Εκτυπώσιμοι βιοαισθητήρες τσέπης, που προειδοποιούν για τον κίνδυνο εμφράγματος. Θεραπευτικά νανοσκευάσματα που μπορούν να «στοχεύσουν» με ακρίβεια στα στοιχεία του ανθρώπινου κυττάρου, που συνδέονται με καρκινογένεση. Αλλά και νανοκαλλυντικά που εισχωρούν βαθύτερα στο δέρμα και μπορούν να έχουν πολύ πιο αποτελεσματική επίδραση. Πρόκειται για εφαρμογές της νανοτεχνολογίας, ορισμένες μόνο από όσες παρουσιάζονται στο διεθνές συνέδριο Nanotexnology 2023, το οποίο πραγματοποιείται στη Θεσσαλονίκη από 1 έως 8 Ιουλίου, γιορτάζοντας τα 20 χρόνια του. Πρόκειται, μάλιστα, για εφαρμογές που έχουν γίνει από Ελληνες επιστήμονες και ελληνικές εταιρείες, που στελεχώνουν ένα πολύ δυναμικό «οικοσύστημα» δημιουργίας με πυλώνα το Εργαστήριο Νανοτεχνολογίας LTFN του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Ενας από τους τομείς που αναπτύσσονται γοργά είναι η νανοϊατρική. «Τα μικροσκοπικά νανοσωματίδια μπορούν να εισέρχονται μέσα στον ανθρώπινο οργανισμό, περνώντας μέσα από τον φραγμό του οργανισμού που εμποδίζει ό,τι είναι σε μεγαλύτερη διάσταση. Οι νανοφορείς που κατευθύνουμε μπορούν έτσι να αλληλοεπιδράσουν με τους υποδοχείς στα κύτταρα», λέει στην «Κ» η Βαρβάρα Καραγκιοζάκη, καρδιολόγος-νανοϊατρός, διδάκτωρ του ΑΠΘ και διευθύντρια (CEO) της εταιρείας VK NANO. «Λόγω του νανομεγέθους μπορούν να ανιχνεύσουν τους αντίστοιχους βιοδείκτες που υπάρχουν πάνω στην επιφάνεια των κυττάρων. Αυτό μπορεί να συμβεί, για παράδειγμα, στην αθηρωματική πλάκα, όπου δημιουργούνται στενώσεις στις αρτηρίες και προκαλείται η στεφανιαία νόσος. Τα νανοσωματίδια μπορούν να εντοπίσουν τα σημεία στένωσης και να προειδοποιήσουν», εξηγεί στην «Κ» η κ. Καραγκιοζάκη. Σήμερα η νανοϊατρική, όπως σημειώνει η καρδιολόγος-νανοϊατρός, αναπτύσσεται για τη διάγνωση ασθενειών, την αναγέννηση κυττάρων αλλά και τη θεραπεία.
Μια εντυπωσιακή εφαρμογή, σε συνδυασμό με άλλες τεχνολογίες, είναι ο εκτυπώσιμος βιοαισθητήρας που προειδοποιεί για τον κίνδυνο εμφράγματος και ο οποίος παρουσιάστηκε στο εντυπωσιακό συνέδριο για τη νανοτεχνολογία στη Θεσσαλονίκη. «Ο αισθητήρας μας στηρίζεται στην ανίχνευση ενός σημαντικού παράγοντα, που είναι δείκτης για τον κίνδυνο εμφράγματος του μυοκαρδίου. Πρόκειται για την τροπονίνη, μια καρδιακή πρωτεΐνη. Εάν είναι πολύ ανεβασμένη ή έχει ανοδική πορεία κτυπάει καμπανάκι κινδύνου. Ο αισθητήρας μας είναι εκτυπώσιμος, μικρός, μήκους 3-4 εκατοστών, και αρκεί μία σταγόνα αίματος για να υπολογίσει την τροπονίνη. Είναι σημαντικό πως έχει σημαντική ευαισθησία και μπορεί να την ανιχνεύσει από πολύ χαμηλά επίπεδα», λέει στην «Κ» ο Κώστας Τσιμενίδης, υπεύθυνος τεχνολογίας (CTO) της εταιρείας bl-nanobiomed.com.
Αυτός ο αισθητήρας έχει επίσης τη δυνατότητα να συνδέεται διαδικτυακά και να μπορεί να μεταδώσει την πληροφορία (και την προειδοποίηση) στον γιατρό του πολίτη ή στις δημόσιες δομές υγείας και άμεσης βοήθειας. «Θα μπορούσε να ειδοποιηθεί και κινητοποιηθεί ένα ασθενοφόρο ή κάποιο νοσοκομείο», σημειώνει η κυρία Καραγκιοζάκη. «Εάν κάποιος πονάει στο στήθος μπορεί να ελέγξει άμεσα εάν διατρέχει κίνδυνο εμφράγματος».
Στο Nanotexnology 2023 παρουσιάζονται και άλλες πρωτοποριακές εφαρμογές. «Εχουμε αναπτύξει έναν καινοτόμο βιοαντιδραστήρα, όπου μπορούν να τοποθετηθούν βιοϋλικά για την επώασή τους, όπως για παράδειγμα σύνθετα μοσχεύματα. Ο βιοαντιδραστήρας μας μπορεί να δημιουργήσει τις συνθήκες που απαιτούνται. Πρόκειται για μια συσκευή-πρότυπο, την οποία μπορούν να χρησιμοποιήσουν και φορείς με τους οποίους θα συνεργαστούμε. Η νανοϊατρική θα παίξει πολύ πρωτοπόρο ρόλο στον καινούργιο κλάδο της αναγεννητικής ιατρικής», αναφέρει ο κ. Τσιμενίδης.
Εντυπωσιακές εφαρμογές της νανοτεχνολογίας παρουσιάζονται στο διεθνές συνέδριο Nanotexnology 2023, το οποίο πραγματοποιείται στη Θεσσαλονίκη.
Τα καλλυντικά
Και στα καλλυντικά η νανοτεχνολογία δίνει νέες δυνατότητες. «Λόγω του εξαιρετικά μικρού μεγέθους τους, τα νανοσωματίδια μπορούν να οδηγήσουν σε εις βάθος διείσδυση των αντιοξειδωτικών. Και αυτό είναι πολύ σημαντικό, καθώς τα κύτταρα που παράγουν κολλαγόνο και ελαστίνη δεν είναι στην επιδερμίδα, αλλά στη μεσαία στιβάδα του δέρματος», εξηγεί η κ. Καραγκιοζάκη. Τα συνήθη σκευάσματα, σημειώνει, συνήθως δεν φτάνουν μέχρι το κατάλληλο σημείο για να είναι αποτελεσματικά.
Μάλιστα, από τον Οκτώβριο 2022 η εταιρεία VK Nano, που επίσης είναι στο «μπουκέτο» των εταιρειών νανοτεχνολογίας της Θεσσαλονίκης, έχει βγάλει δύο προϊόντα καλλυντικών, τα οποία προέρχονται από οργανικά (βιολογικά) υλικά της ελληνικής φύσης. «Το ένα σκεύασμα περιέχει κουρκουμίνη, από τον κουρκουμά, και έχει αντιοξειδωτική δράση. Το δεύτερο έχει μπλούμπερι, ενώ αξιοποιούνται επίσης πράσινο τσάι, αλόε βέρα και άλλα συστατικά. Συνδυάζουμε τις τεχνολογίες αιχμής της χώρας με υλικά της φύσης της», σημειώνει η κ. Καραγκιοζάκη.
Ο κίνδυνος νανοτοξικότητας
«Ο σχεδιασμός στη νανοτεχνολογία ξεκινάει πάντα από τον τομέα της ασφάλειας», συμπληρώνει. Αυτό είναι το πρώτο κριτήριο, καθώς πρέπει να αποφύγουμε τη νανοτοξικότητα. Ολα τα υλικά που χρησιμοποιούμε πρέπει να είναι βιοαποδομήσιμα, να αποδομούνται πλήρως και να αποβάλλονται στην ολότητά τους από τον οργανισμό. Να μη συσσωρεύονται. Γι’ αυτό οι πολίτες πρέπει να προμηθεύονται πιστοποιημένα σκευάσματα», υπογραμμίζει.
Οι δημιουργίες που αναφέρθηκαν είναι πλευρές ενός ιδιαίτερα επιτυχημένου πολυ-συνεδρίου, όπως χαρακτηρίζουν οι διοργανωτές το Nanotexnology 2023. Με τη συμμετοχή περίπου 1.000 επιστημόνων από 65 χώρες, η 20ή διοργάνωση «έχει απογειωθεί». Αξιοσημείωτες είναι οι συναντήσεις για την υλοποίηση στη Θεσσαλονίκη της πρώτης μονάδας παραγωγής εύκαμπτων φωτοβολταϊκών και για τη δημιουργία ευρωπαϊκού κέντρου επιστημών σε τομείς αιχμής.