Καλοδεχούμενοι οι επτά ανοιχτοί αρχιτεκτονικοί διαγωνισμοί για τις εμβληματικές πλατείες Κολωνακίου, Εξαρχείων και Κυψέλης, και για επιλεγμένους νέους σταθμούς της νέας γραμμής 4 του μετρό, που προκήρυξαν έστω για πρώτη φορά ο Δήμος Αθηναίων, μέσω της «Ανάπλαση Αθήνας Α.Ε.». Μόνο που τουλάχιστον για τους τρεις πρώτους έπρεπε οι διαγωνισμοί να είχαν προηγηθεί εδώ και πολύ καιρό, όπως άλλωστε προβλέπει η νομοθεσία για τα δημόσια έργα, και όχι τόσο καθυστερημένα στη φάση που έχουν ήδη κατεδαφιστεί. Είναι προφανές πως η απόφαση αυτή ελήφθη αφού είχε προηγηθεί ένα έντονο κύμα διαμαρτυρίας, ιδιαίτερα μάλιστα για την πλατεία Κολωνακίου, που πραγματοποιήθηκε ενόψει των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004, για την οποία υπήρξαν διαφωνίες, μα τελικά το έργο παρά τις όποιες αστοχίες και τη μη συντήρησή του έγινε αποδεκτό από το ευρύ κοινό και, παράλληλα, καταξιώθηκε μέσα από διεθνείς δημοσιεύσεις. Αποτελεί πράγματι ατόπημα της «Αττικό Μετρό» και όχι μόνο, το να αγνοείται η καλλιτεχνική αξία αρχιτεκτονικών έργων και χώρων που έχουν γράψει στην ιστορία της σύγχρονης ελληνικής αρχιτεκτονικής, και να κατεδαφίζονται χωρίς καν να ενημερώνονται οι δημιουργοί τους. Ομολογώ ότι αισθάνθηκα άσχημα όταν μόλις προχθές ο Δημήτρης Αντωνακάκης δήλωσε δημόσια, σε τελετή βράβευσής του στο Μέγαρο Μουσικής, ότι «…πενθώ σημαίνει θυμάμαι – για την ανώνυμη, βάρβαρη, αδίστακτη, απαράδεκτη και απίστευτα οδυνηρή, σας βεβαιώνω, καταστροφή ενός ανυπεράσπιστου αρχιτεκτονικού έργου μας: της πλατείας Κολωνακίου».
Γιατί όμως επιλέγονται μόνον αυτές οι επτά πλατείες από τους 15 συνολικά σταθμούς της γραμμής 4, και όχι για όλους, στον βαθμό που κατά τη νομοθεσία πρόκειται για αξιόλογα δημόσια έργα; Αναρωτιέμαι επίσης γιατί επιλέχθηκε η κατηγορία του διαγωνισμού ιδεών, με στόχο: τη διερεύνηση των κύριων παραμέτρων του θέματος, την αξιολόγησή τους, την ανάδειξη της βασικής συνθετικής ιδέας. Τι ακριβώς, όμως, σημαίνει αυτή η επιλογή της διερεύνησης; Μήπως σημαίνει ότι από τις μελέτες που θα βραβευθούν θα αποσπούν ιδέες και μετά θα κάνουν ό,τι θέλουν κατά το δοκούν, αγνοώντας την πατρότητα των μελετών, αλλοιώνοντάς τες και ανατρέποντας την αυτοτέλεια του αρχιτεκτονικού έργου; Πρόκειται για μια επιλογή που επί της ουσίας επιτρέπει τις όποιες επεμβάσεις και αλλαγές από την πλευρά του αγωνοθέτη. Βρίσκω θετικό ότι προβλέπεται και η συμμετοχή πολλών ειδικοτήτων συμβούλων για την πληρότητα των μελετών. Απουσιάζει, ωστόσο, η υποχρεωτική συνεργασία με εικαστικούς για την ένταξη έργων τέχνης.
Να γίνουν σεβαστές οι προτάσεις των μελετητών που θα βρα- βευθούν και τα έργα να προχωρήσουν μέσα από την αγαστή συνεργασία με τους φορείς.
Αξίζει, λοιπόν, να γίνουν σεβαστές οι προτάσεις των μελετητών που θα βραβευθούν και τα έργα να προχωρήσουν μέσα από την αγαστή συνεργασία με τους εμπλεκόμενους φορείς, έτσι ώστε το τελικό αποτέλεσμα να έχει μια ταυτότητα και ένα χαρακτήρα, και να μην καταλήξει σε μια απρόσωπη, αδιάφορη επέμβαση στον δημόσιο χώρο.
* Ο κ. Γιώργος Τριανταφύλλου είναι αρχιτέκτονας.
