Δεν ξέρω τι να περιμένω όταν στέκομαι μπροστά από το Σωφρονιστικό Κατάστημα Κορυδαλλού Ι, την Τετάρτη 21 Ιουνίου, Παγκόσμια Ημέρα της Μουσικής για μια μοναδική συναυλία. Περνάω τον σωματικό έλεγχο και κατευθύνομαι στον κήπο του Καταστήματος, μια ολάνθιστη, μαγική όαση με μικρά λουλουδιαστά παρτέρια και καταπράσινα δέντρα. Κάπου κρώζει ένα παγόνι, το οποίο θα είναι, παραδόξως, και ο μόνος παράφωνος ήχος της βραδιάς. Στο βάθος ακούμε κάτι κότες. Όταν καθόμαστε, θα παρατηρήσουμε ένα γατί να έχει σκαρφαλώσει σε μια ταράτσα και να δημιουργεί μια παράδοξη συμφωνία με το φεγγάρι. Αυτή η αρκετά κατανυκτική ατμόσφαιρα, που σίγουρα δε θυμίζει φυλακή, μας προϊδεάζει για τη συνέχεια: Απόψε έχουμε έρθει, μαζί με τις οικογένειες των κρατούμενων, κάποιους καλεσμένους και τις εκπαιδευτικές και κοινωνικές δράσεις της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, που συνδιοργανώνει τη βραδιά, να παρακολουθήσουμε τη δουλειά 32 κρατούμενων που τραγουδούν και παίζουν μουσικά όργανα, δημιουργώντας από το μηδέν ένα μοναδικό θέαμα. «Κανένα καλλιτεχνικό πρόγραμμα να μην μείνει έξω από τον Κορυδαλλό», θα πει η διευθύντρια του Καταστήματος, Μαρία Στέφη, χωρίς την οποία δε θα μπορούσε να συμβεί τίποτα απ’ όλα αυτά. Σ’ αυτό συμφωνούν η Μαρία-Χριστίνα Harper, μουσικός – μουσικοθεραπεύτρια, η οποία σχεδιάζει και υλοποιεί το εργαστήριο, και η Γιολάντα Κωνσταντινίδη, κοινωνιολόγος και υπεύθυνη πολιτιστικών προγραμμάτων και δράσεων.
«Νιώθω ενθουσιασμένη με το αποτέλεσμα», δηλώνει συγκινημένη η Μαρία Χριστίνα, την οποία παρακολουθώ να διευθύνει τους μουσικούς κατά τη διάρκεια της συναυλίας στην οποία παρουσιάζονται πέντε έργα, με τη συμμετοχή ενός κλαρίνου, έξι κιθάρων, μιας άρπας, ενός πιάνου, πέντε ξυλόφωνων/ μεταλλόφωνων, δεκατεσσάρων κρουστών, ενός μπάσου, και τριών ανδρών που απαγγέλλουν. Μόνο δύο από τους κρατούμενους έχουν γνώση μουσικής. Οι υπόλοιποι έμαθαν να παίζουν ένα όργανο στις 25 περίπου συναντήσεις με την Μαρία Χριστίνα, τους τελευταίους μήνες. Συχνά, οι κρατούμενοι δεν γνωρίζονται, εφόσον προέρχονται από διαφορετικές πτέρυγες. Η Γιολάντα Κωνσταντινίδη εξηγεί πως πρώτα γίνεται μια ανακοίνωση και οι έγκλειστοι εκδηλώνουν ενδιαφέρον. «Κανένας δεν αποκλείεται. Εμείς τους κινητοποιούμε για να έρχονται σε κάθε εργαστήριο, τους εμψυχώνουμε. Η ομάδα δυναμώνει και νιώθουν και οι ίδιοι σαν συνδετικοί κρίκοι. Καταλαβαίνουν ότι η απουσία του ενός θα παρασύρει και τον άλλο».
Ένα κοριτσάκι με δύο κότσους στα μαλλιά στήνεται μπροστά-μπροστά σ’ ένα από τα παιδικά καρεκλάκια και παρακολουθεί τον μπαμπά της να παίζει κιθάρα. Στην αγκαλιά της μαμάς της άλλο ένα μικρό έχει κουρνιάσει. Μια μητέρα κρατούμενου δεν συγκρατεί τα δάκρυα της. Δεν είναι η μόνη. Κι εμένα τα μάτια μου έχουν γεμίσει εδώ και ώρα. Είναι η επίδραση της μουσικής, είναι η ατμόσφαιρα. «Για τους κρατούμενους, είναι μια μοναδική εμπειρία εδώ στον κήπο. Δροσιά, φώτα, μουσική. Ξεχνάμε ότι γι’ αυτούς τους ανθρώπους είναι πολυτέλεια», λέει η Μαρία Χριστίνα.
«Τα λάθη μου τα πλήρωσα, μ’ αρέσαν και χαλάλι», ξεκινάει την απαγγελία του ένας κρατούμενος με δυνατή φωνή ενώ τα κρουστά αντηχούν. Όταν τελειώνει η συναυλία, ένας κρατούμενος λέει «Να είμαστε μαζί σας σύντομα». «Βοηθάει πολύ στην αυτοεκτίμησή τους, μαθαίνουν να μοιράζονται. Στόχος μας είναι να βγουν ψυχικά υγιείς από μέσα. Εμείς θέλουμε να τους κινητοποιήσουμε. Και μόνο που βγαίνει κάποιος από το κελί στην αυλή είναι επιτυχία», λέει η Γιολάντα. Η μεγαλύτερη μέρα του χρόνου τελειώνει και τα φώτα σβήνουν. Θα επιστρέψει ο καθένας στο πόστο του. Για μερικές στιγμές νιώσαμε ο ένας τον άλλο, δεν ξέρω πόσο μπορεί να κρατήσει αυτό, αλλά κάποιοι από μας αισθάνονται πιο γεμάτοι και αισιόδοξοι. Μακάρι κι αυτός που πηγαίνει για ύπνο στο κελί του να μοιράστηκε λίγο την συγκίνηση μας.
