Η Ελλάδα μπαίνει στον διεθνή χάρτη της γονιδιωματικής έρευνας, προχωρώντας στη δημιουργία του πρώτου ειδικού ινστιτούτου απόλυτα προσανατολισμένου σε έναν από τους πιο «καυτούς» επιστημονικούς τομείς της εποχής μας. Πρόκειται για το Ελληνικό Ινστιτούτο Γονιδιωματικής του Ανθρώπου (ΕΙΓΑ), ένα νέο ινστιτούτο του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Ερευνας, το πρώτο με έδρα την Αθήνα.
Η γέννηση του ΕΙΓΑ ήρθε μετά την ψήφιση σχετικής τροπολογίας του υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων στη Βουλή. «Το νέο ινστιτούτο θα υποστηρίξει το ελληνικό βιοϊατρικό οικοσύστημα συνδυάζοντας τη γενετική και γονιδιωματική με υπολογιστική και κλινική έρευνα», τονίζεται στη σχετική ανακοίνωση του ΙΤΕ.
«Πρόκειται για πολύ σημαντικό βήμα για την έρευνα στη χώρα μας, ειδικά στο συγκεκριμένο πεδίο, όπου μέχρι στιγμής δεν υπήρχε συγκεντρωμένη ερευνητική προσπάθεια, καθώς δεν υπήρχε ένα σχετικό ινστιτούτο. Γινόταν έρευνα σε εργαστήρια, αλλά με τρόπο κατακερματισμένο. Είμαστε υπερήφανοι που υποδεχόμαστε το 10ο Ινστιτούτο του ΙΤΕ», λέει στην «Κ» ο πρόεδρος και διευθυντής του Ιδρύματος Ερευνας και Τεχνολογίας, Νεκτάριος Ταβερναράκης.
«Αξίζει να σημειώσουμε πως το ΕΙΓΑ είναι το πρώτο ινστιτούτο του ΙΤΕ στην πρωτεύουσα. Επιδιώκουμε συνεργασία με τα μεγάλα νοσοκομεία του κέντρου, που διαθέτουν βιοτράπεζες απαραίτητες για τις έρευνες. Θα υπάρχει επίσης συνεργασία με τα Δίκτυα Ιατρικής Ακριβείας. Γενικά, θέλουμε να προωθήσουμε τη συνεργασία για την ανάπτυξη πολύτιμης γνώσης, με αντικειμενικό σκοπό να αντιμετωπίσουμε τις ασθένειες και να βοηθήσουμε έμπρακτα τον άνθρωπο», συμπληρώνει ο πρόεδρος του ΙΤΕ.
Με γοργές διαδικασίες
Μετά τη δημοσίευση της απόφασης της Βουλής στο ΦΕΚ, οι διαδικασίες αναμένονται γοργές. «Το πρώτο βήμα είναι η ανάδειξη διευθυντή μέσω διεθνούς διαγωνισμού ανοικτού σε όλον τον κόσμο. Θέλουμε να έρθουν οι καλύτεροι, με όρους αριστείας. Στη συνέχεια, και μέσα στο 2023, θεωρούμε πως θα έχουν προσληφθεί οι βασικοί ερευνητές – καθηγητές πανεπιστημίου και θα στελεχωθούν οι ερευνητικές ομάδες. Η Ελλάδα σε αυτόν τον τομέα διαθέτει κορυφαίους επιστήμονες, πολλοί από τους οποίους βρίσκονται στο εξωτερικό, όπου διαπρέπουν. Το νέο ινστιτούτο θα λειτουργήσει και ως πόλος έλξης για το brain gain», αναφέρει ο κ. Ταβερναράκης.
Το ΕΙΓΑ είναι προσανατολισμένο σε έναν από τους πιο «καυτούς» επιστημονικούς τομείς της εποχής μας.
Ο κ. Αντωναράκης θεωρεί απολύτως αναγκαίο το σχετικό ινστιτούτο στη χώρα μας. «Βρισκόμαστε στη μεταγονιδιωματική εποχή. Δεν μπορεί να απουσιάζει η Ελλάδα από αυτήν. Παρότι η ανατομία του γονιδιώματος του ανθρώπου είναι γνωστή, ο τρόπος που λειτουργεί δεν είναι ακόμη. Βιολογικά, γνωρίζουμε τη σημασία του 1/3, αλλά ο ιατρικός ρόλος είναι γνωστός μόνο για το 0,37%. Εχουμε πολλά να μάθουμε και υπάρχει μεγάλο πεδίο έρευνας για κάθε χώρο και κάθε ερευνητή», τονίζει ο καθηγητής, που έχει τιμηθεί με το κορυφαίο στη γενετική βραβείο Allan Αward, το 2019.
«Ο κάθε άνθρωπος είναι μοναδικός. Το γονιδίωμά του διαφέρει κατά 0,97% από κάθε άλλον και άλλη. Οι ασθένειές μας είναι αποτέλεσμα της ιδιαίτερης ποικιλομορφίας του γονιδιώματος του καθενός μας, της ποικιλομορφίας του περιβάλλοντος στο οποίο ζούμε και του συνδυασμού τους. Τώρα πρέπει να δούμε τη σχέση του γονιδιώματος και των ασθενειών», υπογραμμίζει ο κ. Αντωναράκης.
Η μελέτη του γονιδιώματος του ανθρώπου είναι μία από τις πιο ελπιδοφόρες ερευνητικές κατευθύνσεις για την κατανόηση των μυριάδων ασθενειών που σχετίζονται με τη δυσλειτουργία του γονιδιώματος. Οι ανακαλύψεις που σχετίζονται με το γονιδίωμα αποκαλύπτουν τα μυστικά του μηχανισμού των ασθενειών και ανοίγουν τον δρόμο για την ανάπτυξη και παροχή διαγνωστικών και θεραπευτικών υπηρεσιών αιχμής στον ελληνικό πληθυσμό, καθώς και για ανάπτυξη νέων θεραπειών, που απευθύνονται στην αιτία κάθε νόσου και όχι μόνο στα συμπτώματα, σημειώνει το ΙΤΕ.
«Δεν είναι πολυτέλεια»
Μπορεί να έχει επιτυχία ένα τέτοιο ινστιτούτο ή είναι πολυτέλεια για την Ελλάδα; ρωτάμε τον κ. Αντωναράκη. «Η γονιδιωματική ιατρική είναι εντελώς απαραίτητη σήμερα. Η αντιμετώπιση των ασθενειών δεν είναι πολυτέλεια. Είναι γνωστό πως η πρόοδος στην έρευνα δεν γίνεται κυρίως από τα μηχανήματα, αλλά από τα ανθρώπινα μυαλά. Και οι Ελληνες επιστήμονες είναι πολύ δυνατοί στη σκέψη. Μπορούμε να έχουμε ένα ινστιτούτο που θα στηρίζεται στην αριστεία των μελών του, στην ανταγωνιστικότητα σε διεθνές επίπεδο και στις καινοτόμες ιδέες και απαντήσεις. Ετσι θα μπορέσει να τραβήξει εξαιρετικούς επιστήμονες και να συνεισφέρει στη διεθνή προσπάθεια», απαντά ο διακεκριμένος γενετιστής.