Εδώ και τρία χρόνια, μια προοδευτική κοινοτική βιβλιοθήκη στην Κυψέλη αποδεικνύει στην πράξη πως η χαρά και τα οφέλη που προσφέρει η πολυπολιτισμικότητα δεν είναι απλώς ευχολόγια.
Η «We Need Books», η πρώτη πολυγλωσσική βιβλιοθήκη της Αθήνας άρχισε τη λειτουργία της τον Νοέμβριο του 2019. Ανάμεσα στους στόχους της είναι και η δημιουργία ενός ασφαλούς και φιλόξενου χώρου όπου όλα τα παιδιά, ανεξαιρέτως προέλευσης και οικονομικής κατάστασης, θα μπορούν να μάθουν, να παίξουν και να συζητήσουν.
Φέτος μάλιστα, για πρώτη χρονιά, οι άνθρωποι της βιβλιοθήκης υλοποιούν το πρόγραμμα “Supporting children to thrive” το οποίο θα προσφέρει δωρεάν ενισχυτική διδασκαλία σε παιδιά δημοτικού που δυσκολεύονται στο σχολείο.
«Η πόλη να αγκαλιάσει την πολυπολιτισμικότητά της»
«Το 2015 γνώρισα τον Ναντίρ Νούρι μέσα από το πρόγραμμα ‘Refugees Welcome’» ξεκινάει να μας διηγείται τη μικρή ιστορία της βιβλιοθήκης η διαχειριστική διευθύντρια της «We Need Books», Ιωάννα Νισυρίου και συνεχίζει: «Ο Ναντίρ βρισκόταν ήδη 15 χρόνια στην Ελλάδα. Είχε έρθει από το Αφγανιστάν στη χώρα μας όταν ήταν παιδί. Εργαζόταν ως διερμηνέας σε οργανώσεις για τα δικαιώματα των προσφύγων, αλλά σε εκείνη τη φάση είχε μείνει εκτός εργασίας. Εγώ δούλευα στον ιδιωτικό τομέα. Στο σπίτι που έμενα τότε, υπήρχε ένα άδειο δωμάτιο. Το δήλωσα για να συμμετάσχω κι εγώ στο πρόγραμμα. Κι έτσι, ήρθε ο Ναντίρ. Αρχίσαμε να μιλάμε και να μοιραζόμαστε τις σκέψεις μας. Θέλαμε και οι δύο, η πόλη να αγκαλιάσει την πολυπολιτισμικότητά της».
Παράλληλα, οι δύο νέοι φίλοι ξεκίνησαν να μοιράζονται και τις ανησυχίες τους για το τι συνέβαινε στη γειτονιά τους, η οποία καθρέφτιζε και συνεχίζει να καθρεφτίζει την πιο πολυπολιτισμική πλευρά της μητρόπολης.
«Συζητούσαμε πως στις γειτονιές του κέντρου ζουν άνθρωποι από τόσες πολλές διαφορετικές χώρες και δεν γίνεται καμία προσπάθεια για να έρθει ο ένας κοντά στον άλλο» λέει η Ιωάννα και προσθέτει: «Κυριαρχεί ο φόβος. Οι άνθρωποι που έρχονται στη χώρα μας δεν εντάσσονται εύκολα, ούτε εμείς όμως κάνουμε προσπάθεια να εξελιχθούμε ως κοινωνία».
Προβληματίστηκαν από τις εικόνες των προσφύγων στο λιμάνι του Πειραιά, στο Ελληνικό, στο Πεδίον του Άρεως και σε άλλα μέρη. Οι δύο φίλοι σκέφτηκαν να αναζητήσουν βιβλία στις γλώσσες αυτών των ανθρώπων.
«Σε εκείνη τη φάση οι υποδομές και οι υπηρεσίες για τους πρόσφυγες και για τους μετανάστες ήταν ελάχιστες, ούτε λόγος ακόμα να πηγαίνουν αυτά τα παιδιά στα ελληνικά σχολεία» θυμάται η Ιωάννα και συνεχίζει: «Ξεκινήσαμε λοιπόν με τον Ναντίρ μια καμπάνια crowdfunding για να αγοράσουμε βιβλία. Τα πρώτα, τα φέραμε από το Αφγανιστάν. Διάβαζα τότε ένα βιβλίο ενός Αφγανού, ο οποίος ζούσε στην Αγγλία. Είχε μια παρόμοια ιστορία με του Ναντίρ κι αυτήν διηγούνταν στο βιβλίο του. Πήρα το θάρρος και του έγραψα, ρωτώντας τον πως μπορώ να βρω αφγανικά βιβλία για το εγχείρημά μου. Με έφερε σε επαφή με έναν γνωστό του στην Καμπούλ και αυτός ξεκίνησε να πηγαίνει με τα χρήματα που είχαμε συγεντρώσει στα παζάρια της πόλης».
Οι δυσκολίες
Η Ιωάννα θυμάται και τις δυσκολίες που αντιμετώπισαν με τον Ναντίρ μέχρι να πάρει το «We Need Books» μορφή. «Όταν ήρθαν τα βιβλία από το Αφγανιστάν, πήγα να τα παραλάβω από το τελωνείο. Εκεί μου είπαν ότι ήθελαν εκτελωνισμό και πως θα υπήρχε χρέωση. Με έπιασαν τα κλάματα. Δεν είχαν μείνει άλλα λεφτά από την καμπάνια. Δεν το είχα σκεφτεί το τελωνείο. Απελπίστηκα και γιατί αποκάλεσαν τα βιβλία “είδος πολυτελείας” κι εγώ σκεφτόμουν πως θα έπρεπε να θεωρούνται “είδος πρώτης ανάγκης”. Είδαν οι άνθρωποι εκεί ότι είχα γίνει ράκος και έβαλαν τελικά τη μικρότερη δυνατή χρέωση».
Τα συγκεκριμένα βιβλία «πήγαν» στο Σχιστό και εκεί παραμένουν μέχρι σήμερα, μιας και στη συγκεκριμένη δομή διαμένουν πολλοί Αφγανοί. Μάλιστα, το ευχάριστο σύμφωνα με την Ιωάννα είναι πως η βιβλιοθήκη εκεί μεγαλώνει.
Σε εκείνο το σημείο κι επειδή πια οι δωρεές απαιτούσαν οργάνωση και μια επίσημη μορφή λειτουργίας, η Ιωάννα και ο Ναντίρ σύστησαν την ΑΜΚΕ «We Need Books». «Φτιάξαμε και άλλες βιβλιοθήκες στα προσφυγικά camps» συνεχίζει η Ιωάννα.
«Παρ’ όλα αυτά, το θέμα της απομόνωσης και της περιχαράκωσης των προσφύγων σε ένα camp, δεν μας άρεσε. Αποφασίσαμε να φτιάξουμε μια βιβλιοθήκη στο κέντρο της Αθήνας, προσβάσιμη σε όλους. Στόχος, να έχει βιβλία αν είναι δυνατόν σε όλες τις γλώσσες των ανθρώπων που ζουν στη μητρόπολη. Μια βιβλιοθήκη γειτονιάς που θα στηρίζει τους κατοίκους και στην καθημερινότητα τους».
«Προσεδάφιση» στην Κυψέλη
Η πιλοτική προσπάθεια έγινε στην πλατεία Θεάτρου, το 2018 σε συνεργασία με τον Δήμο Αθηναίων. Ο θετικός της αντίκτυπος οδήγησε μετά από έναν χρόνο στην Κυψέλη. «Βρήκαμε έναν φανταστικό χώρο 260 τ.μ, με κήπο στο πίσω μέρος του και με ψηλοτάβανες αίθουσες» περιγράφει η Ιωάννα. «Τον Νοέμβριο του 2019 μια ομάδα εθελοντών βοήθησε να τον ανακαινίσουμε. Οι δωρεές των βιβλίων είχαν ήδη αυξηθεί πολύ. Σκεφτείτε πως ένα ίδρυμα στα Εμιράτα μας χάρισε 100 παιδικά βιβλία στα αραβικά», προσθέτει.
Στην πορεία, στην οικονομική «αιμοδοσία» της βιβλιοθήκης άρχισαν να συνεισφέρουν και άλλοι –με τη βοήθεια του Ιδρύματος Λάτση για παράδειγμα, η βιβλιοθήκη προσέλαβε εξειδικευμένο υπάλληλο για να καταλογογραφήσει τους 16.000 τίτλους της (!)- μέχρι στιγμής έχει καταλογογραφηθεί το 1/3 αυτών.
Όπως περιγράφει η Ιωάννα: «Πλέον, έχουμε βιβλία σε 28 διαφορετικές γλώσσες. Συνεργαζόμαστε και με πρεσβείες. Τα περισσότερα από τα βιβλία βρίσκονται στα ράφια, όμως κάποια βρίσκονται και σε κούτες… αναγκαστικά. Ειδικά στα αλβανικά και στα τουρκικά έχουμε ήδη πολύ καλές συλλογές. Κάθε Χριστούγεννα διοργανώνουμε κι ένα bazaar, όπουμε παίρνει κανείς τα βιβλία που του αρέσουν».
«Κόλλα» ανάμεσα στις διαφορετικές κοινότητες της γειτονιάς
Η «We Need Books» δεν περιορίζει τον ρόλο της σε αυτόν μιας δανειστικής βιβλιοθήκης, αλλά έχει καταφέρει να γίνει στέκι των Κυψελιωτών.
«Πέρυσι, στο σχόλασμα, πολλοί έφηβοι έρχονταν για να κάνουν τα μαθήματά τους για το σχολείο, για να παίξουν επιτραπέζια ή απλώς για να πουν τα δικά τους» λέει η Ιωάννα και συνεχίζει: «Και αυτό είναι ωραίο να το κάνεις σε μια βιβλιοθήκη και όχι στον δρόμο ή σε μια καφετέρια όπου υπάρχει αναγκαστική κατανάλωση.
Το ίδιο κάνουν πια και οι πιο ηλικιωμένοι κάτοικοι. Έρχονται, πίνουν έναν καφέ, διαβάζουν ένα βιβλίο για δύο ώρες και μετά μας επισκέπτονται ξανά την επόμενη μέρα. Η βιβλιοθήκη αριθμεί 180 τακτικά μέλη, εκτός από αυτούς που έρχονται απλώς για να κάτσουν να διαβάσουν το βιβλίο τους, να κάνουν μια βόλτα, να συναναστραφούν με κόσμο ή να παρακολουθήσουν κάποια από τις εκδηλώσεις μας, όπως το φεστιβάλ με θέμα την κλιματική αλλαγή που διοργανώσαμε το περασμένο καλοκαίρι».
Όσο για τα δωρεάν μαθήματα ενισχυτικής διδασκαλίας για παιδιά (μια δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος σε αυτή την περίπτωση) αυτά φαίνεται να ενδιαφέρουν πολύ τους Κυψελιώτες, μιας και ήδη έχουν συμπληρωθεί οι μισές διαθέσιμες θέσεις. «Πολύ φυσικό τα παιδιά να χρειάζονται φέτος βοήθεια με τα μαθήματα τους, αν σκεφτεί κανείς τα 2 ½ χρόνια ‘κουτσής’ εκπαίδευσης που έζησαν λόγω πανδημίας» αναφέρει η Ιωάννα, η οποία σημειώνει πως φέτος θα ξεκινήσουν να λειτουργούν και δωρεάν καλλιτεχνικά εργαστήρια για παιδιά–εικαστικά, χορός, θέατρο- κάθε Σάββατο (σε αυτά μπορούν να συμμετάσχουν και παιδιά που δεν διαμένουν αναγκαστικά στην Κυψέλη).
Και υπάρχει και το «language café». H Ιωάννα περιγράφει και αυτή την ωραία δραστηριότητα: «Κάποιος που θέλει να εξασκήσει τα ελληνικά, τα αγγλικά και τα ιταλικά, μπορεί να έρθει εδώ και να το κάνει μαζί με κάποιον που τα έχει ως μητρική γλώσσα, με τρόπο χαλαρό και προφορικό, εξιστορώντας για παράδειγμα τα νέα της εβδομάδας του».
Ακολουθήστε το kathimerini.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο kathimerini.gr