Αν και οι περισσότεροι έχουν περάσει τα δεύτερα «-ήντα» όχι μόνο δεν τα παρατούν, αλλά αναζητούν νέες απαντήσεις, καθώς η ζωή αλλάζει και θέλουν να τη ζήσουν με αξιοπρέπεια, αγάπη, φιλία και αλληλεγγύη, μοιράζοντας βάρη και ενδιαφέρον. Είναι χιλιάδες άνθρωποι που περνούν το κατώφλι της τρίτης ηλικίας και συζητούν-αναζητούν στην Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη και αλλού λύσεις συγκατοίκησης για τα επόμενα χρόνια της ζωής τους με συνομηλίκους τους. Πρόκειται για μια νέα τάση στην Ελλάδα, που ξαφνιάζει αρχικά, καθώς η πιο διαδεδομένη προσέγγιση είναι πως απάντηση σε αυτές τις ανάγκες έδινε η ελληνική οικογένεια.
«Εχει έρθει και στην Ελλάδα η κοινωνική τάση για να υπάρξει συγκατοίκηση ηλικιωμένων ανθρώπων, που δεν αποτελούν οικογένεια. Υπάρχουν άνθρωποι που δεν έχουν δικούς τους, άλλοι που τα παιδιά τους ζουν στο εξωτερικό. Ορισμένοι δεν θέλουν να επιβαρύνουν τους νέους με τη φροντίδα τους, θέλουν να διατηρήσουν την αυτοτέλειά τους», λέει στην «Κ» ο Σάκης Καβακόπουλος, ένας από τους εμπνευστές της πρωτοβουλίας «Συγκατοίκηση φίλων 60+ & 60-» που ξεκίνησε στη Θεσσαλονίκη πριν από περίπου ένα χρόνο. Η σελίδα της σε μέσο κοινωνικής δικτύωσης έχει πάνω από 2.000 μέλη, πάνω από 400 άτομα έχουν περάσει από συζητήσεις της πρωτοβουλίας, ενώ υπάρχουν τακτικές εβδομαδιαίες συναντήσεις όπου οι «νέοι της τρίτης ηλικίας», όπως αυτοαποκαλούνται, οραματίζονται το μέλλον τους και καταστρώνουν σχέδια για την κοινή στέγη του αύριο. Και αυτό από μόνο του είναι πολύ σημαντικό…
Κτίρια σε αχρηστία
Ολα ξεκίνησαν, στη συγκεκριμένη περίπτωση, όταν ο κ. Καβακόπουλος ξεκίνησε να βρει σπίτι, καθώς σε αυτό που έμενε θα εγκαθίστατο το παιδί του. «Τα ενοίκια ήταν δυσθεώρητα. Αγοραστές από το εξωτερικό, βραχυχρόνια μίσθωση και κερδοσκοπία έχουν ανεβάσει το κόστος της στέγης σε επίπεδα απρόσιτα. Τότε άρχισα να ψάχνω για εναλλακτική», λέει ο κ. Καβακόπουλος. «Ταυτόχρονα, σύμφωνα με αξιόπιστες μελέτες, το 30% των κτιρίων στους μεγάλους δήμους βρίσκεται σε αχρηστία. Δεν θα μπορούσαν οι δήμοι ή άλλοι φορείς να διαθέσουν κτίρια, τα οποία θα φιλοξενήσουν παρόμοιες πρωτοβουλίες;», συμπληρώνει.
«Θέλουμε να ζήσουμε το υπόλοιπο της ζωής μας μαζί με φίλες και φίλους, έτσι που εμείς οι ίδιοι το σχεδιάζουμε και θέλουμε να το βιώσουμε και να το υλοποιήσουμε, αρνούμενοι να είμαστε ξεχασμένοι και αδειασμένοι και μόνοι μας, σίγουρα όχι απομονωμένοι σε κάποιο ιδιωτικό κερδοσκοπικό γηροκομείο», αναφέρεται στο συλλογικό κείμενο που διαμόρφωσε η πρωτοβουλία «Συγκατοίκηση φίλων 60+ & 60-» κι απέστειλε και στους υποψηφίους στον Δήμο Θεσσαλονίκης.
«Δίνουμε πολύ μεγάλο βάρος στο να γνωριστούμε, να κάνουμε πράγματα μαζί και να γίνουμε φίλοι», εξηγεί ο Σάκης Καβακόπουλος, ένας από τους εμπνευστές της πρωτοβουλίας στη Θεσσαλονίκη.
«Γνωρίζουμε πως δεν είναι εύκολο να συγκατοικήσεις με ανθρώπους που δεν γνωρίζεις. Γι’ αυτό δίνουμε πολύ μεγάλο βάρος στο να γνωριστούμε, να κάνουμε πράγματα μαζί, από θέατρο μέχρι εκδρομές, και να γίνουμε φίλοι. Μιλάμε για συγκατοίκηση φίλων», εξηγεί ο κ. Καβακόπουλος.
Σύμφωνα με τον ίδιο, η πρωτοβουλία χτύπησε μια κοινωνική φλέβα και γι’ αυτό έχει προκαλέσει τέτοιο ενδιαφέρον. «Υπάρχει το πρόβλημα της μοναξιάς, υπάρχουν και οι αυξανόμενες οικονομικές δυσκολίες ειδικά όσον αφορά τη στέγη. Υπάρχει κόσμος που δεν έχει δικό του σπίτι, ενώ άλλοι μένουν σε μεγάλα σπίτια, που δεν μπορούν να συντηρηθούν εύκολα από ένα άτομο», συμπληρώνει. «Με τη δική μας πρόταση θα υπάρξει και επανάχρηση ενός ακινήτου, άρα συμβάλλουμε στην κυκλική οικονομία».
Σε αυτά θα γίνει αναδιαμόρφωση, έτσι ώστε ο κάθε συγκάτοικος να έχει το δικό του δωμάτιο και μπάνιο, ενώ μπορεί να υπάρχουν κοινές υπηρεσίες και κάποιες εξειδικευμένες, όπως βοήθεια εκπαιδευμένων νοσηλευτών, επισκέψεις γεροντολόγων και γηριάτρων.
Μια ανάλογη πρωτοβουλία αναπτύσσεται στην Αττική. Εχοντας ξεκινήσει τον Φεβρουάριο του 2022, η «Συγκατοίκηση ηλικιωμένων και μη» έχει ήδη 5.700 μέλη στην ομάδα της στα κοινωνικά δίκτυα, ενώ τον Σεπτέμβριο του 2023 ιδρύθηκε από μέλη της η μη κερδοσκοπική εταιρεία με τον τίτλο «Κοινότητες Συγκατοίκησης».
«Ξεκίνησα λόγω της προσωπικής μου ανάγκης. Παρότι είχα τις παρέες μου, μεγάλο παιδί, αισθανόμουν άσχημα μένοντας μόνη στο σπίτι. Ανησυχούσα: Τι θα γινόταν εάν μου συνέβαινε κάτι; Ετσι άρχισα να συζητώ το θέμα με φίλους και φίλες», λέει στην «Κ» η κυρία Μαλάμω Στεργίου, ψυχή της αθηναϊκής πρωτοβουλίας. «Το βασικό πρόβλημα που κινητοποιεί τόσους ανθρώπους είναι το αίσθημα της μοναξιάς και στη συνέχεια το οικονομικό. Αναζητούμε μια ποιότητα ζωής στην τρίτη ηλικία», συμπληρώνει. Η κ. Στεργίου σημειώνει πως η κουλτούρα της συγκατοίκησης, και μάλιστα μεγάλων σε ηλικία ατόμων, δεν είναι συνηθισμένη στην Ελλάδα. «Φέρνουμε κάτι εντελώς καινούργιο και γι’ αυτό αυτοσχεδιάζουμε, προχωρώντας βήμα βήμα. Το βασικό είναι η θέληση των ανθρώπων να μείνουν μαζί».
Η πρωτοβουλία «Συγκατοίκηση ηλικιωμένων και μη» έχει εκτός της κεντρικής συνάντησής της και ομάδες γειτονιάς (ήδη λειτουργούν σταθερά τρεις στην Αττική), ενώ ετοιμάζει ιστοσελίδα. «Το επόμενο βήμα είναι να ζητήσουμε από δήμους, ιδρύματα, ΔΕΚΟ να μας παραχωρήσουν κάποιους κατάλληλους χώρους για να προχωρήσουμε», λέει η κ. Στεργίου.