Η Ελλάδα σημείωσε σημαντική μείωση στους βασικούς δείκτες οδικής ασφάλειας την τελευταία δεκαετία και είναι η μοναδική χώρα στην Ευρωπαϊκή Ενωση που πέτυχε τον στόχο της μείωσης ποσοστού άνω του 50% στον αριθμό των νεκρών σε οδικά ατυχήματα. Αυτή η εντυπωσιακή μείωση μπορεί να αποδοθεί στη συνδυαστική επίδραση: της μείωσης των μετακινήσεων και των οχηματοχιλιομέτρων λόγω της οικονομικής κρίσης, της κατασκευής και αναβάθμισης 2.200 χλμ. αυτοκινητοδρόμων, της εντατικοποίησης της αστυνόμευσης και της αύξησης της παθητικής και ενεργητικής ασφάλειας των οχημάτων.
Ωστόσο παραμένουμε αρκετά πιο χαμηλά από τον μέσο όρο των χωρών της Ε.Ε. στους βασικούς δείκτες, γεγονός που αναδεικνύει ότι η οδική ασφάλεια συνεχίζει να μην αποτελεί προτεραιότητα. Στη συγκριτική αξιολόγηση, ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα οδικής ασφάλειας στην Ελλάδα είναι τα υψηλά ποσοστά νεκρών (37%) σε οδικά ατυχήματα με μοτοσικλέτες και μοτοποδήλατα σε σύγκριση με τα αντίστοιχα ποσοστά νεκρών στην Ευρώπη (18%). Παράλληλα η Ελλάδα σημειώνει ένα από τα υψηλότερα ποσοστά (45%) νεκρών οδηγών και επιβατών σε οδικά ατυχήματα εντός κατοικημένης περιοχής σε σύγκριση με το αντίστοιχο ποσοστό των νεκρών στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης (30%). Τονίζεται ότι οι πιο κρίσιμοι παράγοντες (κατά σειρά σπουδαιότητας) που συμβάλλουν στην πρόκληση των οδικών ατυχημάτων και ειδικά των σοβαρών ατυχημάτων στην Ελλάδα είναι: η οδήγηση με υψηλές ταχύτητες, τα υψηλά ποσοστά κυκλοφορίας μοτοσικλετιστών, τα χαμηλά ποσοστά χρήσης ζώνης και κράνους, ιδίως στους συνεπιβάτες, η ανοργάνωτη και απροστάτευτη κυκλοφορία ευάλωτων χρηστών της οδού, η οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ και με χρήση κινητού τηλεφώνου, η γενικευμένη επιθετική οδήγηση.
Το στρατηγικό σχέδιο οδικής ασφάλειας που εκπονείται από το ΕΜΠ αποτελεί ένα πολύ σημαντικό εργαλείο για τη βελτίωση του επιπέδου οδικής ασφάλειας της χώρας για τη δεκαετία 2021-2030. Οι βασικές κατευθύνσεις του σχεδίου θα πρέπει να είναι οι εξής: Αφενός η υιοθέτηση ενός φιλόδοξου οράματος για μηδενισμό των θανατηφόρων ατυχημάτων έως το 2050, για την επίτευξη του οποίου απαιτείται η θέσπιση ενδιάμεσων ρεαλιστικών ποσοτικών στόχων, καθώς και η συμπερίληψη στο όραμα νέων πτυχών για ασφαλή κινητικότητα (μέσα μαζικής μεταφοράς, χαμηλές ταχύτητες). Αφετέρου η αποτελεσματική εφαρμογή του στρατηγικού σχεδίου, η οποία έγκειται στην ύπαρξη σταθερής και συνεχούς χρηματοδότησης, στην εξασφάλιση ισχυρής και σταθερής διοίκησης, αλλά και στην ύπαρξη ενός συστήματος παρακολούθησης της εξέλιξης της οδικής ασφάλειας και της εφαρμογής των σχετικών μέτρων και δράσεων.
* Ο κ. Παναγιώτης Παπαντωνίου είναι επίκουρος καθηγητής Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής, πρόεδρος Συλλόγου Ελλήνων Συγκοινωνιολόγων.