Η Μάνδρα πλημμύρισε, η Μάνδρα κάηκε, και πάλι από την αρχή! Τι ακριβώς συμβαίνει στη συγκεκριμένη περιοχή; «Πάντως, δεν φταίει που δεν κάνουμε ευχέλαιο», λέει ο πρώην γενικός γραμματέας του Δήμου Μάνδρας, Δημήτρης Ραφτόπουλος.
«Ποτέ δεν υπήρξε η προσέγγιση που θα έπρεπε, ο σχεδιασμός από την κεντρική διοίκηση», εξηγεί. Ουσιαστικά, όσα συμβαίνουν τις τελευταίες δεκαετίες στη Μάνδρα συνοψίζουν την κακοδαιμονία της ελληνικής κοινωνίας και πολιτείας.
Η περιοχή, ένα χωριό με λίγους κατοίκους, αλλά με μεγάλες δασικές και αγροτικές εκτάσεις αρχικά, αφέθηκε να επεκταθεί άναρχα, χωρίς συγκεκριμένο σχέδιο και φυσικά χωρίς υποδομές. Σήμερα, στον Δήμο Μάνδρας – Ειδυλλίας, τον δεύτερο μεγαλύτερο σε έκταση δήμο της χώρας, χωματερές, εργοστάσια, βιοτεχνίες, αυθαίρετα μέσα στο ρέμα και παρατημένα χωρίς διαχείριση δάση αποτελούν το τέλειο υπόβαθρο για κάθε είδους καταστροφή, συχνά με κόστος ανθρώπινες ζωές και περιουσίες.
Την ίδια στιγμή, τοπικοί και δημοτικοί άρχοντες και όχι μόνο, επενδύοντας στην ανάγκη –πολλοί από τους κατοίκους είναι άνθρωποι χαμηλών εισοδημάτων– υπόσχονται τη νομιμοποίηση των παρανομιών για να εξασφαλίσουν την εκλογή τους. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο κεντρικός δρόμος της πόλης, εκεί όπου έχει στηθεί η βασική αγορά και τα καταστήματα, η γνωστή πλέον από τις καταστροφικές πλημμύρες του 2017 που στοίχισαν τη ζωή σε 24 ανθρώπους οδός Κοροπούλη, είναι η φυσική συνέχεια του ποταμού όπου καταλήγουν τα νερά των ρεμάτων «Σούρες» και «Αγίας Αικατερίνης».
Οι κάτοικοι του συνοικισμού της Νέας Ζωής είδαν να καίγονται τα σπίτια, τα οποία τους είχαν υποσχεθεί ότι θα μπουν στο σχέδιο πόλης και θα νομιμοποιηθούν με πολεοδομική μελέτη από το 2020.
«Πολλές δυνατότητες»
Και να φανταστεί κανείς ότι πρόκειται για έναν τόπο προνομιούχο, που εκτείνεται σε 456.000 στρέμματα εκ των οποίων τα 320.000 δάσος, που έχει μέτωπο στον Κορινθιακό κόλπο, πολύ σημαντικά μνημεία αρχαίων πόλεων και 7 ενεργά μοναστήρια. «Εχει πολλές δυνατότητες ο τόπος, αλλά ο τρόπος που αντιμετωπίστηκε οδήγησε στην υποβάθμισή του», προσθέτει ο κ. Ραφτόπουλος.
«Τα τρία τελευταία χρόνια έχουν καεί 240.000 στρέμματα δάσους, 110.000 το 2021 και 130.000 αυτές τις ημέρες. Το θέμα της προστασίας του δάσους έχει αφεθεί στον… Θεό, το δασαρχείο δεν έχει κόσμο να κάνει περιπολίες και δεν υπάρχουν καθόλου δασικοί δρόμοι», καταλήγει.
Μέχρι το 1980 η κεντρική οδός Κοροπούλη ήταν ρέμα, όμως σιγά σιγά ξεμύτισαν οι πρώτες κατασκευές, χωρίς να υπάρξει καμιά διευθέτηση.
Η «πρώτη» καταστροφική πλημμύρα συνέβη το μακρινό 1996 και μάλιστα δύο άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους. Η άμεση αντίδραση ήταν η εξαγγελία έργων για τη διευθέτηση του ρέματος. Ομως μέχρι το 2017 κανένα έργο δεν έγινε πράξη. Ο Νίκος Πέππας, ειδικός σύμβουλος στην Περιφέρεια Αττικής την περίοδο 2014-2016, αναφέρει ότι το 2002, όταν η προοπτική των Ολυμπιακών Αγώνων έφερνε αισιοδοξία και έργα, ανατέθηκε η μελέτη για τη διευθέτηση του ρέματος «Σούρας» σε γραφείο από τον Δήμο Μάνδρας. Ο μελετητής για να πάρει τα χρήματά του αναγκάστηκε να καταφύγει στα δικαστήρια και παρέδωσε τελικά τη μελέτη για τη διευθέτηση το 2010. Στο μεταξύ, προχωρούσαν οι εργασίες για το πολεοδομικό σχέδιο Μάνδρας. «Ηταν αστείο, το 2008 μέσα στα χωράφια ξαφνικά ξεφύτρωσαν κράσπεδα 70 εκατοστών για να χαραχθούν οι δρόμοι. Μετά τα πήρε το ρέμα, αλλά ακόμη κάποια στέκουν στη θέση τους», διηγείται ο κ. Πέππας. Παράλληλα, επί του ρέματος –που είναι δημόσιο και άρα δεν ανήκει σε κανέναν– παιζόταν το παιχνίδι των οικοπέδων. Οι γνωρίζοντες φρόντισαν να μην πάρουν χωράφια μέσα στην κοίτη, διηγούνται οι παλιοί της Μάνδρας. Και το ρέμα εντάχθηκε στον πολεοδομικό σχεδιασμό της πόλης χωρίς υποδομές, χωρίς διευθέτηση, χωρίς μέριμνα. Σαν να μη συμβαίνει τίποτα, πολλοί άνθρωποι έφτιαξαν τα σπίτια τους σε λίγα τετραγωνικά γης, δίπλα στις βιομηχανίες που εργάζονταν. Αυθαίρετα ναι, αλλά όχι για πάντα, όπως τους έλεγαν οι ιθύνοντες.
Μέχρι που το 2017 το ρέμα φούσκωσε για τα καλά, παίρνοντας μαζί του κατασκευές, σπίτια, αυτοκίνητα και κυρίως ανθρώπους. Λίγους μήνες μετά ξεκίνησαν εργασίες διευθέτησης του ρέματος και αντιπλημμυρικά έργα στην περιοχή.
Μελέτη επέκτασης
Χαρακτηριστικά, σε οριστική μελέτη της τεχνικής υπηρεσίας του Δήμου Μάνδρας – Ειδυλλίας το 2020 για την επέκταση του οικισμού Νέας Ζωής ως Α΄ ζώνη κατοικίας, αναφέρεται: «Από άποψη πολεοδομική, η περιοχή της Ν. Ζωής είναι “οικισμός” πλήρως διαμορφωμένος, αφού η έκτασή της έχει “κατατμηθεί” σε 410 μικρά τεμάχια γης εμβαδού επιφανείας από 400 τετραγωνικά μέτρα μέχρι 1.200 τετραγωνικά μέτρα, τα οποία έχουν περιφραχθεί και στα οποία έχουν ανεγερθεί αυθαιρέτως περίπου 250 κτίσματα που χρησιμοποιούνται για μόνιμη κατοικία περίπου 600 ατόμων.
Διαθέτει πλήρες και οργανωμένο τοπικό οδικό δίκτυο με ελάχιστους αδιάνοιχτους δρόμους (ασφαλτοστρωμένο στο μεγαλύτερο μέρος του), καθώς και τα υπόλοιπα (εκτός της αποχέτευσης των ομβρίων και ακαθάρτων υδάτων) δίκτυα υποδομής (ηλεκτρισμού, ύδρευσης, τηλεφώνου), καθώς και ικανοποιητική εξυπηρέτηση ως προς την οδική συγκοινωνία». Κοινώς, κουτσά-στραβά είναι διαμορφωμένος οικισμός, ας τον νομιμοποιήσουμε.
Εκτός σχεδίου
Οι δρόμοι του οικισμού είχαν ονομαστεί πριν καν ανοιχτούν το πάλαι ποτέ 2004. «Με την απόφαση 28/5/04 της αρμόδιας επιτροπής της Περιφέρειας Αττικής (έγγραφο α.π. 6363 – 23/6/04), ο οικισμός απέκτησε πλήρη ονοματολογία όλων των αδιάνοικτων και διαμορφωμένων οδών, καθώς και κοινή ομαδική ταχυδρομική θυρίδα από τα ΕΛΤΑ, σύμφωνα με τα οριζόμενα στη σχετική οδηγία της Ε.Ε. Οι παραπάνω υποδομές τεκμηριώνουν με τον καλύτερο τρόπο την κοινή διαπίστωση ότι η Ν. Ζωή αποτελεί διαμορφωμένο οικισμό και απαιτείται η πολεοδόμησή του», σημειώνεται στην ίδια μελέτη. Πάντως ο οικισμός ακόμη δεν έχει μπει στο σχέδιο πόλης.