Η Ελλάδα είναι πρωταθλήτρια στις παραβιάσεις του ευρωπαϊκού περιβαλλοντικού δικαίου, ενώ καταγράφονται σοβαρά ελλείμματα πολιτικής βούλησης, διαφάνειας και δημόσιας διακυβέρνησης στον τομέα της περιβαλλοντικής πολιτικής και ειδικά όσον αφορά την πορεία της χώρας προς την κλιματική ουδετερότητα και την περιβαλλοντική βιωσιμότητα. Αυτό τονίζεται σε έκθεση του WWF Ελλάς με τίτλο «Πολιτικά και θεσμικά κενά προς την κλιματική ουδετερότητα», που δόθηκε τη Δευτέρα στη δημοσιότητα, ταυτόχρονα με την έναρξη της διάσκεψης του ΟΗΕ για την κλιματική αλλαγή στην Αίγυπτο (COP27) και εντός της συγκυρίας κατά την οποία η Ευρώπη βρίσκεται σε ισχυρή εξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα. Το WWF Ελλάς καταγράφει τις δυσκολίες, καταθέτει όμως και προτάσεις για την υπέρβασή τους.
«Είναι ανησυχητικό το γεγονός ότι η Ελλάδα κατατάσσεται στην πρώτη θέση σε παραβιάσεις του ενωσιακού περιβαλλοντικού δικαίου, σύμφωνα με τα ετήσια δεδομένα που δημοσιεύει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Αυτό ακριβώς δείχνει ότι τα προβλήματα δεν είναι σημειακά. Χωλαίνει ο μηχανισμός του περιβαλλοντικού δικαίου της χώρας, ενώ και ο τρόπος εφαρμογής της περιβαλλοντικής νομοθεσίας έχει διαχρονικά, μεγάλα προβλήματα. Η διαπίστωση αυτή μας κάνει πολύ ανήσυχους για το μέλλον», σημειώνει στην «Κ» η Θεοδότα Νάντσου, επικεφαλής πολιτικής του WWF Ελλάς.
Ενα παράδειγμα είναι η «εξαφάνιση» των επιθεωρητών Περιβάλλοντος. «Δεν τους βλέπουμε πουθενά. Προφανώς υπάρχουν πολύ λιγότεροι από παλιότερα, όταν έκαναν ετήσιες εκθέσεις πεπραγμένων, δημοσίευαν δεδομένα, πορίσματα κ.λπ. Εχει να βγει έκθεση από το 2019. Το σοβαρό έλλειμμα στη δράση των επιθεωρητών Περιβάλλοντος, όμως, σχετίζεται με την εφαρμογή της νομοθεσίας. Ποιοι θα ελέγξουν τη βιομηχανία εάν προσαρμόζεται στους κανονισμούς;» τονίζει η κ. Νάντσου. Ιδιαίτερη ανησυχία, αναφέρεται στην έκθεση, προκαλεί το γεγονός πως βαθαίνει η εξάρτηση της χώρας από το φυσικό (ορυκτό) αέριο. «Παρότι η πρόσφατη ενεργειακή κρίση στην Ευρώπη γκρέμισε τον μύθο του ορυκτού αερίου ως άφθονου καυσίμου που θα εξυπηρετήσει με ασφάλεια και χαμηλό κόστος τη μετάβαση στην κλιματική ουδετερότητα», σημειώνει το WWF, η Ελλάδα στρέφεται ολοένα και περισσότερο σε αυτό. «Δεν υπάρχει κάποιο χρονοδιάγραμμα για τον περιορισμό και τελικά για το τέλος της χρήσης του ορυκτού αερίου, όπως έχει τεθεί το 2028 για τον λιγνίτη. Υπάρχει ο ορίζοντας του 2050, αλλά αυτό είναι πολύ μακριά. Απεναντίας, βλέπουμε να κατασκευάζονται καινούργιες μονάδες με ορυκτό αέριο και αντίστοιχες υποδομές. Πού πάει όλο αυτό;» αναρωτιέται το στέλεχος του WWF.
Ο προβληματισμός ενισχύεται από το γεγονός πως η Ελλάδα, μετά τη μεγάλη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου το 2020 λόγω πανδημίας, επανήλθε το 2021 με άνοδο που υπερκάλυψε σημαντικά την πτώση της προηγούμενης χρονιάς. Με το ίδιο σκεπτικό το WWF κρίνει ως «αδικαιολόγητη (ενεργειακά, οικονομικά και γεωπολιτικά) τη βύθιση της χώρας σε μακροχρόνια εξάρτηση από συμβάσεις με πετρελαϊκές εταιρείες για εξόρυξη υδρογονανθράκων, με ευνοϊκούς όρους περιβαλλοντικής αδειοδότησης».
Οι περιοχές Natura 2000
Ακόμα, η περιβαλλοντική οργάνωση σημειώνει πως «παρά την καταδίκη από το Δικαστήριο της Ε.Ε., το 2020, η Ελλάδα συνεχίζει την εγκατάλειψη των περιοχών Natura 2000 χωρίς διατάγματα προστασίας, ενώ καθυστερεί αδικαιολόγητα τη διαδικασία ολοκλήρωσης των ειδικών περιβαλλοντικών μελετών που θα υποδείξουν με επιστημονικά δεδομένα τα κατάλληλα μέτρα διατήρησης».
Οσον αφορά τα αναγκαία μέτρα για από δω και πέρα, το WWF Ελλάς σημειώνει μεταξύ άλλων:
• Επικαιροποίηση του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) με σαφή στόχο απεξάρτησης από το ορυκτό αέριο και κατεύθυνση απεμπλοκής της χώρας από τις συμβάσεις με πετρελαϊκές εταιρείες για έρευνα και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων.
• Θέσπιση ισχυρού συστήματος περιβαλλοντικών επιθεωρήσεων, υπαγόμενου σε ανεξάρτητη περιβαλλοντική και κλιματική αρχή.
• Εξέταση σε ετήσια βάση της πορείας των εκπομπών άνθρακα και σύνδεση με την οικονομική πολιτική. Πρόταση για σύνδεση των «προϋπολογισμών άνθρακα» με τον ετήσιο κύκλο του κρατικού προϋπολογισμού. Οι δημόσιες επενδύσεις να εντάσσονται στην κλιματική πολιτική, όπως και η εποπτεία του χρηματοπιστωτικού τομέα.
• Ιδιαίτερη σημασία έχει η ολοκλήρωση του χωρικού σχεδιασμού, με ισχυρή θεσμική θωράκιση των κρίσιμων οικοσυστημάτων, που προσφέρουν λύση στον αυξημένο κίνδυνο κλιματικών καταστροφών, κατάργηση της ιδιαίτερα επικίνδυνης πλέον εκτός σχεδίου δόμησης. Μέτρα διατήρησης για όλες τις περιοχές Natura 2000, δίχως καμία περαιτέρω υποβάθμιση της νομοθεσίας και απώλεια περιβαλλοντικού κεκτημένου.
• «Θέλουμε ανάπτυξη των ΑΠΕ με συμμετοχή της κοινωνίας και χωρίς αρνητικές συνέπειες στη βιοποικιλότητα», τονίζει η κ. Νάντσου, σημειώνοντας πως «σήμερα υπάρχουν αρκετά προβλήματα στο πώς υλοποιούνται οι ΑΠΕ και ειδικά τα αιολικά». Το WWF μιλάει για «θέσπιση πλαισίου για κοινωνικά συμπεριληπτική και οικολογικά ασφαλή ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών», ενώ τις επόμενες ημέρες θα ανακοινώσει ειδική πρόταση νόμου για την ορθή χωροθέτηση των ΑΠΕ.
• Τέλος, πρωτότυπη είναι η πρόταση για την ίδρυση εθνικής κλιματικής συνέλευσης, «ενός κοινωνικού οργάνου, που θα έχει συγκεκριμένο ρόλο στη διαδικασία λήψης αποφάσεων για το περιβάλλον και την κλιματική αλλαγή. Δεν μιλάμε για διακοσμητικό ρόλο, ούτε για εκπροσώπηση μέσω φορέων. Θα μπορούσε οι πολίτες να επιλέγονται με κλήρωση», επισημαίνει η κ. Νάντσου.
Ακολουθήστε το kathimerini.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο kathimerini.gr
