαθούν να αυξήσουν τους εμβολιασμούς στους ηλικιωμένους δίνοντας δώρα, όπως ρύζι, λάδι, χαρτικά είδη, γάλα κ.λπ. Εάν στην Κίνα επικρατούν ήδη ή εάν επικρατήσουν οι υποκατηγορίες ΒΑ.4 και ΒΑ.5, η κατάσταση θα είναι σοβαρή και για την υγεία αλλά και για την εκ νέου απορρύθμιση της εφοδιαστικής αλυσίδας.
Στη Νέα Υόρκη, όπου η υποκατηγορία της «Ομικρον» ΒΑ.2.12.1 κυριαρχεί, τα κρούσματα τον τελευταίο μήνα διπλασιάστηκαν παρόλο που υπάρχει ισχυρό «τείχος ανοσίας» στις ΗΠΑ, καθόσον περίπου το 60% του πληθυσμού έχει μολυνθεί, το 70% είναι εμβολιασμένο με δύο δόσεις και το 47% με την αναμνηστική.
Οι νέες υποκατηγορίες ΒΑ.4 και ΒΑ.5 της «Ομικρον» είναι πιο μεταδοτικές – Τα δεδομένα δείχνουν ότι η πανδημία δεν έχει τελειώσει. Πιθανόν να έχει τιθασευθεί η οξεία φάση της.
Στη χώρα μας υπάρχει αρκετά ισχυρό «τείχος ανοσίας», καθόσον περίπου το 30% του πληθυσμού έχει μολυνθεί, το 71% είναι εμβολιασμένο με δύο δόσεις και το 55% με την αναμνηστική. Ομως, περίπου το 25% δεν έχει εμβολιαστεί και παραμένει ευάλωτο. Οι εμβολιασμοί θα επιφέρουν προστασία και αποφυγή της βαριάς νόσησης.
Τα δεδομένα δείχνουν ότι η πανδημία δεν έχει τελειώσει. Πιθανόν μόνο να έχει τιθασευτεί η οξεία φάση της πανδημίας. Τα επιστημονικά και τεχνολογικά επιτεύγματα των τελευταίων δύο ετών έχουν συμβάλει σημαντικά στη μείωση των ημερήσιων θανάτων σε περίπου 2.300, όταν οι θάνατοι από καρδιακά προβλήματα είναι περίπου 49.000, από καρκίνο 27.000 και από την εποχική γρίπη 1.800 ημερησίως. Το συμπέρασμα είναι ότι ο ιός δεν θα εξαφανιστεί, αλλά μπορεί να πάψει να προκαλεί μαζικές ασθένειες, υπερφορτωμένα νοσοκομεία και υψηλό αριθμό θανάτων. Κανείς δεν γνωρίζει πότε και αν θα εμφανιστεί άλλη παραλλαγή του ιού, είτε πιο μεταδοτική είτε πιο σοβαρή. Οσοι παραμένουν μη εμβολιασμένοι ή χωρίς την αναμνηστική δόση είναι ευάλωτοι και δεν πρέπει να είναι αισιόδοξοι. Η χρήση της μάσκας σε κλειστούς χώρους και σε συνωστισμούς και ο εξαερισμός θα πρέπει να συνεχίσουν να τηρούνται ευλαβικά, κυρίως από τους ευάλωτους.
* Ο κ. Γιώργος Ατσαλάκης είναι αναπληρωτής καθηγητής Πολυτεχνείου Κρήτης, Εργαστήριο Ανάλυσης Δεδομένων και Πρόβλεψης.