«Τι πρέπει να κάνουμε όταν ένα παιδί μάς εκμυστηρευθεί την κακοποίησή του; Να το πιστέψουμε!». Αυτό τόνιζαν οι ειδικοί, με αφορμή την τραγική υπόθεση του 12χρονου κοριτσιού στον Κολωνό. Τα παιδιά διστάζουν να μιλήσουν για περιστατικά που τα έχουν κάνει να νιώσουν άβολα, αισθάνονται ανασφάλεια και ενοχές. Τι γίνεται όμως όταν τελικά τα παιδιά μιλούν; Η υπόθεση που φέρνει σήμερα στο φως η «Κ» καταδεικνύει με τον πλέον ανάγλυφο τρόπο πως η ασπίδα προστασίας που παρέχει η πολιτεία προς ένα παιδί που αποκαλύπτει την κακοποίησή του είναι διάτρητη. Πως καμιά φορά ακόμη και η Δικαιοσύνη κλείνει τα μάτια στην άβολη αλήθεια.
Εν προκειμένω, πριν από λίγες ημέρες, το Πρωτοδικείο Καρδίτσας αποφάσισε την ανάθεση της επιμέλειας 4χρονου παιδιού από κοινού στους γονείς του, παραβλέποντας το γεγονός ότι βρίσκεται σε εξέλιξη η ποινική διερεύνηση της σεξουαλικής κακοποίησής του από άτομα του στενού οικογενειακού περιβάλλοντος της μητέρας. Αλλά και εις βάρος της ίδιας της μητέρας για σωματική και ψυχολογική κακοποίηση, ώστε να μη μιλήσει το παιδί. «Η ποινική διαδικασία εις βάρος των υπαιτίων τελεί σε εξέλιξη, πλην όμως είναι ανεξάρτητη από την παρούσα διαδικασία», αναφέρεται στην απόφαση.
Το πρώτο σοκ
Η κακοποίηση του ανηλίκου (τα στοιχεία όλων βρίσκονται στη διάθεση της «Κ») ήρθε στο φως χάρη στη φυσική «αδιακρισία» άλλων παιδιών. Το καλοκαίρι του ’21, λίγες εβδομάδες μετά το διαζύγιο των γονιών του (το δικαστήριο είχε αναθέσει την επιμέλεια από κοινού και στους δύο γονείς, με εναλλασσόμενη κατοικία), το παιδί άρχισε να πιάνει συνεχώς ένα συγκεκριμένο σημείο του σώματός του. Ηταν τριών ετών. Το γεγονός είχε θορυβήσει τον πατέρα του, που όμως δεν ήθελε να φέρει σε δύσκολη θέση το παιδί. Μια μέρα στη θάλασσα, όμως, τα άλλα παιδιά το ρώτησαν «γιατί το κάνεις αυτό;», για να πάρουν μια απάντηση αποστομωτική: «Αυτό μου κάνει ο ΧΧΧ», αναφέροντας το όνομα του ετεροθαλούς αδελφού του, γιου της μητέρας του από τον πρώτο της γάμο, 13 ετών τότε. Στην αντιπαράθεση που ακολούθησε, η μητέρα αρνήθηκε εμφατικά το γεγονός.
Τον Δεκέμβριο, μια Κυριακή επιστρέφοντας στο σπίτι του πατέρα του ύστερα από μια βδομάδα στο σπίτι της μητέρας του, επανέλαβε ότι ο ετεροθαλής αδελφός του είχε βάλει το πέος του «μέσα στον ποπό».
Ο πατέρας πήγε στην αστυνομία, έγινε ιατροδικαστική εξέταση έπειτα από τρεις μέρες (δεν διαπιστώθηκαν ίχνη βιασμού, αλλά δεν αποκλείστηκε το ενδεχόμενο, δεδομένου ότι επρόκειτο για ασέλγεια από ανήλικο), ενώ ο εισαγγελέας διέταξε να γίνει παιδοψυχιατρική εξέταση. Αυτή υλοποιήθηκε τελικά μόλις τον Ιούνιο.
Στο μεταξύ, από τον Ιανουάριο ίσχυε απόφαση ασφαλιστικών μέτρων, που λόγω της υπόνοιας κακοποίησης επέβαλε στη μητέρα να παίρνει το παιδί μόνο από το βράδυ Σαββάτου έως το πρωί της Τρίτης, απαγορεύοντας να αναθέτει σε τρίτους τη φύλαξή του.
Τη στιγμή που η Εισαγγελία επενέβη για να εξασφαλίσει την προστασία του αγοριού, μια άλλη απόφαση «επιστρέφει» το παιδί στους φερόμενους κακοποιητές του.
Η ψυχολόγος στην οποία πήγε το παιδί, από την πρώτη στιγμή κατάφερε να εκμαιεύσει και ότι παρών στα περιστατικά ήταν και ο πατέρας του άλλου αγοριού. Ηταν επίσης κάθετη ότι στο παιδί ασκείται πίεση να μη μιλήσει για ό,τι συνέβαινε. «Θα σε φάν’ τα φίδια» φέρεται να του έλεγαν.
Ανακρίσεις
Κάπως έτσι, λαμβάνοντας υπόψη τα νέα στοιχεία, τον περασμένο Ιούνιο η εισαγγελέας διέταξε να απομακρυνθεί το παιδί από το σπίτι της μητέρας του μέχρι νεωτέρας, ενώ τον Αύγουστο παρήγγειλε στον ανακριτή τη διενέργεια ανάκρισης για τα αδικήματα της κατάχρησης ανίκανου προς αντίσταση σε γενετήσια πράξη, τελεσθείσας από δύο που ενεργούσαν από κοινού και κατά μόνας κατ’ εξακολούθησιν, της γενετήσιας πράξης με ανήλικο που δεν έχει συμπληρώσει τα 12 έτη κατ’ εξακολούθησιν, της κατάχρησης ανηλίκου που δεν έχει συμπληρώσει τα 14 έτη κατ’ εξακολούθησιν, της γενετήσιας πράξης μεταξύ συγγενών κατ’ εξακολούθησιν, της σωματικής βλάβης αδύναμου ατόμου που βρίσκεται στην επιμέλεια του δράστη κατ’ εξακολούθησιν και της απόπειρας παράνομης βίας ανηλίκου που βρίσκεται υπό την επιμέλεια του δράστη κατ’ εξακολούθησιν.
Ανατροπή!
Οταν η πλευρά του πατέρα προχώρησε στην αίτηση ασφαλιστικών μέτρων, ζητώντας να εναρμονιστεί το πολιτικό δικαστήριο με το ποινικό σκέλος της υπόθεσης, το δικαστήριο έκρινε ότι οι δύο διαδικασίες είναι ασύνδετες, αναθέτοντας την επιμέλεια από κοινού στους διαδίκους. Μάλιστα, αντίθετα με το πρώτο δικαστήριο, δεν επιβάλλει καν στη μητέρα να μην αφήνει το παιδί σε τρίτους.
Τη στιγμή που η Εισαγγελία επενέβη δραστικά για να εξασφαλίσει την προστασία του παιδιού, μια άλλη απόφαση «επιστρέφει» το παιδί στους φερόμενους κακοποιητές του. Ποιον από τους δύο δρόμους να ακολουθήσει ο άλλος γονιός και με ποιο σθένος;
«Η ποινική διαδικασία πολλές φορές είναι αργή, είναι χρονοβόρα, είναι δυσαπόδεικτη σε πολλά σημεία», σχολιάζει στην «Κ» η δικηγόρος Μαργαρίτα Δακορώνια. «Το αστικό δικαστήριο καλείται συχνά να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο για την προστασία του ανηλίκου από τις επώδυνες επιπτώσεις στον ψυχικό του κόσμο, κρίνοντας και “διακρίνοντας”, όχι με όρους ποινικούς αλλά με όρους λογικής, διδαγμάτων της κοινής πείρας και πορισμάτων της εξελικτικής ψυχολογίας και παιδοψυχιατρικής».
Εξώδικη διαμαρτυρία στην «Κ»
Εξώδικη διαμαρτυρία απέστειλε στην «Κ» η Κ.Β. διαμαρτυρόμενη για το δημοσίευμα της Λίνας Γιάνναρου της 25.10.2022 με τίτλο «Κακοποίηση ανηλίκου: ένα παιδί μίλησε. Το άκουσαν;»
Η κ. Κ.Β. κατά το ουσιώδες μέρος αναφέρει ότι «Το δημοσίευμά σας επομένως δεν ήτο καθόλου αόριστο. Hταν φωτογραφικό με άμεσο στόχο το πρόσωπό μου και επομένως διακρίνεται ο δόλος και ο σκοπός της συγκεκριμένης δημοσίευσης, ενώ απουσιάζει η όποια αμέλειά σας, καθότι, όπως γράψατε, έχετε “τα στοιχεία όλων στη διάθεσή σας“ (ιδέτε τρίτη παράγραφο του επίμαχου άρθρου). Πέραν της προσβολής της προσωπικότητάς μου, την οποία έχετε διαπράξει, συκοφαντώντας με στο αναγνωστικό σας κοινό, το επίπεδο της μικρής κοινωνίας της Καρδίτσας, που ολόκληρη είναι ενήμερη για το επιλήψιμο άρθρο σας, αλλά και πανελλαδικά, έχετε προκαλέσει εις εμέ και τα ανήλικα τέκνα μου ανεπανόρθωτη ηθική και οικονομική βλάβη. Η μικρή κοινωνία της Καρδίτσας, όπως αντιλαμβάνεστε, είναι ενήμερη και με “επιμέλεια“ του τέως συζύγου μου, για τη δικαστική διαμάχη, στην οποία με έχει υποβάλει. Ολόκληρη η πόλη εδώ και περίπου ένα έτος έχει εικόνα για εμένα πως είμαι η μητέρα δύο παιδιών από διαφορετικούς γάμους και τα οποία έχουν στοχοποιηθεί από την πλευρά του τέως συζύγου μου, ώστε να “επιτύχει“ την ανάληψη της αποκλειστικής επιμέλειας του ανήλικου τέκνου μας. Τόσο ο αντίδικος τέως σύζυγός μου, όσο και εγώ είμαστε άτομα γνωστά στην πόλη της Καρδίτσας και έχουμε κοινό κύκλο επαφών λόγω των επιχειρηματικών, αλλά και των κοινωνικών δραστηριοτήτων μας» και ζητάει τη δημοσιοποίηση του εξωδίκου και την ανάκληση του δημοσιεύματος. (Εδώ μπορείτε να διαβάσετε ολόκληρη την εξώδικη δήλωση κατά της Καθημερινής για το περιεχόμενο του συγκεκριμένου δημοσιεύματος).
Απάντηση
Τους τελευταίους μήνες έχουν απασχολήσει έντονα την επικαιρότητα αρκετές υποθέσεις κακοποίησης ανήλικων παιδιών. Η προσοχή όλων, φυσικά και της «Καθημερινής», είναι στραμμένη εκεί, στην καταγραφή του φαινομένου, στη διερεύνηση των αιτίων, στην ανάδειξη των χαραμάδων στο σύστημα που επιτρέπουν αυτές οι υποθέσεις να τύχουν μιας τυπικής και όχι ουσιαστικής εξέτασης και αντιμετώπισης. Το δημοσίευμα εντασσόταν σε αυτό το πλαίσιο και δεν υιοθετεί καμία από τις απόψεις των δύο πλευρών που βρίσκονται στα δικαστήρια.
Στόχος του ρεπορτάζ δεν ήταν η αποκάλυψη μιας αντιδικίας επιμέλειας τέκνου, αλλά του τρόπου διαχείρισης υποθέσεων που αφορούν παιδιά από τις δικαστικές αρχές. Σ’ αυτό το πεδίο εγείρονται τα ερωτήματα του δημοσιεύματος, μήπως δηλαδή ακόμη και η υποψία περί κακοποίησης ενός παιδιού θα έπρεπε να λαμβάνεται υπόψη και από την αστική διαδικασία;
Λ. Γ.
