Υποχρεωτική γίνεται η κατασκευή μονάδων διαλογής ανακυκλώσιμων σε όλες τις νέες εγκαταστάσεις διαχείρισης απορριμμάτων. Η αλλαγή έρχεται κατ’ απαίτηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία έχει εδώ και χρόνια ξεκαθαρίσει ότι σε διαφορετική περίπτωση δεν θα χρηματοδοτηθούν από το νέο ΕΣΠΑ εγκαταστάσεις διαχείρισης απορριμμάτων.
Τις αλλαγές προανήγγειλε ο γενικός γραμματέας Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων, Μανώλης Γραφάκος, σε ημερίδα που διοργάνωσε η Ελληνική Εταιρεία Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΕΕΔΣΑ) στη Θεσσαλονίκη. Οπως ανέφερε, οι αλλαγές πρόκειται να έρθουν μέσα από την τροποποίηση του Εθνικού Σχεδιασμού Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΔΑ), που αναθεωρήθηκε μόλις πριν από μια διετία. «Η διαβούλευση για την επικαιροποίηση του εθνικού σχεδιασμού θα γίνει προκειμένου να τον προσαρμόσουμε σε νέα δεδομένα και νέες απαιτήσεις που έχουν προκύψει τα τελευταία δύο χρόνια, αλλά κυρίως έχουν προκύψει από τη συμφωνία που έχει επιτευχθεί για τη χρηματοδότηση από την Ε.Ε. των νέων μονάδων κυκλικής οικονομίας, των μονάδων ανακύκλωσης και ανάκτησης», ανέφερε. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», οι τροποποιήσεις του εθνικού σχεδιασμού (που εγκρίθηκε τον Σεπτέμβριο του 2020) πρόκειται να γίνουν για να ενσωματωθούν κατ’ αρχήν οι αλλαγές που έγιναν με τον νόμο 4821 (Ιούλιος 2021), αλλά και να «ευθυγραμμιστεί» ο σχεδιασμός με τις τελευταίες προβλέψεις τις κοινοτικής νομοθεσίας.
Η σημαντικότερη αλλαγή αφορά τις «μονάδες ανακύκλωσης και ανάκτησης». Πρόκειται για τις εγκαταστάσεις διαχείρισης απορριμμάτων που, σύμφωνα με τον ισχύοντα σχεδιασμό, πρέπει να περιλαμβάνουν υποχρεωτικά δύο ροές αποβλήτων, τα σύμμεικτα σκουπίδια και τα προδιαλεγμένα βιοαπόβλητα. Οι μονάδες αυτές θα πρέπει τώρα να εξυπηρετούν τρεις ροές (και τη διαλογή ανακυκλώσιμων).
Οι μονάδες επεξεργασίας απορριμμάτων δεν αρκεί να έχουν επεξεργασία σύμμεικτων σκουπιδιών και βιοαποβλήτων.
Την αλλαγή έχει ζητήσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εδώ και χρόνια, τονίζοντας ότι δεν θα χρηματοδοτήσει πλέον μονάδες που κάνουν απλά διαχείριση συμμείκτων και έχουν ως αποτέλεσμα την εξαγωγή ενός 10%-15% ανακυκλώσιμων κακής ποιότητας και τη μετατροπή του υπολοίπου σε απορριμματογενές καύσιμο. Η Επιτροπή ξεκαθάρισε και πρόσφατα στην Ελλάδα ότι οποιεσδήποτε μέθοδοι «ανάκτησης ενέργειας» πρέπει να γίνονται μόνο στο υπόλειμμα και όχι… στο μεγαλύτερο μέρος των απορριμμάτων, όπως γίνεται σήμερα στη χώρα μας.
Η προσθήκη αυτή θα έχει θετική επίδραση στην ανακύκλωση. Σήμερα, η διαλογή γίνεται κατά βάση από ιδιωτικά κέντρα διαλογής ανακυκλώσιμων υλικών (ΚΔΑΥ), τα οποία όμως κατά κανόνα βρίσκονται κοντά σε μεγάλα αστικά κέντρα (δηλαδή δεν καλύπτεται μεγάλο μέρος της χώρας). Το υπουργείο Περιβάλλοντος πιθανότατα θα προσθέσει στον ΕΣΔΑ πρόβλεψη περί υποχρεωτικού εκσυγχρονισμού των όποιων δημοτικών ΚΔΑΥ, πολλά από τα οποία είναι απαρχαιωμένα. Ανάλογη πρόβλεψη (όχι υποχρεωτική, προφανώς) υπάρχει και για τα ιδιωτικά ΚΔΑΥ, με την Πολιτεία να έχει αναλάβει νομική δέσμευση ότι θα υποστηρίξει τον εκσυγχρονισμό τους.
Η δεύτερη αλλαγή θα αφορά τη δυνατότητα του ιδιωτικού τομέα να αναλαμβάνει από τους δήμους ή τους φορείς διαχείρισης απορριμμάτων (ΦΟΣΑ) τη διαχείριση αποβλήτων για μεταβατικό διάστημα, έως ότου κατασκευαστούν και λειτουργήσουν οι σχεδιαζόμενες μονάδες. Η δυνατότητα αυτή έχει ήδη προβλεφθεί στον ν. 4819.