Εχουν περάσει μόλις 11 ημέρες από την πρώτη οργανωμένη δράση πολιτών, που διεκδίκησαν ελεύθερο χώρο στις ελληνικές παραλίες. Η Πάρος έβαλε το πρώτο «λιθαράκι». Την πρώτη Κυριακή (23/7) στη μικρή Σάντα Μαρία και την αμέσως επόμενη (30/7) στις παραλίες του Μαρτσέλο και του Κριού, μερικές εκατοντάδες κάτοικοι του νησιού και παραθεριστές ζήτησαν με τον πιο ειρηνικό τρόπο, τον χώρο που τους αναλογεί δίπλα στη θάλασσα. Το θέμα έλαβε γρήγορα τεράστια δημοσιότητα και αποδείχθηκε ότι χρειαζόταν απλώς μια «σπίθα» για να επεκταθούν οι αντιδράσεις και σε άλλα σημεία της Ελλάδας, ξεσηκώνοντας πολίτες, δημιουργώντας νέα κινήματα και ενθαρρύνοντας κάποια από τα ήδη υπάρχοντα.
Τα αποτελέσματα είναι κιόλας απτά. Οι πρώτες παράνομες ομπρέλες ξηλώθηκαν ήδη από την παραλία της μικρής Σάντα Μαρία, πληροφορίες κάνουν λόγο για παραπομπή στο αυτόφωρο επιχειρηματιών που παρανόμησαν, ενώ από το αρμόδιο υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, ανακοινώθηκε χθες ότι δόθηκε εντολή για εντατικοποίηση των ελέγχων καθ’ όλη τη διάρκεια του καλοκαιριού «προκειμένου να γίνονται σεβαστοί οι όροι των συμβάσεων που έχουν υπογραφεί με τις επιχειρήσεις, να διασφαλίζεται η πρόσβαση των πολιτών στις παραλίες και να προστατεύεται η εικόνα του ελληνικού τουριστικού προϊόντος».
«Τα αποτελέσματα μέχρι στιγμής μας δικαιώνουν», λέει στην «Κ» εκ μέρους της Κίνησης Πολιτών Πάρου ο συνταξιούχος διευθυντής Γυμνασίου του νησιού και ένας από τους βασικούς πρωταγωνιστές της Κίνησης, Χρήστος Γεωργούσης. Ο ίδιος, έχει αναλάβει να ενημερώνει τα μέλη της Κίνησης μέσω Facebook για τα επόμενα βήματα, καθώς η μάχη κατά των αυθαιρεσιών στις παραλίες της Πάρου, όπως λέει, συνεχίζεται. Επόμενη στάση θα είναι το δημαρχείο του νησιού. Εκεί, κατά τη συνεδρίαση του δημοτικού συμβουλίου, -που αναμένεται να οριστεί τις επόμενες ημέρες- θα επιδοθεί καταγγελία με 2.000 υπογραφές στην οποία έχουν συγκεντρωθεί όλες οι περιπτώσεις καταπατήσεων και αυθαιρεσιών στις παραλίες της Πάρου.
«Ο Δήμος Πάρου εμμένει στη θέση του ότι είναι αναρμόδιος να καταπιαστεί σοβαρά με το θέμα αυτό. Η Κίνηση Πολιτών Πάρου, από την άλλη, είναι ένα Κίνημα το οποίο φιλοδοξεί όχι μόνο να βάλει τέλος στο απαράδεκτο φαινόμενο της καταπάτησης και κακοποίησης των παραλιών, αλλά και στην καθημερινή ανομία και παραβατικότητα που δυστυχώς γίνεται πλέον συνήθεια», τονίζει ο κ. Γεωργούσης.
«Είναι χρέος μας να διαφυλάξουμε τον θησαυρό της Νάξου»
Οι αντιδράσεις, αυτές τις μέρες, κορυφώνονται και στη Νάξο. Η Κίνηση Πολιτών που δημιουργήθηκε εκεί, συγκεντρώνει την τελευταία εβδομάδα ψήφισμα με υπογραφές, προκειμένου να το παραδώσει στις αρμόδιες αρχές, ζητώντας τις άμεσες ενέργειές τους, προς όφελος των συνταγματικών δικαιωμάτων των πολιτών και του περιβάλλοντος της Νάξου.
Πολλοί τον τελευταίο καιρό με πλησίαζαν και μού έλεγαν το παράπονό τους για την κατάσταση στις παραλίες. Ένιωθαν -όπως κι εγώ- ότι κάποιος έκλεψε ένα μεγάλο μέρος της ψυχής τους
Την αρχή, έκανε μία Ελληνοαμερικανίδα συνταξιούχος, η Μαρκέλλα Χένσλεϋ που τα τελευταία 30 χρόνια μοιράζει τη ζωή της ανάμεσα στο όμορφο νησί των Κυκλάδων και την Ουάσιγκτον. Βλέποντας -την τελευταία διετία- την κατάσταση στις περισσότερες παραλίες να επιδεινώνεται εξαιτίας της συνεχούς επέκτασης ομπρελοκαθισμάτων και να περιορίζεται στο ελάχιστο η ελεύθερη πρόσβαση σε αυτές, δημιούργησε στα μέσα Ιουλίου στο Facebook το Κίνημα «Σώστε τις Παραλίες της Νάξου». Ήξερε όπως λέει, ότι εκείνη τη στιγμή έπαιρνε ένα ρίσκο καθώς στο νησί λίγο-πολύ γνωρίζονται όλοι. Ωστόσο, γρήγορα διαπίστωσε ότι η θετική ανταπόκριση, μέρα με τη μέρα, γινόταν όλο και πιο μεγάλη.
«Αποδεικνύεται ότι οι άνθρωποι της Νάξου, αλλά και όσοι απλά έχουν ένα σπίτι στο νησί, νοιάζονται. Πιστεύω πως ήταν όλοι έτοιμοι να κάνουν ένα βήμα, αλλά δεν ήξεραν πώς να το κάνουν ή ποιος θα το έκανε πρώτος. Πολλοί τον τελευταίο καιρό με πλησίαζαν και μου έλεγαν το παράπονό τους για την κατάσταση στις παραλίες. Ένιωθαν -όπως κι εγώ- ότι κάποιος έκλεψε ένα μεγάλο μέρος της ψυχής τους γιατί η θάλασσα ιδίως εάν είσαι από νησί, είναι η ψυχή σου. Για όλους εμάς, αυτό που συμβαίνει τα τελευταία χρόνια είναι ένα “πένθος”», λέει στην «Κ» η κ. Χένσλεϋ και περιγράφει το κίνητρο που την ώθησε να ξεσηκώσει όλους όσοι αγαπούν τη Νάξο.
«Ήταν μία απόφαση ότι “δεν πάει άλλο”. Έβλεπα μπροστά στα μάτια μου μία αλλαγή που ειδικά τα τελευταία χρόνια γινόταν ανεξέλεγκτη. Όπου υπήρχε άμμος και αμμοθίνες, έμπαιναν ξαπλώστρες, ομπρέλες, σκάλες, καντίνες. Κάθε χρόνο επεκτείνονταν όλο και περισσότερο, γινόταν όλο και πιο μόνιμο. Συνειδητοποίησα ότι βρίσκεται σε εξέλιξη μία μεγάλη καταστροφή και ότι αν δεν κάνουμε τώρα κάτι δε θα μπορέσουμε να αντιστρέψουμε την κατάσταση. Όταν καταστραφεί η άμμος, δεν επανέρχεται. Ο κίνδυνος να χάσουμε τη Νάξο που ξέρουμε είναι μεγάλος».
Από την πρώτη στιγμή, ανέλαβε μαζί της δράση η Ελένη Ανδριανοπούλου με καταγωγή από το νησί. «Ζω πάνω από 30 χρόνια στη Νάξο και ξέρω πώς ήταν οι παραλίες προτού μπαζωθούν, προτού γίνουν οι αμμοληψίες, προτού ξεριζωθούν αρμυρίκια. Δεν είμαι νοσταλγός του “Rock n’ Roll” και της δεκαετίας του ‘80. Αλλά το να έχεις μνήμη βοηθάει στο να καταλάβεις πόσο μεγάλη είναι η καταστροφή αυτή τη στιγμή», λέει στην «Κ».
Όπως καταγγέλλει η Κίνηση, οι παραλίες στις οποίες εντοπίζονται τα σοβαρότερα προβλήματα είναι ο Άγιος Γεώργιος στη Χώρα της Νάξου, ο Άγιος Προκόπιος, η Αγία Άννα και η Πλάκα.
«Οι αεροφωτογραφίες δείχνουν ότι η κάλυψη από ομπρελοξαπλώστρες και ομπρελοκρέβατα σε ορισμένες παραλίες που ανήκουν μάλιστα στο δίκτυο NATURA έχει φτάσει το 90%, χωρίς να γίνεται καμία προσπάθεια για την προστασία τους. Οι άνθρωποι που έχουν σπίτια στο νησί, έχουν φτάσει στο σημείο να μην έχουν πουθενά χώρο στις παραλίες που βρίσκονται κοντά τους, να απλώσουν την πετσέτα τους», τονίζει η κ. Ανδριανοπούλου.
Η προσπάθεια δε γίνεται μόνο για εμάς, να επωφεληθούμε για πέντε χρόνια και μετά να μην υπάρχει τίποτα στο μέλλον για τα παιδιά και τα εγγόνια μας. Δεν έχουμε αυτό το δικαίωμα
Η Μαρκέλλα Χένσλεϋ, από την πλευρά της, ξεκαθαρίζει ότι η προσπάθεια που γίνεται αυτή τη στιγμή στη Νάξο δεν αφορά μόνο στο φετινό καλοκαίρι, αλλά ότι θα πρέπει να συνεχιστεί και τα επόμενα χρόνια.
«Είναι χρέος μας να διαφυλάξουμε τον θησαυρό της Νάξου για τις επόμενες γενιές. Η προσπάθεια δε γίνεται μόνο για εμάς, να επωφεληθούμε για πέντε χρόνια και μετά να μην υπάρχει τίποτα στο μέλλον για τα παιδιά και τα εγγόνια μας. Δεν έχουμε αυτό το δικαίωμα», τονίζει.
«Δεν είναι το κίνημα της πετσέτας, αλλά η προάσπιση του δημόσιου χώρου»
Στα Χανιά, η Κίνηση «Πρωτοβουλία πολιτών να σώσουμε τη Φαλάσαρνα – Save Falasarna» που ξεκίνησε πριν από ένα χρόνο με ήδη ενεργά 150 μέλη, δίνει τη δική της μάχη για την περιοχή. Όπως λέει στην «Κ» η Αθηνά Γιαννουλάκη, μέλος της πρωτοβουλίας, ύστερα από αυτοψία της Κίνησης, διαπιστώθηκε ότι η παραλία της Φαλάσαρνας, που βρίσκεται στα δυτικά της Κισσάμου, έχει καλυφθεί σε ποσοστό 80% από ομπρέλες και ξαπλώστρες, όταν ως περιοχή NATURA, η κάλυψη αυτή δε θα έπρεπε να υπερβαίνει το 30%.
«Υπάρχουν “γουρούνες” που οργώνουν τις αμμοθίνες για να εξυπηρετούν το μπαρ, υπάρχει η απόσταση των πέντε μέτρων που δεν τηρείται ανάμεσα στη θάλασσα και την παραλία, η ηχορύπανση, παραβάσεις που είχαμε διαπιστώσει πέρυσι και είδαμε ότι υπάρχουν και φέτος. Εμείς λέμε ότι αυτό που συμβαίνει σήμερα στη χώρα δεν είναι το “κίνημα της πετσέτας”, αλλά είναι η προάσπιση του δημόσιου χώρου. Υπερασπιζόμενοι τον τουρισμό και αποδεχόμενοι ότι είναι ένα σοβαρό έσοδο για τον τόπο μας, απαιτούμε να εφαρμόζονται οι νόμοι για την προστασία των παραλιών από τις παρανομίες, την υπερεκμετάλλευση και την καταπάτησή τους».
Όπως λέει η κ. Γιαννουλάκη, τα κινήματα των πολιτών που αυτήν την περίοδο έχουν «φουντώσει» και σε άλλα μέρη της Ελλάδας, είναι ικανά να φέρουν αποτελέσματα.
«Αποδεικνύεται για ακόμη μια φορά ότι όπου οι πολίτες είναι δραστήριοι, κινητοποιούνται και βγαίνουν δημόσια για να υπερασπιστούν το δίκιο τους και το περιβάλλον, αποτελούν τον μοναδικό μοχλό πίεσης για να βελτιωθεί ή να εφαρμοστεί ο νόμος υπέρ του δημόσιου χώρου. Η βελτίωση της ποιότητας ζωής είναι, άλλωστε, και το ζητούμενο».
«Είναι ένα είδος “συγγνωστής πλάνης”»
Το «κύμα» των αντιδράσεων για το δικαίωμα στις ελεύθερες παραλίες σηκώθηκε, όμως, και από μεμονωμένους πολίτες, όπως στην περίπτωση του καθηγητή του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, Βασίλη Τσαουσίδη, ο οποίος έχοντας ζήσει μία δυσάρεστη εμπειρία από επίσκεψή του σε παραλία της Καβάλας, αντέδρασε, αρχικά, κάνοντας μία ανάρτηση στο Facebook και στη συνέχεια με μία επίσημη καταγγελία στην Αρχή Διαφάνειας.
«Ασχολήθηκα με το θέμα ως αυτόπτης μάρτυρας που βίωσε την έκταση της αυθαιρεσίας. Στη συνέχεια θεώρησα ότι έχω ηθική υποχρέωση να την καταγγείλω. Τελικά διαπίστωσα ότι η υπόθεση δεν αφορά απλώς μια αυθαιρεσία κάποιου επιχειρηματία, εν αγνοία των κρατικών υπηρεσιών. Ενδέχεται να είναι επιμελώς μεθοδευμένη και βασίζεται στη διάχυση της ευθύνης μεταξύ των φορέων ενός βαριεστημένου -και ίσως κάποιες φορές διεφθαρμένου- δημοσίου. Διαπίστωσα, ωστόσο ότι υπάρχουν και πολλοί δήμοι και υπηρεσίες που επιμένουν στην τήρηση του Νόμου, προστατεύουν τους πολίτες και τα δικαιώματά τους και αποτρέπουν τις αυθαιρεσίες», λέει στην «Κ» ο κ. Τσαουσίδης.
Η περιπέτειά του, ξεκίνησε όταν σε μία διαδρομή προς τη Δράμα, αποφάσισε να κάνει μία σύντομη στάση με την οικογένειά του στους αμμόλοφους της Νέας Περάμου Καβάλας. Όταν έφτασαν στην παραλία, διαπίστωσαν ότι ο μοναδικός χώρος που περίσσευε για να απλώσουν την πετσέτα τους ήταν μια γωνιά κοντά στα βράχια. Ακόμη κι εκεί, όμως, αποδείχθηκε πως δεν τούς επιτρεπόταν. Όπως κατήγγειλε ο καθηγητής, ο ένας μετά τον άλλο, οι εργαζόμενοι του μπαρ που νοίκιαζε ξαπλώστρες, έσπευσαν να τους διώξουν, λέγοντας πως το κατάστημα λειτουργεί με άδεια από τον δήμο και θα έπρεπε είτε να καθίσουν σε ξαπλώστρα, είτε να αποχωρήσουν. Την επόμενη μέρα, ο ίδιος επικοινώνησε με τους αρμόδιους φορείς, τον δήμο Παγγαίου και την κτηματική υπηρεσία Καβάλας για να ρωτήσει τι ίσχυε στην περίπτωση της συγκεκριμένης παραλίας.
Όπως λέει στην «Κ» αποδεικνύεται ότι… κανείς δεν έχει αποδεδειγμένο δόλο.
«Η κτηματική υπηρεσία καλύπτεται από το γεγονός ότι δεν έχει εκδώσει άδειες και ισχυρίζεται ότι δεν έχει επαρκές προσωπικό να κάνει ελέγχους. Ο δήμος καλύπτεται από το γεγονός ότι αρμόδια είναι η κτηματική υπηρεσία, οι επιχειρηματίες “καλύπτονται” από το γεγονός ότι έχουν κάνει εγκαίρως αίτηση για χρήση αιγιαλού μέσα στο καλοκαίρι και παίρνουν απάντηση το φθινόπωρο. Στο μεταξύ, είναι και ένα είδος “συγγνωστής πλάνης”: Όλοι έβλεπαν τις ξαπλώστρες, ήταν γνωστό και στις υπηρεσίες και κανείς δεν τους είπε τίποτα. Πώς να ξέρουν ότι παρανομούν;», αναρωτιέται ο καθηγητής του Δημοκρίτειου και καταλήγει: «Άλλο πράγμα η υγιής επιχειρηματικότητα και άλλο η παντελής έλλειψη αισθητικής και η παραβίαση ακόμη και των στοιχειωδών δικαιωμάτων των πολιτών».