Το έγκλημα στη Βαρβάκειο και η σκοτεινή πλευρά της πόλης

Το έγκλημα στη Βαρβάκειο και η σκοτεινή πλευρά της πόλης

Η δημοτική αγορά της Αθήνας είναι μία από τις πιάτσες της πόλης όπου όλο και πιο επιβαρυμένοι χρήστες ψυχοδραστικών ουσιών βρίσκονται στον δρόμο

5' 31" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

«Εκεί πάνω θα δεις μια γούρνα. Μέσα στη γούρνα τη βρήκαν». Μέρα μεσημέρι, με συνηθισμένη κίνηση στους δρόμους που περιβάλλουν την Κεντρική Δημοτική Αγορά της Αθήνας, γκρουπ τουριστών δοκιμάζουν ελιές από πάγκο παντοπώλη και ντόπιοι αναζητούν αυγά από το Χιλιομόδι Ευβοίας στην οδό Σωκράτους. Η αφρικανική σκόνη έχει κατακάτσει στα τζάμια των καταστημάτων και θολώνει την ατμόσφαιρα της πόλης. 

Ανεβαίνοντας τα σκαλιά της μικρής υπερυψωμένης πλατείας απέναντι από την κρεαταγορά, τα ξημερώματα της Τρίτης 23 Μαΐου, η 60χρονη γυναίκα δεν ήξερε πως ανέβαινε στον μελλοντικό της τύμβο. Είκοσι μαχαιριές μετά κειτόταν νεκρή ανάμεσα στην αποξηραμένη χλωρίδα της πλατείας, δίπλα σε έναν φοίνικα. Πρόχειρα μνήματα της πόλης, για όποιον του τύχει να πεθάνει μες στην καρδιά της. «Κανείς δεν πήρε χαμπάρι», λέει στην «Κ» ένας 82χρονος μπακάλης. Γύρω στις 11 π.μ., ένας υπάλληλος του δήμου ανακάλυψε το πτώμα και φώναξε την αστυνομία.

Το έγκλημα στη Βαρβάκειο και η σκοτεινή πλευρά της πόλης-1

Η υπόθεση της 60χρονης, που φέρεται να δολοφονήθηκε από τον σύντροφό της, μεταφέρθηκε από τον Τύπο όχι ως γυναικοκτονία, αλλά ως μοιραία κατάληξη των αθέατων πάρε-δώσε του αστικού περιθωρίου. Θύτης και θύμα ήταν χρήστες ψυχοδραστικών ουσιών και, σύμφωνα με την ομολογία του δράστη στις Αρχές, πριν από τη δολοφονία είχαν κάνει χρήση και είχαν διαπληκτιστεί. Η εμπλοκή τους με τα ναρκωτικά μονοπώλησε τον χαρακτηρισμό της ιδιότητάς τους και τους καθιέρωσε στη δημόσια αφήγηση μόνο ως «χρήστες». «Ομως, όλοι οι χρήστες δεν είναι δολοφόνοι», λέει ο Τάσος Σμετόπουλος, ο οποίος γνωρίζει τον κόσμο των γειτονιών της Αθήνας από τη θέση του συντονιστή δράσεων δρόμου του STEPS.

Πιο επιβαρυμένοι οι χρήστες

Το STEPS νοίκιαζε από το πρόγραμμα συνΑθηνά του Δήμου Αθηναίων τον χώρο ακριβώς κάτω από την πλατεία όπου δολοφονήθηκε η γυναίκα, πραγματοποιώντας δράσεις που απευθύνονταν στους χρήστες της πόλης, ωστόσο αναγκάστηκαν να σταματήσουν. Σήμερα, ο δήμος το παραχωρεί στη Δημοτική Αστυνομία, αλλά ο τυχαίος περαστικός ενός σαββατιάτικου μεσημεριού το βρίσκει κλειστό. Μοιάζει να μη συμβαίνουν πολλά σε αυτή τη γωνιά της πόλης.

Το έγκλημα στη Βαρβάκειο και η σκοτεινή πλευρά της πόλης-2

Πάντως, ο Τ. Σμετόπουλος διαχωρίζει με ιδιαίτερη έμφαση τη δολοφονία από τη χρήση. «Δεν γίνεται, όταν συμβαίνει κάτι τέτοιο, να χρεώνεται σε μια ολόκληρη κοινότητα», λέει και παρατηρεί πως από το 1986 που γνωρίζει καλά τον πληθυσμό της προβληματικής χρήσης στην Αθήνα, «η συνθήκη γίνεται όλο και χειρότερη και είναι περισσότεροι οι ευάλωτοι άνθρωποι που βρίσκονται στον δρόμο».

«Οι χρήστες κάνουν χειρότερα ναρκωτικά», λέει από πλευράς του στην «Κ» ο Ιορδάνης Περτσέτογλου, επιστημονικά υπεύθυνος του Ειδικού Κέντρου Αμεσης Πρόσβασης του ΚΕΘΕΑ Εξέλιξις. Ο ίδιος παρατηρεί πως μετά την οικονομική κρίση σημειώθηκε αύξηση στον πληθυσμό των χρηστών, ενώ τα τελευταία χρόνια η στατιστική εικόνα εμφανίζεται στάσιμη. «Αυτό που έχει αλλάξει είναι τα ποιοτικά χαρακτηριστικά. Κακής ποιότητας ναρκωτικά, πιο επιβαρυμένοι άνθρωποι». Πλέον, η χρήση εμφανίζεται όλο και συχνότερα με συννοσηρότητα, ψυχικών ή άλλων νόσων. «Και η πρόσβαση των ανθρώπων σε υπηρεσίες είναι πιο περιορισμένη. Υπάρχουν οι δομές, αλλά χρειάζεται να επεκταθούν», καταλήγει.  

Κρυψώνες στα μαντράκια

Αν και η Βαρβάκειος δεν είναι, όπως εξηγούν οι γνώστες, η πιο περιώνυμη από τις πιάτσες της πόλης, δύο παράλληλες αγορές φαίνεται πως συμβιώνουν διαχρονικά εκεί, μέχρι κάποια δραστική επιχείρηση της αστυνομίας να φρενάρει το αλισβερίσι. Ο 82χρονος μπακάλης που είναι καθισμένος μπροστά στους παστούς μπακαλιάρους του πάγκου του βλέπει τον κοντό φοίνικα της πλατείας -μοναδικό μάρτυρα της δολοφονίας- έφτασε στην περιοχή το 1963. Δείχνει προς τη μεριά της πρόσφατα αναστηλωμένης φρουταγοράς της Βαρβακείου, όπου τα μαγαζιά παραμένουν ξενοίκιαστα και σχηματίζει με το χέρι του το μέγεθος μιας μάντρας. «Γύρω-γύρω εκεί, ήταν μαντρούλες με πέτρα. Τότε κρύβανε τις δόσεις τους μέσα στις πέτρες και τσακωνόντουσαν όταν ο ένας πήγαινε να πάρει τ’ αλλουνού», λέει. «Μας γνωρίζανε και τους γνωρίζαμε και δεν ενοχλούσε ο ένας τον άλλον». 

Το έγκλημα στη Βαρβάκειο και η σκοτεινή πλευρά της πόλης-3

Στη γωνία παραδίπλα, ο ιδιοκτήτης του μαγαζιού με τα αυγά -επιχείρηση της περιοχής με ιστορία 70 χρόνων- είχε απρόσκοπτη θέα από τον δικό του πάγκο στον δρόμο των ύποπτων χειραψιών που έκρυβαν στις χούφτες μικρά σακουλάκια και χαρτονομίσματα. Πάει ίσως παραπάνω από μία δεκαετία όταν εκτυλίχθηκε μπροστά στα μάτια του μια κινηματογραφική καταδίωξη, αμερικανικών προδιαγραφών. «Ερχόντουσαν Πακιστανοί, είχαν τις δόσεις, ερχόντουσαν κοστουμαρισμένοι οι Ελληνες και τις παίρνανε. Μέχρι που έγινε το ντου από την αστυνομία, και για πότε μαζευτήκανε όλοι αυτοί και μπήκαν μέσα σε κλούβα και φύγανε… Το είχαν δείξει και οι ειδήσεις!», περιγράφει γλαφυρά, δείχνοντας προς ένα ανακαινισμένο πλέον νεοκλασικό της οδού Σωκράτους. Κυνηγητά πάνω από στέγες και κλωτσιές έμειναν να συζητιούνται από τους μαγαζάτορες της περιοχής ως εμβληματική στιγμή της μαύρης πλευράς της αγοράς.

Πάντως, ούτε και ο ιδιοκτήτης του μπακάλικου με τα αυγά «πήρε χαμπάρι το φονικό», όπως λέει. «Ενας φίλος μου πήρε τηλέφωνο να με ρωτήσει τι έγινε και τότε το έμαθα», προσθέτει, και ας συνέβη λίγα βήματα από το μαγαζί του. «Δεν είναι κάτι συνηθισμένο. Δεν είχαμε (χρήστες) το μεσημέρι. Μετά τα Χριστούγεννα άρχισαν να εμφανίζονται πάλι στην περιοχή». Συμφωνεί και ο 82χρονος μπακάλης: «Αυτά είναι μεμονωμένα πράγματα. Τώρα τελευταία έχουν αρχίσει πάλι και εμφανίζονται, αλλά και αυτούς θα τους διώξουν οπωσδήποτε μετά το συμβάν».

Το έγκλημα στη Βαρβάκειο και η σκοτεινή πλευρά της πόλης-4

Οι χασάπηδες, οι ιχθυοπώλες και οι μανάβηδες της Βαρβακείου ανοίγουν τα καταστήματά τους αχάραγα. Ετσι, η κίνηση στο σημείο ξεκινάει όταν ακόμα το σκοτάδι καλύπτει τις παράνομες δοσοληψίες. Οι ίδιοι δεν θεωρούν την παραβατικότητα ικανό λόγο για να μεταφέρουν τις επιχειρήσεις τους αλλού – ορισμένες από τις οποίες βρίσκονται εκεί για πάνω από μισό αιώνα. Ούτε πιστεύουν ότι αυτή είναι και ο καθοριστικός παράγοντας μείωσης της παραδοσιακής πελατείας τους. Είναι κυρίως ο Covid, λένε.

Τουρίστες πληροφορούνται ένα έγκλημα

«Μετά τον κορωνοϊό έχει σταματήσει ο πολύς, παλιός κόσμος. Φοβούνται τα λεωφορεία. Ηταν οι μεγάλοι άνθρωποι που κατέβαιναν για βόλτα, να πάρουν δυο-τρία πράγματα, ένα κιλό ψάρι, δύο μαρούλια, μια καρτέλα αυγά και να φύγουν να κάνουν και τη βόλτα τους», λέει ο πωλητής αυγών. «Δουλεύουμε κυρίως με τουρίστες και με την εστίαση», λέει και ο 82χρονος μπακάλης. Οι τουρίστες είναι το κύριο σώμα των αγοραστών το μεσημέρι ενός Σαββάτου στα τέλη της άνοιξης. 

Το έγκλημα στη Βαρβάκειο και η σκοτεινή πλευρά της πόλης-5

Σε γκρουπ ή κατά μόνας εισχωρούν στα άδυτα του «στομαχιού» της Αθήνας, μάλλον για τη χαρά της ανακάλυψης ενός καλτ σημείου, παρά από ανάγκη. Παίρνουν, όμως, «τέσσερα αυγά, ένα λεμόνι, δύο πατάτες, ένα κρεμμύδι και κάνουν μια σαλάτα και τρώνε», λέει ο πωλητής αυγών κυρίως για όσους μένουν σε καταλύματα βραχυχρόνιας μίσθωσης.

Ενα ζευγάρι Γερμανών που επιστρέφει στο Airbnb του ύστερα από μια βόλτα στο αθηναϊκό κέντρο, λέει πως βρίσκει την παραμελημένη οδό Σωκράτους εμφανώς πιο καθαρή από άλλους δρόμους της Αθήνας.

Μερικοί τουρίστες περιμένουν στα υπόγεια σκαλάκια του παμπάλαιου «Δίπορτου» για να πιάσουν σειρά και δύο Ισπανοί κατευθύνονται στα κόκκινα τουριστικά λεωφορεία που βρίσκονται προσωρινά παρκαρισμένα στην Αιόλου. «Ξέρετε ότι ένας άνθρωπος δολοφονήθηκε εδώ πριν από μερικές ημέρες;», ρωτάμε. Παγώνουν για λίγο, ίσως αναρωτιούνται τι σχέση έχει αυτό με την ανακάλυψη των μυστικών της πόλης, και τρέχουν να προλάβουν το κόκκινο λεωφορείο που θα τους τριγυρίσει στα αξιοθέατα. 

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή