«Πριν από περίπου έναν μήνα πετούσα από το Τατόι προς την Κρήτη και εντόπισα μια φωτιά στα Δίδυμα, πριν το Κρανίδι. Αμέσως έδωσα στον έλεγχο εναερίου κυκλοφορίας το στίγμα της φωτιάς. Σηκώθηκε ελικόπτερο και την έσβησε. Σώθηκε μια μεγάλη έκταση που ενδεχομένως θα καιγόταν».
Ο Νίκος Μαρκάκης, πρόεδρος της Ελληνικής Αεραθλητικής Ομοσπονδίας περιγράφει μια τυπική πτήση επιτήρησης με αεροπλάνο Γενικής Αεροπορίας. Κάθε χρόνο, κατά τη διάρκεια της αντιπυρικής περιόδου, ερασιτέχνες πιλότοι «γράφουν» ατελείωτες ώρες στον αέρα συμμετέχοντας σε εθελοντικές πτήσεις πυρανίχνευσης. Παρά τις αντίξοες συνθήκες, την κούραση και την επικινδυνότητα, κάθε χρόνο όλο και περισσότεροι δηλώνουν πρόθυμοι να πετάξουν για να προστατεύσουν τα ελληνικά δάση αλλά και ανθρώπινες ζωές. Είναι τα «μάτια» της Πολιτικής Προστασίας στον αέρα. Εκείνοι βάζουν τα αεροπλάνα και η πολιτεία τα καύσιμα.
«Πέρυσι βρήκαμε 24 φωτιές και κάναμε 654 πτήσεις. Φέτος έχουμε γράψει 181 ώρες, 46 «εξόδους» και έχουμε βρει οκτώ φωτιές. Εμείς λειτουργούμε στα πρότυπα του Search and Rescue. Όπως συμβαίνει χρόνια στην Αμερική με τον θεσμό του Civil Patrol. Οι πιλότοι μας δεν πληρώνονται, είναι ερασιτέχνες. Αυτή είναι η Γενική Αεροπορία» λέει στην «Κ» ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας.
Κίνητρο ο εθελοντισμός
Οι εθελοντικές πτήσεις ξεκίνησαν το 2016 όταν η ΕΛΑΟ υπέγραψε μνημόνιο συνεργασίας με την Πολεμική Αεροπορία ώστε τα αεροπλάνα να ανεφοδιάζονται με στρατιωτικό καύσιμο. Έκτοτε, τα διαθέσιμα αεροσκάφη, περίπου 150-160 σε όλη τη χώρα, μπαίνουν στον σχεδιασμό της Πολιτικής Προστασίας και επιχειρούν τις ημέρες που ο κίνδυνος εκδήλωσης πυρκαγιάς είναι υψηλός.
«Μας δίνει το Υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας τις ώρες και τις περιοχές που είναι πιο επικίνδυνες, οπότε, σηκώνουμε εμείς το αεροσκάφος με κυβερνήτη και συγκυβερνήτη – επιτηρητή όπως λέμε – για να κάνει την πυρανίχνευση. Τη φωτιά στο Μάτι και στην Κινέτα την ανακαλύψαμε εμείς με τα δικά μας αεροσκάφη» αναφέρει ο πρόεδρος της ΕΛΑΟ.
«Καλό θα ήταν να γίνονται κάθε μέρα οι πτήσεις αυτές, ακόμη και όταν δεν είμαστε σε πορτοκαλί ή κόκκινο επίπεδο συναγερμού, διότι η χώρα έχει τέτοιο φυσικό κάλλος που είναι άδικο να χαθεί και εφόσον υπάρχει ο εθελοντισμός, γιατί δεν κοστίζουμε στο κράτος παρά μόνο τα καύσιμα, ίσως θα έπρεπε να το δουν οι ειδικοί ακόμα πιο ζεστά» συμπληρώνει.
Ο Παναγιώτης Ποδηματάς, μέλος της αερολέσχης Αθηνών, συμμετέχει κάθε καλοκαίρι στις εθελοντικές πτήσεις πυρανίχνευσης. «Έχω πετάξει στη Μυτιλήνη, σε όλα τα Δωδεκάνησα, στην Ικαρία, τη Σάμο, τη Χίο, πτήσεις έξι ή ακόμη και επτά ωρών. Οι τομείς που αναλαμβάνουμε εμείς φεύγουν από την Πολεμική Αεροπορία και την Πολιτική Προστασία, τους παίρνουμε ένα βάρος» λέει στην «Κ».
«Το πιο σημαντικό είναι να προλάβουμε την πυρκαγιά τη στιγμή που ξεκινάει, στην αρχή της. Αν γίνει αυτό, η πυροσβεστική έχει πολλές πιθανότητες να τη σβήσει πριν εξαπλωθεί» εξηγεί ο κ. Ποδηματάς. «Το κάνουμε για να βοηθήσουμε τους πυροσβέστες και τις Ένοπλες Δυνάμεις και φυσικά για να προστατεύσουμε τους συνανθρώπους μας».
Μικρό κόστος, μεγάλο όφελος
Σύμφωνα με τον πρόεδρο της ΕΛΑΟ, ένα αεροπλάνο Γενικής Αεροπορίας καταναλώνει περίπου 40 με 50 λίτρα καύσιμο την ώρα. Για μία πτήση επιτήρησης συνολικής διάρκειας δέκα ωρών, το κόστος κυμαίνεται γύρω στα 500 ευρώ, μιας και το στρατιωτικό καύσιμο είναι αφορολόγητο.
«Για κάθε περιφέρεια της χώρας θα χρειαστούμε περίπου 2,5 τόνους καύσιμο. Δεν ζητάμε χρήματα ή αμοιβή. Θα μπορούσαμε, λοιπόν, επί μονίμου βάσεως τους καλοκαιρινούς μήνες να επιτηρούμε το ανάγλυφο της χώρας» επισημαίνει ο κ. Μαρκάκης και με απλά μαθηματικά επιχειρεί να εξηγήσει πως η πολιτεία θα έβγαινε κερδισμένη.
«Σύμφωνα με το ΦΕΚ 535Β’/2018, ένα φθηνό μονοκινητήριο των Ενόπλων Δυνάμεων ή του Λιμενικού κοστίζει από 1.300 μέχρι 1.750 ευρώ ανά ώρα πτήσης. Αν μιλήσουμε για μη επανδρωμένο, υπολογίζουμε από 2.600 έως 14.800. Αντίστοιχα αεροσκάφη έχουμε και εμείς στις αερολέσχες αλλά κοστίζουν πολύ λιγότερο γιατί το κάνουμε εθελοντικά και τη συντήρηση των αεροσκαφών την αναλαμβάνουμε εμείς. Η πολιτεία βάζει μόνο το καύσιμο».
Υπογραμμίζει ακόμη, ότι σε σχέση με τα εποχούμενα περίπολα, οι εθελοντές πιλότοι αποδεικνύονται πιο αποτελεσματικοί αφού καλύπτουν μεγάλες σε έκταση περιοχές σε σύντομο χρονικό διάστημα. «Η περιφέρεια Κρήτης χρειάζεται τέσσερις με πέντε ώρες για να επιτηρηθεί από τη μία άκρη στην άλλη. Η Ρόδος περίπου μιάμιση ώρα, η Πελοπόννησος γύρω στις τέσσερις ώρες. Τα περίπολα πυρασφάλειας του Στρατού με τα τζιπάκια θέλουν έξι με επτά ώρες για να καλύψουν μια μικρή επαρχία. Εμείς θα το κάνουμε σε μία ώρα. Πετάμε με ταχύτητα περίπου 200 χλμ/ώρα και βλέπουμε πιο μακριά λόγω ύψους. Σε μερικές ώρες καλύπτουμε περιοχές για τις οποίες ένα αυτοκίνητο θα χρειαζόταν μια ολόκληρη ημέρα».
Είναι πόλεμος
Θα μπορούσε κανείς να σκεφτεί ότι οι πτήσεις επιτήρησης είναι στην ουσία ωφέλιμες ώρες για τον πιλότο ώστε να διατηρεί σε ισχύ το δίπλωμα του και να κάνει το χόμπι του. Ή πολύ περισσότερο, να πετάει χωρίς να ανησυχεί για το κόστος των καυσίμων. Σύμφωνα, όμως, με τον κ. Μαρκάκη, οι συγκεκριμένες πτήσεις κάθε άλλο παρά ευχάριστες ή διασκεδαστικές είναι.
«Κάποιος μπορεί να σκεφτεί ότι θέλουμε τα καύσιμα για να κάνουμε βόλτες. Καλώ όποιον θέλει από τον κρατικό μηχανισμό να έρθει να πετάξει μαζί μας σε μια τέτοια πτήση. Οι πτήσεις αυτές δεν είναι εύκολες όταν έχουμε πάρα πολλή ζέστη ή αέρα, το αεροσκάφος δεν πετάει ομαλά, δεν μπορούμε να ανέβουμε πάρα πολύ ψηλά με τα αεροπλάνα αυτά γιατί δεν έχουμε συμπιεζόμενη καμπίνα, ακολουθούμε το ανάγλυφο του εδάφους με αποτέλεσμα να έχουμε ισχυρές αναταράξεις. Δεν είναι βόλτα. Είμαστε σφιχτά δεμένοι, νηστικοί για να μην ενοχληθεί το στομάχι μας και είναι μια πραγματικά δύσκολη διαδικασία και απαιτεί σθένος. Η φωτιά είναι πόλεμος. Είμαστε σε άμυνα» αναφέρει.