Πριν από λίγες ημέρες και ενώ η υπόθεση με τον βιασμό της 12χρονης στον Κολωνό είχε συγκλονίσει την κοινή γνώμη, ο υπουργός Εσωτερικών Μάκης Βορίδης τάραξε τα νερά, προκαλώντας σφοδρές αντιδράσεις, καθώς πρότεινε ως ενδεδειγμένη λύση αντιμετώπισης των βαρύτατων σεξουαλικών εγκλημάτων τον με όρους και προϋποθέσεις χημικό ευνουχισμό των δραστών. Η πρόταση Βορίδη αποκρούστηκε δημόσια από πολλούς ως μια μορφή ποινικής τιμωρίας, που δεν συνάδει με τον πολιτισμό μας και δεν ανταποκρίνεται στις σύγχρονες συνθήκες για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Ομως η πρόταση, αν και αμφιλεγόμενη, πυροδότησε τους προβληματισμούς που ήδη υπάρχουν για το πώς μπορεί το ποινικό μας σύστημα καλύτερα και ουσιαστικότερα να αντιμετωπίσει εκείνους που καταδικάζονται για βιασμό παιδιών, βαριές σεξουαλικές πράξεις κατά ανηλίκων και γενικά βιασμούς και κατά ενηλίκων ατόμων ή άλλων που βρίσκονται στο μεταίχμιο της ανηλικότητας.
«Δεν μελετάται καν…»
Πριν όμως δούμε τι ισχύει διεθνώς, ας παραθέσουμε την πρόταση Βορίδη που προκάλεσε, όπως ήταν φυσικό, ποικίλες αντιδράσεις και πάντως από το υπουργείο Δικαιοσύνης ξεκαθαρίστηκε στην «Κ» με δήλωση του αρμόδιου υπουργού, ότι «δεν μελετάται καν η λήψη τέτοιου μέτρου».
Ειδικότερα, ο υπουργός Δικαιοσύνης Κωνσταντίνος Τσιάρας, που έχει δώσει εντολή στη Διαρκή Νομοπαρασκευαστική Επιτροπή να προχωρήσει σε αλλαγές στην ποινική μεταχείριση των σεξουαλικών εγκλημάτων, προσθέτει στην «Κ» πως «η όποια μεταβολή θα κινηθεί στην κατεύθυνση της επαύξησης, όπου απαιτείται, κι αν απαιτείται, του χρόνου παραμονής των καταδικασθέντων στη φυλακή, δηλαδή την παράταση του ορίου που ισχύει σήμερα για την πραγματική έκτιση της ποινής τους».
Τι πρότεινε όμως ο Μάκης Βορίδης; Η πρότασή του αφορούσε την εφαρμογή του χημικού ευνουχισμού με τη συναίνεση του καταδικασμένου για σεξουαλικά εγκλήματα, όταν θέλει να κάνει αίτηση, αφού έχει μείνει κάποια χρόνια που προβλέπει ο νόμος στη φυλακή, προκειμένου να απολυθεί με όρους. Είναι ο χημικός ευνουχισμός μια σύγχρονη ποινή για τους βιαστές και τους παιδοβιαστές ή πρόκειται για αναχρονιστική ποινή που μας πάει πάρα πολύ πίσω; Η ποινική πραγματικότητα πολλών ευρωπαϊκών χωρών τα τελευταία χρόνια καταδεικνύει ότι πολλές από αυτές χρησιμοποιούν πλέον τη μέθοδο αυτή. Αντίστοιχα και στις ΗΠΑ, πολλές πολιτείες την εφαρμόζουν.
Στην Ευρώπη έχει θεσμοθετηθεί ως ποινή σε Πολωνία, Ρωσία, Τσεχία, Εσθονία, Ουκρανία, αλλά και σε Γερμανία, Γαλλία και Μεγάλη Βρετανία, όπου ισχύει μόνον εθελοντικά για τη μείωση του χρόνου έκτισης της ποινής κάποιου που έχει καταδικαστεί για βιασμούς. Εκτός Ευρώπης, πέραν από πολλές πολιτείες των ΗΠΑ, ισχύει στη Νότια Κορέα, ενώ στην Τσεχία ισχύει και ο χειρουργικός ευνουχισμός με τη συναίνεση του δράστη, όπως ισχύει και στη Νιγηρία, μόνο που εκεί είναι κανονική ποινή που δεν εξαρτάται από τη συναίνεση του καταδικασμένου.
Υπάρχουν βέβαια και χώρες, όπως Κίνα, Ινδία, Πακιστάν, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και άλλες, όπου η ποινική μεταχείριση παραπέμπει σε προηγούμενους αιώνες, καθώς ισχύει η θανατική ποινή για τους δράστες βιασμών (είτε ανηλίκων είτε ενηλίκων).
Στην πλειονότητα των χωρών σε όλο τον κόσμο οι ποινικές προβλέψεις είναι παρόμοιες με την Ελλάδα, ποινές πολυετών καθείρξεων (10 έως 20 έτη) και ισόβια στις βαριές περιπτώσεις των βιασμών ανηλίκων κ.λπ.
«Απαράδεκτη πρόταση»
Υπάρχουν επιχειρήματα, εκτός από επικρίσεις, για τη μέθοδο του χημικού ευνουχισμού; H νομική επιστήμη και η Δικαιοσύνη διχάζονται. Ο ποινικολόγος Θεόδωρος Μαντάς αποκρούει ως «απαράδεκτη ακόμη και την όποια συζήτηση για την εφαρμογή στη χώρα μας του χημικού ευνουχισμού», καθώς θεωρεί ότι η εν λόγω ποινή «είναι πέρα από τα όρια του ποινικού μας πολιτισμού» και προσθέτει ότι «η ποινική μεταχείριση που σήμερα προβλέπεται από τον ποινικό μας κώδικα είναι εντός των διεθνών πλαισίων και αυστηρή, καθώς για τα ανήλικα η ποινή είναι ισόβια».
Αντίθετα, ο ποινικολόγος με ευρωπαϊκή εμπειρία Βασίλης Χειρδάρης τάσσεται υπέρ της εφαρμογής του χημικού ευνουχισμού. «Στην Ελλάδα, αναφέρει, όλοι οι σεξουαλικοί εγκληματίες που καταδικάζονται συνωστίζονται στη φυλακή της Τρίπολης. Ετσι υπάρχει συγχρωτισμός, με αποτέλεσμα αντί σωφρονισμού να μετατρέπεται η φυλακή σε χώρο ανταλλαγής εμπειριών και να λειτουργεί ως εκπαιδευτικός χώρος αναβάθμισης παράνομων γνώσεων». Και προσθέτει: «Θεωρώ ότι η εθελοντική χρήση του μέτρου αυτού ξεπερνάει τα προβλήματα και βοηθάει στη μείωση της παιδικής κακοποίησης. Στο ίδιο μήκος κύματος βρίσκεται το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ που έκρινε ότι δεν συνιστά απάνθρωπη τιμωρία ο εθελοντικός χημικός ευνουχισμός και οι γερμανικές αρχές που εκτιμούν ότι βοηθάει στη θεραπεία ανθρώπων με αφύσικη σεξουαλική ορμή. Μήπως ήρθε η ώρα να δούμε μετά την αποτυχία του ποινικού συστήματος με διαφορετική ματιά αυτό το είδος ποινής; Αραγε δεν είναι ύψιστο ανθρώπινο δικαίωμα η προστασία της παιδικής ηλικίας;».
Διλήμματα που είναι πολύ σοβαρά και πάντως απαιτούν, όχι μόνον μελέτη και πάμπολλες σταθμίσεις, αλλά και κοινωνική συναίνεση για να εφαρμοστούν, αν κάτι τέτοιο κριθεί στο μέλλον ως ενδεχόμενη λύση. Αλλιώς, κουβέντα να γίνεται…
