ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ. «Κυρία είδατε τι έγινε;» είπε η μαθήτρια της Στ’ Δημοτικού στη Μαρία, τη δασκάλα της. Ηταν φανερά θορυβημένη. Το ίδιο και οι συμμαθητές της. Την προηγούμενη Πέμπτη το πρωί η σύγκρουση των δύο τρένων στα Τέμπη ήταν το νούμερο ένα -ψέματα, το μοναδικό- θέμα συζήτησης στα πηγαδάκια πριν αρχίσει το μάθημα. «Τι έγινε ακριβώς, ποιος φταίει;” Κάθε μέρα που περνούσε το ενδιαφέρον για το θέμα φούντωνε ακόμα περισσότερο. «Κυρία έχω στενοχωρηθεί πολύ» άκουγε η Μαρία τα παιδιά να της λένε. «Έχουμε φοβηθεί».
«Τα παιδιά σε αυτή την ηλικία έχουν απορίες” λέει στην «Κ» η έμπειρη δασκάλα (που επιθυμεί να διατηρηθεί η ανωνυμία της για λόγους που εν πολλοίς εξηγούνται σε αυτό το κείμενο). «Έχουν ανάγκη να συζητούν τα πράγματα. Δεν είναι προστατευμένα από την τηλεόραση όπως τα μικρότερα παιδιά, είναι παρόντα σε συζητήσεις με γονείς, γνωρίζουν τι έχει συμβεί». Όμως το σχολείο δεν είναι πάντα ανοιχτό σε τέτοιες συζητήσεις. «Μολονότι το υπουργείο Παιδείας στέλνει εγκυκλίους στα σχολεία ακόμα και για την πιο άσχετη Παγκόσμια Ημέρα, δεν κάνει το ίδιο και με τέτοια σημαντικά γεγονότα. Εφόσον δεν υπάρχει επίσημη οδηγία επαφίεται στην προσωπική αντίληψη και εμπειρία του καθενός το πώς θα το χειριστεί. Η αμηχανία είναι έντονη, καθώς υπάρχουν γονείς που δεν επιθυμούν να συζητιούνται τέτοια θέματα στην τάξη. Ο εκπαιδευτικός δεν ξέρει τι του επιτρέπεται και τι όχι». Όπως λέει, μια εγκύκλιος με συγκεκριμένα guidelines θα βοηθούσε τους δασκάλους να προσεγγίσουν αυτά τα θέματα με ασφάλεια. Με πολλά χρόνια προϋπηρεσίας στην «πλάτη», η ίδια δεν δίστασε να συζητήσει για τα Τέμπη με τα παιδιά. «Γνωρίζω πώς να μπω στο θέμα χωρίς να πω λεπτομέρειες, και πώς να αφήσω τα παιδιά να εκφράσουν το συναίσθημά τους. Όταν όλη η χώρα κλαίει, δεν μπορείς εσύ να το αγνοείς. Είναι σαν να κοροϊδεύεις τα παιδιά με βάση την σχέση που έχεις αναπτύξει μαζί τους. Εξαρτάται όμως από την εμπειρία του καθενός. Ένας πρωτοδιόριστος πιθανόν να το κάνει με τέτοιον τρόπο που να βρεθεί μετά να απολογείται. Γι’ αυτό θα βοηθούσαν οι οδηγίες».
Το τραγικό σιδηροδρομικό δυστύχημα δεν είναι το μόνο θέμα που δεν συζητήθηκε στα σχολεία. Το ίδιο συνέβη με τον πόλεμο στην Ουκρανία, αλλά και με την τραγωδία στο Μάτι (δεν εστάλησαν ούτε σε αυτά τα γεγονότα σχετικές εγκύκλιοι – ούτε γενικές, για όλα τα σχολεία, ούτε ειδικές, για τα σχολεία όπου φοιτούσαν παιδιά θύματα ή επιζώντες της πυρκαγιάς). «Είναι κι άλλα» λέει στην «Κ» ο δάσκαλος Ευθύμης Δημόπουλος. «Για παράδειγμα η ανάγκη εμβολιασμού στην αρχή της καραντίνας επίσης δεν συζητήθηκε. Ο λόγος ήταν ότι δεν είναι δεκτικοί οι δάσκαλοι αρκετοί από τους οποίους θεωρούσαν ότι δεν πρόκειται για ένα οποιοδήποτε εμβόλιο, ότι είναι υπό εξέλιξη και ότι δεν θα ‘θέλαν να πάρουν την ευθύνη. Ούτε η Ημέρα Μνήμης για τα θύματα του Ολοκαυτώματος συζητιέται, μολονότι έρχεται τα τελευταία χρόνια σχετική εγκύκλιος.» Όπως λέει, συχνά είναι οι ίδιοι οι διευθυντές που επιλέγουν να μην ανοίγονται τέτοιες συζητήσεις. «Εξυπηρετούν μια τρέχουσα ρουτίνα και εκεί τελειώνει ο ρόλος τους. Δεν συγκαλούν ούτε τους συλλόγους για αυτά τα θέματα. Στους συλλόγους συζητάμε μόνο για θέματα του κλάδου όπως η αξιολόγηση. Ο καθένας λοιπόν κάνει ό,τι ξέρει και μπορεί. Είτε ανοίγει με δική του πρωτοβουλία αυτά τα θέματα στην τάξη είτε όχι. Κάποιοι δάσκαλοι το αποφεύγουν γιατί ανησυχούν μην τους πάρουν οι γονείς για να διαμαρτυρηθούν. Άλλοι μπορεί να συσκοτίσουν αντί να βοηθήσουν τα παιδιά να καταλάβουν. Μπορεί να συμβεί το οτιδήποτε.»
Η Κατερίνα Χρυσανθοπούλου, γνωρίζοντας πόσο μπορεί να επηρεάσει τα παιδικά μια τέτοια τραγωδία, ρώτησε την κόρη της (πάει Α’ Λυκείου) εάν συζήτησαν για τα Τέμπη στο σχολείο. «Μου είπε πως όχι, ότι οι καθηγητές είναι αγχωμένοι να καλύψουν την ύλη και δεν συζητάνε τέτοια θέματα”. Είναι η δεύτερη φορά που ένα τραυματικό για το ίδιο το παιδί γεγονός απουσιάζει από την τάξη. «Εμείς είμαστε από το Μάτι και έχουμε και εκείνη την εμπειρία. Οι κολλητές της κόρης μου ήταν αβοήθηκες στο νερό μέχρι τα μεσάνυχτα. Όμως ούτε τότε τα παιδιά μπορούσα να διοχετεύσουν και να διαχειριστούν το συναίσθημά τους εντός του σχολικού πλαισίου. Τώρα στο Λύκειο τα πράγματα είναι ακόμα πιο πιεσμένα. δεν υπάρχει χρόνος για τέτοιες συζητήσεις.» Η ίδια διδάσκει Παιδεία στα Μέσα και Ειδησεογραφική Παιδεία (Media & News Literacy) σε απογευματινό όμιλο σε γυμνάσιο ιδιωτικού σχολείου συζητώντας με τα παιδιά για το πώς αποτυπώνονται οι ειδήσεις από τα ΜΜΕ, για τα στερεότυπα, την παραπληροφόρηση κ.α. «Έχω διαπιστώσει πόσο πολύ τα παιδιά ενδιαφέρονται να μαθαίνουν τι σημαίνει αυτό που βλέπουν στην τηλεόραση. Υπάρχουν κάποια παιδιά που κάνουν copy paste την άποψη των γονιών, αλλά πολλά παιδιλα βασανίζονται γιατί η δική τους αυθόρμητη αντίδραση στα γεγονότα διαφέρει από των οικείων τους.» Όπως εξηγεί, ακόμα και στα σχολεία όπου έγινε η δράση με τις σχολικές τσάντες («Πάρε όταν φτάσεις») δεν είναι απαραίτητο ότι προηγήθηκε συζήτηση με όλη τη σχολική κοινότητα. «Υπάρχουν παιδιά που δεν εκφράζονται με αυτές τις κινήσεις και απλώς θέλουν να μιλήσουν».
Όμως οι δάσκαλοι έχουν μείνει αβοήθητοι, υποστηρίζει η Ελένη Ιωαννίδη, μητέρα ενός 17χρονου αγοριού. «Έπρεπε να έχουν δουλεμένες προτάσεις για κάθε ηλικία, να μπορεί ένα παιδί να πάει στην ομάδα με την οποία περνά τη μισή του μέρα και να πει ότι φοβάται» λέει στην «Κ». «Οταν γαλουχείς γενιές που φοβούνται να μιλήσουν, τελικά μιλάνε αυτοί που δεν πρέπει. Στον πόλεμο στην Ουκρανία η μόνη καθηγήτρια που τους μιλούσε για το θέμα ήταν μία που τους έκανε κατήχηση υπέρ της Ρωσίας.»
Ακολουθήστε το kathimerini.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο kathimerini.gr