Μια ασυνήθιστη παραίτηση στον χώρο της Δικαιοσύνης πέρασε στα ψιλά, στη σκιά της προεκλογικής περιόδου, όταν πριν από λίγες ημέρες 23 αρεοπαγίτες, ανάμεσά τους και η πρόεδρος του Αρείου Πάγου Μαρία Γεωργίου, αποχώρησαν με ηχηρό τρόπο από την Ενωση Δικαστών και Εισαγγελέων, τη μεγαλύτερη ένωση στο δικαστικό σώμα.
Η μαζική παραίτηση των αρεοπαγιτών (στη λίστα όσων παραιτήθηκαν φιγουράρουν σημαντικά ονόματα του Αρείου Πάγου) υπήρξε απότοκος μιας μίνι σύγκρουσης που προκλήθηκε στους κόλπους της Δικαιοσύνης, με αφορμή την εφαρμογή διάταξης νόμου που ρυθμίζει διαδικαστικά θέματα για τις προαγωγές και την υπηρεσιακή εξέλιξη των δικαστών.
Η διάταξη του νόμου που προκάλεσε την κρίση ψηφίστηκε περίπου πριν από έναν χρόνο από την κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, όταν αποφάσισε να νομοθετήσει ορισμένες επιμέρους αλλαγές για τη λειτουργία της Δικαιοσύνης και το δικαστικό σώμα. Με τις αλλαγές αυτές επιχειρήθηκε να ανακοπεί, έστω και δειλά, η κατά κοινή ομολογία νοσηρή κατάσταση που για δεκαετίες πλέον επικρατεί, όπου ικανοί και ανίκανοι δικαστικοί, χωρίς ουσιαστική αξιολόγηση, φθάνουν έως τα ανώτατα κλιμάκια της Δικαιοσύνης, ενώ δεκάδες είναι εκείνοι που παραμένουν δικάζοντας, αν και δεν είναι κατάλληλοι να σηκώσουν το θεσμικό βάρος που τους αναλογεί.
Τι προβλέπει όμως η διάταξη που προκάλεσε θύελλα αντιδράσεων και οδήγησε στη μαζική παραίτηση των αρεοπαγιτών από τη δικαστική τους ένωση; Προβλέπει, ότι όποιος δικαστής δεν πάρει ούτε μία θετική ψήφο όταν κρίνεται για προαγωγή από το Ανώτατο Δικαστικό Συμβούλιο (είναι το ανώτατο όργανο που αποφασίζει για όλες τις υπηρεσιακές μεταβολές των δικαστών και τα μέλη του κληρώνονται), δεν μπορεί να ζητήσει να επανακριθεί άμεσα και μάλιστα από την Ολομέλεια του Αρείου Πάγου, δηλαδή από 70 περίπου ανώτατους δικαστικούς.
Αντίθετα, κατά την επίμαχη ρύθμιση, αν o δικαστικός που αποκλείστηκε από τις προαγωγές έχει πάρει δύο ή τρεις ψήφους από το Ανώτατο Δικαστικό Συμβούλιο, που είναι δεκαπενταμελές ή ενδεκαμελές, ανάλογα με τον βαθμό των κρινόμενων δικαστικών, τότε μπορεί να ζητήσει να αποφανθεί για την υπηρεσιακή του εξέλιξη η Ολομέλεια του Αρείου Πάγου.
Οι περισσότεροι από τους απορριφθέντες δεν κατόρθωσαν να πάρουν ούτε μία θετική ψήφο.
Στις πρόσφατες προαγωγές των δικαστικών, για πρώτη φορά ύστερα από χρόνια αποφασίστηκε να μην προαχθούν κάποιοι λειτουργοί είτε επειδή είχαν καθυστερήσεις στην έκδοση των αποφάσεων είτε είχαν κακές εκθέσεις από τους επιθεωρητές τους είτε είχαν πειθαρχικά παραπτώματα. Οι περισσότεροι από τους απορριφθέντες δεν κατόρθωσαν να πάρουν ούτε μία ψήφο θετική και ως εκ τούτου δεν μπορούσαν να ζητήσουν να απασχοληθεί με την περίπτωσή τους η Ολομέλεια του Αρείου Πάγου.
Στο σημείο αυτό άρχισαν οι αντιδράσεις. Εκείνους που δεν πήραν κρινόμενοι ούτε μια θετική ψήφο ανέλαβαν αμέσως να υποστηρίξουν οι συνδικαλιστικοί εκπρόσωποι των δικαστικών. Αρχικά η μειοψηφία στην Ενωση Δικαστών και Εισαγγελέων ήταν εκείνη που εξέδωσε λάβρες ανακοινώσεις, σήκωσε το θέμα, ενώ ορισμένοι άφησαν εμμέσως πλην σαφώς μέχρι και σπόντες για εφαρμογή αντισυνταγματικού νόμου από το Ανώτατο Δικαστικό Συμβούλιο. Τη σκυτάλη όμως των αντιδράσεων, για λόγους που ενδέχεται να σχετίζονται με τον ανταγωνισμό σε συνδικαλιστικό επίπεδο, παρέλαβε γρήγορα και η πλειοψηφία στη διοίκηση της Ενωσης Δικαστών και Εισαγγελέων. Οι αντιδράσεις οδήγησαν τους αρεοπαγίτες να ξεσηκωθούν και να ζητήσουν όχι μόνον τη διαγραφή τους από την Ενωση Δικαστών, αλλά επιπλέον να αιτηθούν να σταματήσει η παρακράτηση από τον μισθό τους, μικρού ποσού που δίνεται στην Ενωση ως ενίσχυση από τα μέλη της.
Γενικά στον Αρειο Πάγο, όχι μόνον σε εκείνους που παραιτήθηκαν από την Ενωση Δικαστών, αλλά και στη συντριπτική πλειονότητα των ανώτατων δικαστικών, υπήρξε έντονος προβληματισμός για τις εμπεδωμένες νοοτροπίες σε μεγάλη μερίδα δικαστών, που δεν θέλουν να αλλάξουν και πολλά στην εξέλιξή τους και υπό τον μανδύα της πολύχρονης στασιμότητας επιθυμούν να συνεχιστεί το καθεστώς της προαγωγής ικανών και μη, έτσι όπως γίνεται για χρόνια, χωρίς ουσιαστική αξιολόγηση.
Και η ιστορία δεν σταμάτησε εδώ. Δεκατρείς από τους κομμένους στις πρόσφατες προαγωγές, που δεν πήραν ούτε μία θετική ψήφο (και για το κόψιμό τους δεν αντέδρασαν ούτε οι παρατηρητές δικαστές, δικαστές κατώτερων βαθμών που κληρώνονται και παρίστανται –και αυτοί– στα Ανώτατα Δικαστικά Συμβούλια) αποφάσισαν να δώσουν συνέχεια στο θέμα.
Προσέφυγαν, αν και δεν έχουν δικαίωμα από τον νόμο, και ζήτησαν να συγκληθεί η Ολομέλεια του Αρείου Πάγου και να κρίνει αν πρέπει να προαχθούν, αν και κόπηκαν με 15-0 ή 11-0. Πράγματι, η Ολομέλεια θα συνεδριάσει στις 12 Ιουνίου.
Εκεί αναμένεται να ξεκαθαρίσει νομικά, τουλάχιστον, το θέμα. Ωστόσο, μέσα στη Δικαιοσύνη η ανησυχία είναι διάχυτη, καθώς πολλοί είναι εκείνοι που εκφράζουν την άποψη, πως «αν για ένα τέτοιο θέμα συμβαίνουν αυτά που συμβαίνουν, για σκεφτείτε ποιες θα είναι οι αντιδράσεις αν αποφασιστεί πραγματική αξιολόγηση…».