Η πυρκαγιά της Τρίτης στην Πεντέλη ήταν το πρώτο δυνατό «μετωπικό» τεστ για την Πυροσβεστική και την Πολιτική Προστασία το φετινό καλοκαίρι. Πολλά από τα νέα εργαλεία και μεθόδους που υιοθετήθηκαν μετά την περυσινή καταστροφική αντιπυρική περίοδο, όπως για παράδειγμα οι ειδικές μονάδες δασικών επιχειρήσεων, δοκιμάστηκαν για πρώτη φορά σε συνθήκες κρίσης. Μιλώντας με κατοίκους από τις πληγείσες περιοχές, αξιωματικούς της Πυροσβεστικής και στελέχη του υπουργείου Κλιματικής Κρίσης, η «Κ» επιχειρεί να αποτυπώσει ποια από τα φιλόδοξα κυβερνητικά σχέδια λειτούργησαν στην πράξη και ποια όχι.
Οι τράκτορες
Πρόκειται για μικρά αμφίβια πυροσβεστικά αεροσκάφη με δυνατότητα μεταφοράς τριών τόνων νερού. Το 2021 χρησιμοποιήθηκαν πιλοτικά έξι τέτοια αεροπλάνα και φέτος η κυβέρνηση προχώρησε στη μίσθωση συνολικά 15. Η πυρκαγιά στην Νταού Πεντέλης εκδηλώθηκε στις 5.19 μ.μ. και σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία από το συντονιστικό κέντρο της Πυροσβεστικής, στο διάστημα από τις 5.24 μ.μ. έως τις 5.33 μ.μ. δόθηκε εντολή να επιχειρήσουν στο μέτωπο συνολικά 7 Air Tractors από το Τατόι και την Αγχίαλο. Δεν κατάφεραν πάντως να κάνουν ρίψεις νερού στο μέτωπο, καθώς λόγω των αναταράξεων οι χειριστές τους δήλωσαν αδυναμία και επέστρεψαν στις βάσεις τους. Τα στελέχη της Πυροσβεστικής πάντως θεωρούν ότι πρόκειται για «χρήσιμα εργαλεία» που αντικαθιστούν τα υπέργηρα αεροσκάφη Πετζετέλ.
Οι δασοκομάντος
Συγκροτήθηκαν σε σώμα για να μεταφέρονται άμεσα με ελικόπτερο σε δυσπρόσιτα σημεία όπου εκδηλώνονται πυρκαγιές. Η Πυροσβεστική μάλιστα προχώρησε στη μίσθωση επτά ελικοπτέρων μεταφοράς προσωπικού προκειμένου να υποστηρίξει τη δράση των Ειδικών Μονάδων Δασικών Επιχειρήσεων (ΕΜΟΔΕ), όπως είναι η επίσημη ονομασία τους. Στην επιχείρηση κατάσβεσης της πυρκαγιάς στην Πεντέλη πήραν μέρος όλες οι μονάδες. Τα πρώτα ελικόπτερα Augusta Bell, ωστόσο, έφυγαν για το μέτωπο χωρίς να παραλάβουν τους δασοκομάντος, που βρίσκονταν στην έδρα τους στη Μαγούλα. Οταν πλέον έφτασαν στην Νταού (οι περισσότεροι οδικώς), η πυρκαγιά είχε λάβει ανεξέλεγκτες διαστάσεις και ήταν αδύνατο να ανοίξουν αντιπυρικές ζώνες. Παρ’ όλα αυτά οι επιτελείς της Πυροσβεστικής εξήγησαν ότι η παρουσία των δασοκομάντος στην πυρκαγιά της Πεντέλης ήταν καθοριστική και επικαλούνται ως παράδειγμα ότι χάρη στη δική τους συμβολή διεσώθη τα μεσάνυχτα της Τρίτης το κτίριο του νοσοκομείου Παίδων Πεντέλης. Δεν έγινε χρήση «αντιπύρ», αφενός διότι δεν επιτρέπεται με άνεμο έντασης άνω των 4-5 μποφόρ, ενώ εκκρεμούν εκπαιδεύσεις του προσωπικού στη χρήση της συγκεκριμένης μεθόδου.
Οι «σύμμαχοι»
Με αφορμή την περυσινή παρουσία Ευρωπαίων δασοπυροσβεστών σε Βαρυμπόμπη, Εύβοια και Αττική, αποφασίστηκε φέτος να εγκατασταθούν προκαταβολικά και για διάστημα δύο μηνών. Από τις αρχές Ιουλίου βρίσκονται σε Αττική, Τρίπολη και Λάρισα πυροσβέστες από τη Ρουμανία, τη Γερμανία και τη Βουλγαρία αντίστοιχα. Στην επιχείρηση στην Πεντέλη πήραν μέρος και οι 28 Ρουμάνοι πυροσβέστες με τρία υδροφόρα οχήματα. Ο συντονισμός με τους Ελληνες συναδέλφους τους έγινε μέσω των αξιωματικών συνδέσμων που εκπαιδεύτηκαν στη διάρκεια του χειμώνα. «Είχαμε χρόνο να γνωριστούμε μαζί τους κι έτσι ξέραμε ότι είχαν μεγαλύτερη εξοικείωση στην αντιμετώπιση αστικών πυρκαγιών. Ετσι, τους βάλαμε να αντιμετωπίσουν τη φωτιά ανάμεσα στα σπίτια στις οδούς Αχαιών, Θεσσαλίας και Δωριέων στο Ντράφι» περιέγραψε στην «Κ» αξιωματικός της Πυροσβεστικής. Σύμφωνα με τους αξιωματικούς του σώματος, οι Ρουμάνοι πυροσβέστες έσωσαν τουλάχιστον έξι με επτά σπίτια και μάλιστα οικειοθελώς έμειναν μέχρι το πρωί στην επιχείρηση, παρά το γεγονός ότι η συμφωνία προβλέπει απασχόλησή τους από τις 8 το πρωί έως τις 8 το βράδυ».
Η κινητοποίηση
Η πυρκαγιά ξεκίνησε στις 5.19 μ.μ. και σύμφωνα με πηγές από την Πυροσβεστική την εντόπισαν αμέσως ο διοικητής και ένα περιπολικό όχημα του 12ου πυροσβεστικού σταθμού, ενώ ταυτόχρονα πολίτες που είδαν τον καπνό τηλεφώνησαν στο «199». Μιλώντας σε συναδέλφους του, ο συγκεκριμένος αξιωματικός δήλωσε ότι σε διάστημα 5 έως 7 λεπτών βρέθηκε κοντά στην εστία απ’ όπου ξεκίνησε η φωτιά, ενώ στον ίδιο χρόνο έφτασαν κατά δήλωσή τους στο μέτωπο και οι εθελοντές δασοπυροσβέστες της περιοχής. Από στοιχεία του υπουργείου Πολιτικής Προστασίας προκύπτει ότι αμέσως μετά την αναγγελία της πυρκαγιάς δόθηκε εντολή σε πέντε υδροφόρα οχήματα να σπεύσουν στο σημείο, ενώ μέχρι τις 5.40 μ.μ. είχαν κινητοποιηθεί 32 οχήματα. Από το ηλεκτρονικό σύστημα καταγραφής της Πυροσβεστικής, πάντως, προκύπτει ότι οι δύο πρώτες υδροφόρες από τον 12ο σταθμό στη λεωφόρο Μαραθώνος δήλωσαν άφιξη στο συμβάν περίπου 30 λεπτά αργότερα.
Ο συντονισμός
H αστυνομία κινητοποίησε άμεσα μεγάλο αριθμό δυνάμεων στέλνοντάς τες στις περιοχές για τις οποίες είχε δοθεί εντολή εκκένωσης. Υπολογίζεται ότι στις απομακρύνσεις και απεγκλωβισμούς πολιτών πήραν μέρος πάνω από 600 αστυνομικοί. Αυτόπτες μάρτυρες περιέγραψαν στην «Κ» ότι στο κινητό επιχειρησιακό κέντρο «Ολυμπος» της Πυροσβεστικής βρίσκονταν η δήμαρχος Πεντέλης, ο αρμόδιος για τη διαχείριση των υδροφόρων αξιωματούχος της Περιφέρειας Αττικής, καθώς και άλλα στελέχη της αυτοδιοίκησης, ενώ και το ΕΚΑΒ είχε διαθέσει στην περιοχή προληπτικά 10 ασθενοφόρα. Εμπειρος αξιωματικός της Πυροσβεστικής επισήμανε στην «Κ» ότι υπήρξε καλύτερος συντονισμός χάρη, μεταξύ άλλων, στη σταδιακή εξοικείωση των στελεχών του σώματος με το ηλεκτρονικό σύστημα Engage, που δοκιμάστηκε για πρώτη φορά το 2018.
Προετοιμασία για τον δύσκολο Αύγουστο
Σύμφωνα με τον πρώτο απολογισμό του Μαξίμου, η επιτυχία της επιχείρησης στην Πεντέλη οφείλεται:
• Στον έγκαιρο σχεδιασμό. Από τον Δεκέμβριο του 2021 υπό τους Α. Σκέρτσο και Χρ. Στυλιανίδη συνεδρίαζαν σε εβδομαδιαία βάση ο αρχηγός ΓΕΕΘΑ και οι επικεφαλής της Πυροσβεστικής, της ΕΛ.ΑΣ., των δασικών υπηρεσιών και του ΕΚΑΒ και ως εκπρόσωπος του ΥΠΕΝ ο Γ. Αμυράς.
• Στη διαχείριση των πυρκαγιών από τους υπηρεσιακούς παράγοντες και όχι από τους πολιτικούς προϊσταμένους τους. Ετσι αποτρέπονται και φαινόμενα όπως του περυσινού καλοκαιριού, όταν υπήρχαν εσφαλμένες εκτιμήσεις ή παρεμβάσεις για τις προτεραιότητες της πυρόσβεσης ακόμη και από βουλευτές ή στελέχη της αυτοδιοίκησης.
• Στον ρόλο των Ενόπλων Δυνάμεων. Με τις περιπολίες του, ο στρατός συμβάλλει στον εντοπισμό εστιών πυρκαγιάς.
• Στην έγκαιρη –από τον Μάρτιο, μέσω ΝΑΤΟ– απόκτηση εναέριων μέσων δασοπυρόσβεσης.
Κ. Π. Π.
Τα αίτια
Σε Πυροσβεστική και Πολιτική Προστασία καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι η πυρκαγιά προήλθε από ανθρώπινη δραστηριότητα – και όχι από βραχυκύκλωμα. Κάποιες πληροφορίες αναφέρουν ότι εξετάζεται το ενδεχόμενο να πρόκειται για έργο μελισσοκόμου που κάπνιζε τα μελίσσια του.
113 χιλιόμετρα/ώρα ήταν η ταχύτητα των ανέμων που καταγράφηκε τα ξημερώματα της Τετάρτης στην Πεντέλη. Ο συνδυασμός μποφόρ και υψηλής θερμοκρασίας έκανε τη φωτιά πολύ επικίνδυνη.
Ο κίνδυνος
Tο κύμα καύσωνα συνεχίζει να σαρώνει την ευρωπαϊκή επικράτεια, αυξάνοντας δραματικά τον κίνδυνο πυρκαγιάς όχι μόνο στα νότια, αλλά και σε περιοχές του βορρά. Στον χάρτη απεικονίζεται με έντονο μοβ ο υψηλότερος κίνδυνος πυρκαγιάς αύριο Δευτέρα.
2 ομάδες της Πυροσβεστικής διεξάγουν με τη συνδρομή των ειδικών υπηρεσιών της ΕΛ.ΑΣ. έρευνα για την αιτία της πυρκαγιάς. Εχει αποκλειστεί το ενδεχόμενο η φωτιά να προήλθε από βλάβη στο δίκτυο του δεδδηε
17.19 εκδηλώθηκε η πυρκαγιά και πέντε λεπτά αργότερα, στις 5.24, δόθηκε η πρώτη εντολή στα δύο πρώτα αεροσκάφη να πραγματοποιήσουν ρίψη νερού στην περιοχή.