«Εχω πάρει και εγώ μια φορά τον δρόμο για τη δουλειά, αντί να στρίψω προς τον βρεφονηπιακό σταθμό. Το κατάλαβα στο επόμενο φανάρι και γύρισα, αλλά, ναι, για λίγα λεπτά αφαιρέθηκα, “ξέχασα” ότι έχω το παιδί στο πίσω κάθισμα. Η ρουτίνα που είχα πριν από το παιδί είχε υπερισχύσει. Είναι τρομακτικό να το σκέφτομαι». Ο Βαγγέλης είναι 40 χρόνων και νέος πατέρας. Η είδηση του τραγικού περιστατικού στην Αρτα τον βρήκε κατευθείαν στο μέρος της καρδιάς. Εκεί όπου φωλιάζουν οι μεγάλοι φόβοι. Στιγμιαία έβαλε τον εαυτό του στη θέση εκείνου του πατέρα, αλλά διέλυσε γρήγορα αυτή την αποτρόπαιη σκέψη. «Δεν ξέρω πώς γίνεται να αφαιρεθείς τόσες ώρες, αλλά μπορώ να βεβαιώσω πως σε συνθήκες ακραίας κούρασης και αϋπνίας το μυαλό παίζει παιχνίδια. Οταν εγώ έμενα ξύπνιος για να ξεκουράζεται η γυναίκα μου τους πρώτους μήνες και μετά πήγαινα στη δουλειά, ένιωθα συνεχώς ότι κινούμουν σε μια πολύ λεπτή γραμμή, ότι ήμουν πολύ κοντά σε κάποιο ατύχημα, πάντα στο παρά τσακ. Αν όπως αυτοί οι γονείς πρέπει τόσο γρήγορα να επιστρέψεις στη δουλειά, δεν προλαβαίνεις να δημιουργήσεις μνήμη της οδήγησης με το μωρό και με το καρεκλάκι, που αποτελεί μια ολόκληρη νέα ρουτίνα. Φεύγουμε από το μαιευτήριο χωρίς προετοιμασία, χωρίς πρόβα. Ποιος κάνει μαθήματα οδήγησης με το μωρό; Απλώς βάζεις ένα ταμπελάκι».
«Το μυαλό υπολειτουργεί»
Η Σοφία, μητέρα ενός 4χρονου κοριτσιού, θυμάται μιλώντας στην «Κ» όταν επιστρέφοντας από το μαιευτήριο με τη μικρή πήγαν να την κάνουν μπάνιο με τον άντρα της. «Ηταν Ιούλιος και ο ηλιακός είχε υπερθερμανθεί, με αποτέλεσμα το νερό να κατέβει απότομα καυτό και να πάθει έγκαυμα στο πόδι. Ημασταν και οι δύο άυπνοι, κουρασμένοι και αγχωμένοι για το πώς θα τα καταφέρουμε και ούτε που το σκεφτήκαμε ανοίγοντας τη βρύση». Το σημάδι ούτε που φαίνεται σήμερα, αλλά κανείς τους δεν θα το ξεχάσει ποτέ. Την πρώτη, αγωνιώδη, ημέρα μετά το μαιευτήριο, ακολουθούν εκατοντάδες άλλες. Η Ιωάννα, μαμά ενός 3χρονου αγοριού, δεν θυμάται πόσες φορές έχει αφήσει το μάτι της κουζίνας ανοιχτό. «Εχω κάψει δύο κατσαρόλες. Το μυαλό μου με τόσες υποχρεώσεις εντός και εκτός σπιτιού υπολειτουργεί. Εχω υπάρξει απλά τυχερή που δεν έχει ακουμπήσει ποτέ το παιδί». «Ξέχασα να τον δέσω στο καρότσι, ή μάλλον βαρέθηκα για να λέω την αλήθεια, με αποτέλεσμα η ρόδα να σκαλώσει στο πεζοδρόμιο και το παιδί να πεταχτεί σε δρόμο με κίνηση. Εχασα δέκα χρόνια από τη ζωή μου», λέει ο Γιώργος.
«Φίλοι μας πανικοβλήθηκαν όταν στην παραλία τσίμπησε το παιδί σφίγγα και έφυγαν αφήνοντας πίσω το μωρό» – «Η μητέρα μου με ξέχασε στο καρότσι του σούπερ μάρκετ».
Μπορείς όμως να ξεχάσεις το παιδί σου; «Φίλοι μας πανικοβλήθηκαν όταν στην παραλία τσίμπησε το παιδί μια σφίγγα και έφυγαν αφήνοντας πίσω το μωρό! Ευτυχώς το κατάλαβαν άλλοι λουόμενοι και το φρόντισαν μέχρι να επιστρέψουν οι γονείς», λέει ο Λευτέρης. «Η πεθερά μου έβαλε το παιδί στο αυτοκίνητο, έβαλε μπρος και έφυγε χωρίς να κλείσει την πόρτα», λέει η Ναταλία. «Η μητέρα μου με ξέχασε στο καρότσι του σούπερ μάρκετ», ομολογεί η Ζωή. «Την πρόλαβε η ταμίας». «Εχω βγει με το παιδί βόλτα και είδα ότι δεν του φοράω παπούτσια ύστερα από 10 λεπτά. Σε μια μητέρα, όμως, δύσκολα θα συνέβαινε αυτό που έγινε στην Αρτα», λέει η Σωτηρία. «Κι αυτό γιατί εμείς συντάσσουμε το πρόγραμμα των πραγμάτων που έχουν να γίνουν κάθε μέρα. Σε μεγάλο βαθμό οι μπαμπάδες εκτελούν εντολές. Δεν έχουν οι ίδιοι στο μυαλό τους κάποια πράγματα, γι’ αυτό πιο εύκολα μπορούν να τα παρακάμψουν. Δεν είναι ότι δεν τους νοιάζει, απλώς δεν έχουν την κύρια ευθύνη».
Μήπως όντως πρέπει να φεύγουν οι γονείς από το μαιευτήριο με «οδηγίες χρήσεως»; Σύμφωνα με τη Μερόπη Μιχαλέλη, ψυχαναλύτρια και ιδρύτρια της «Κοιτίδας», φορέα που ασχολείται με την περιγεννητική συμβουλευτική, στον πυρήνα του προβλήματος είναι ότι στη σύγχρονη πραγματικότητα οι ανάγκες επιβίωσης υπερτερούν των ανθρωπίνων σχέσεων. «Η καθημερινότητα και οι απαιτήσεις της έχουν μετατρέψει τη ζωή των γονέων σε μια ρομποτική, μηχανιστική ζωή όπου απαλείφονται και αποκλείονται όλες οι σχέσεις εντός των οποίων αναδύονται συναισθήματα, ευθύνες και υποχρεώσεις». Ακόμα και οι σχέσεις με τα παιδιά τους. «Δεν φταίνε, αλλά πολλοί γονείς σήμερα μοιάζει να σχετίζονται με τα παιδιά τους όπως σχετίζονται με ένα αντικείμενο, κάτι που μπορούν ακόμη και να ξεχάσουν στο πίσω κάθισμα. Δεν μπορούν να προσαρμοστούν στην πραγματικότητα ενός βρέφους που, όπως γνωρίζουμε σήμερα, είναι ένα πλήρες υποκείμενο που έχει ανάγκη να σχετιστεί και να ικανοποιηθούν οι ανάγκες του. Το μωρό υπάρχει πριν από τη γέννησή του, μέσα από τη σκέψη και την επιθυμία του ζευγαριού, που το έχει επιθυμήσει και του έχει κάνει χώρο να το καλοδεχτεί στη ζωή του. Σε κάνει να αναρωτιέσαι γιατί έχουμε φτάσει στο σημείο να μην μπορούμε να έχουμε ένα βρέφος στη σκέψη μας παρά τις αντίξοες συνθήκες που ζούμε, την κούραση και την αϋπνία. Η ζωή ωστόσο έχει γίνει μηχανιστική, υπερτερούν οι υποχρεώσεις από τις σχέσεις που απαιτούν συναίσθημα, ευθύνες και προσαρμογή».
Γεγονότα όπως αυτό της Αρτας αναδεικνύουν και τις μεγάλες ελλείψεις γύρω από τη στήριξη των γονιών, «το σύνδρομο του “ξεχασμένου μωρού” ή μήπως του “ξεχασμένου φροντιστή”;» όπως έγραψε η καθηγήτρια Ψυχολογίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο Φωτεινή Τσαλίκογλου στο Facebook. «Αναδεικνύεται η αναγκαιότητα δημιουργίας στην κοινότητα δομών πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας και συνοδείας των γονέων στον τόσο καθοριστικό γονεϊκό ρόλο, ο οποίος στις μέρες μας δεν είναι αυτονόητος στο πώς θα παιχτεί», καταλήγει η κ. Μιχαλέλη.